ĐỐI THOẠI

Thủ khoa và không thủ khoa

Dương Quốc Chính
18-7-2025
Tiengdan

Mấy hôm nay đang trend đăng tin về các thủ khoa, chả thấy em nào khoe em học thêm, cày cuốc cả ngày, toàn thấy như sinh ra đã giỏi! Thế mới tài.

Thực tế ra đời, khi đi làm, thủ khoa với điểm cao, chỉ tác dụng trong khoảng hai năm mới tốt nghiệp, để qua vòng gửi xe. Phỏng vấn và thử việc mới mang tính quyết định.

Sau khi ra trường khoảng trên ba năm thì hồ sơ kinh nghiệm quan trọng hơn điểm và thủ khoa. Nhớ hồi xưa mình có phỏng vấn tuyển dụng kiến trúc sư, mình còn chả buồn xem bảng điểm, đúng hơn là liếc qua tí để lọc hồ sơ ban đầu thôi. Còn lúc phỏng vấn thì hỏi lung tung cả, ví dụ:

– Em có nghe nhạc không? Thích loại nhạc gì?

Hỏi câu này để đánh giá về tâm hồn nghệ sĩ của ứng viên. Nếu họ thích Đàm Vĩnh Hưng, khả năng lớn sẽ hợp với thiết kế hệ xôi thịt!

– Bố mẹ em làm nghề gì? Người thân có ai làm kiến trúc sư hay xây dựng không?

– Tại sao em thích làm kiến trúc sư?

Đại khái thế. Chứ thực sự mình không ấn tượng mạnh với các em thủ khoa hay điểm quá cao. Vì thực tế nhiều em chảnh cho’, muốn làm bố các anh luôn mà lại không có thực tài! Ảo tưởng thôi.

Sau mấy chục năm đi làm, mình nhận thấy rằng điểm cao đến cực cao, cỡ thủ khoa khi đi học, nó hầu như không dẫn tới thành công cao nhất khi đi làm. Đặc biệt là với những công việc ngoài nghiên cứu giảng dạy. Với ngành kinh tế, nghệ thuật,… đôi khi còn ngược lại!

Nói chung học hành 8-10 điểm, đi làm cũng như nhau, thường cũng hơn bọn 4-5 điểm chút. Nói chung chênh nhau 2-3 điểm, coi như năng lực như nhau, có thể lúc này hơn, lúc kia kém. Đừng nghĩ rằng thằng 10 điểm luôn giỏi hơn thằng 8 điểm. Dù 10 được lên báo ca ngợi, 8 thì không.

Thực tế là mình không còn nhớ ai thủ khoa lớp mình, khóa mình nữa. Chỉ nhớ là những thằng tỏ ra thành công nhất, kể cả sạch lẫn bẩn và phủi, đều không có thủ khoa nào!

Việt Nam vẫn là một nước chuộng bằng cấp và điểm cao, thích hư danh mà không thực tế. Đi học thì điểm cao, bằng nhiều và to, nhưng không có phát minh sáng chế gì. Giáo sư tiến sĩ mà bò đỏ vẫn đông và thẩm mỹ nghệ thuật kém, cơ bản do chăm học quá không có thời gian đọc sách gì ngoài sách giáo khoa và self help, coi nghệ thuật là phù phiếm, vô ích.