ĐỐI THOẠI

VNTB – Yêu nước chân chính là gì?

Nguyen Hoang Anh
17.09.2025 5:48
VNThoibao

 (VNTB) – Không lẽ vua Hùng phải treo cờ đỏ sao vàng mới là yêu nước???

 Bài có trích một số đoạn của anh Dương Ngọc Thái, anh kể:

Hôm nay tôi may mắn được nghe một cô Việt Kiều ngoài 70 kể chuyện đời mình.

Cùng nghe với tôi có khoảng ba mươi người, cả Việt lẫn Mỹ. Bà kể, bằng tiếng Anh, rằng nhà có năm anh chị em, bà là út. Quê ở một làng nghèo, nay thuộc phường Hòa Quý, Đà Nẵng. Chiến tranh, hai chị ra Bắc, hai anh vào Nam, còn mình bà ở nhà. Ba mẹ không biết chữ, bà may mắn được học bình dân học vụ, lúc người ta nghỉ trưa ngoài đồng thì bà đi học. Không được học nhiều, nhưng bà vẫn nhớ mãi một bài thơ thuộc lòng từ năm tám tuổi. Nói đoạn bà xin lỗi quan khách người Mỹ và bắt đầu ngâm thơ:

Học đi cho biết con ơi,

Biết đây, biết đó, biết người, biết ta.

Học cho biết nước, biết nhà,

Đây là bờ cõi, đó là non sông.

Con ơi, học lấy ghi lòng,

Ta là con cháu Lạc Hồng tinh hoa.

Việt Nam là tổ quốc ta,

Bốn nghìn năm sử chứa nhiều vinh quang.

Học không phải cầu vương cầu tước,

Học không mong để được làm ông,

Học là cốt để cho thông,

Phòng sau ra giúp giống dòng Rồng Tiên.

Cả hội trường lặng đi. Người đàn bà sang trọng ngồi cạnh tôi, cũng là Việt Kiều, chắc đã xa quê nhà lâu rồi, bật khóc từ những câu đầu tiên. Tôi cũng nổi da gà, nghe bốn chữ “giống dòng Rồng Tiên” mà sởn tóc gáy. Có lẽ tôi sẽ không bao giờ quên hình ảnh người phụ nữ tóc bạc phơ ngâm thơ bằng giọng trầm lắng, da diết, của người đã qua bể dâu, nhưng vẫn chan chứa tự hào và tràn đầy bổn phận con cháu nước Việt. (Hết trích)

Người phụ nữ ấy tên là Phùng Thị Lệ Lý, nổi tiếng với tên Le Ly Hayslip. Bà sinh năm 1949, lớn lên giữa chiến tranh, tuổi thơ gắn liền với đau thương và mất mát. Bà rời Việt Nam sang Mỹ năm 1970, bắt đầu một cuộc đời mới.

Tại Mỹ, Le Ly Hayslip viết hai hồi ký nổi tiếng When Heaven and Earth Changed Places (Khi Trời và Đất Đổi Chỗ) và Child of War, Woman of Peace (Đứa Con Của Chiến Tranh, Người Phụ Nữ Của Hòa Bình), kể lại đời mình, đồng thời kêu gọi sự cảm thông, hòa giải giữa Việt Nam và Hoa Kỳ. Bà còn thành lập các tổ chức nhân đạo hỗ trợ tái thiết quê hương.

Hồi ký When Heaven and Earth Changed Places được Nguyễn Thanh Việt, nhà văn đoạt giải Pulitzer, đánh giá là một tác phẩm vĩ đại về chiến tranh Việt Nam. Năm 1993, đạo diễn đoạt giải Oscar Oliver Stone dựng thành phim Heaven and Earth, đưa cuộc đời Le Ly Hayslip, cũng là cuộc đời nhiều người Việt, lên màn ảnh rộng.

Mình đã xem cả sách và phim, cực kỳ ấn tượng về sự dữ dội của chiến tranh và đau thương của phận người thời chiến. Từ góc nhìn của bà không có địch ta hay thắng thua gì, chỉ là góc nhìn của người dân vô tội kẹt trong cuộc chiến. Trong phim Trời và Đất do Oliver Stone đạo diễn (đã được chiếu trên VTV hồi xưa), có cảnh cô Lệ Lý bị chính quyền VNCH bắt và tra tấn vì nghi cô theo cộng sản, nhưng cắt đoạn cô Lệ Lý bị du kích Việt cộng hiếp, bỏ rắn vào người do nghi cô theo phía bên kia… Là người dân thấp cổ bé miệng, họ đâu chọn được nơi sinh cũng không hiểu chuyện gì cao xa, chỉ muốn sống yên cũng không được!

Tuy nhiên sau khi đi khỏi VN bà đã không chọn con đường hận thù mà luôn miệt mài hoạt động vì thế hệ trẻ Việt Nam. Bà đến buổi meeting nói trên ở California, là để vận động và đóng góp cho giáo dục quê nhà.

Anh Dương Ngọc Thái đặt ra một câu hỏi luôn thời sự ở VN: Người như bà Le Ly Hayslip có được xem là yêu nước?

Hay người đàn bà Việt Kiều ngồi cạnh anh, người luôn có mặt trong các hoạt động ủng hộ giáo dục Việt Nam, có được xem là yêu nước?

Hay người dẫn chương trình, một chuyên gia quản lý tài sản ở Morgan Stanley, nhà ở New York, tự bỏ tiền đi gây quỹ cho Việt Nam, đã không giấu được xúc động khi chia sẻ rằng một mạnh thường quân ẩn danh đã tài trợ hai triệu USD, người ấy có phải là người yêu nước?

Hay hai người Mỹ tổ chức buổi gặp mặt, một người là cựu binh đã ngoài 70, một người là rể Việt, những người có địa vị rất cao trong xã hội Mỹ, đóng góp rất lớn vào công cuộc bình thường hóa quan hệ Việt Mỹ, những người đã mấy chục năm miệt mài vận động vì quyền lợi của người Việt, tình cảm ấy nên gọi là gì?

Và anh cho rằng mỗi người sẽ phải tự tìm câu trả lời cho riêng mình. Đối với anh (và với tôi nữa), bà Le Ly Hayslip cùng những người vừa nhắc đã cho chúng ta nhiều cảm hứng. Họ có thể không ở Việt Nam. Họ có thể không mang dòng máu Việt. Nhưng cuộc đời họ giúp chúng ta hiểu thêm làm người Việt nghĩa là sao. Mỗi người một cách, họ vẫn luôn sẵn sàng “phòng sau ra giúp giống dòng Rồng Tiên”.

Bất kể lá cờ họ gìn giữ là lá cờ nào, miễn trong lòng họ vẫn có hai tiếng VN, vẫn nhớ về dải đất hình chữ S thì họ vẫn là người yêu nước.

Không lẽ vua Hùng phải treo cờ đỏ sao vàng mới là yêu nước??

_______________

Nguồn:

Bài viết trên Facebook Nguyen Hoang Anh

https://www.facebook.com/share/p/19npHyv3yc/?mibextid=wwXIfr