VNTB – Vì đâu nên nỗi?Nguyễn Thuý Uyên Phương
22.09.2025 6:09
VNThoibao
(VNTB) – Giáo dục đạo đức – nhân cách không thể chỉ dùng kỷ luật hay rao giảng. Học sinh cần được nuôi dưỡng tiếng gọi lương tri bằng cái đẹp, bằng nghệ thuật, bằng những “khoảng lặng” để quan sát chính mình chứ không phải chỉ hùng hục chạy theo bài vở.
Một học sinh lớp 7 đánh cô giáo. Cả lớp ngồi nhìn và còn đi kéo rèm che lại. Sự việc gây sốc không chỉ bởi hành vi, mà còn bởi nó phơi bày nhiều căn nguyên sâu xa của xã hội và giáo dục.
1. Bạo lực tràn lan như một “ngôn ngữ chung”
Chúng ta đang sống trong một không gian xã hội nơi bạo lực hiện diện khắp nơi, đặc biệt là mạng xã hội. Trên mạng, bất kỳ ai cũng có thể trở thành nạn nhân của sự nhục mạ, bêu rếu, đấu tố bằng ngôn từ cay độc. Đừng nghĩ là bạo lực trên mạng thì không liên quan đến bạo lực ngoài đời, vì thanh thiếu niên ngày nay ở trên mạng phần lớn thời gian. Bầu không khí độc hại đó âm thầm ngấm vào, nuôi dưỡng cái ác bên trong, thúc đẩy hành động giải quyết xung đột bằng bạo lực.
2. Sự xuống cấp của giáo dục đạo đức và nhân văn
Trong nhà trường, đạo đức và nhân văn bị lép vế trước áp lực điểm số và thành tích. Các bộ môn nhân văn như nghệ thuật, văn chương, đọc sách… bị xem như những thứ hoa lá cành chẳng giúp ích gì. Nhưng giáo dục đạo đức – nhân cách không thể chỉ dùng kỷ luật hay rao giảng. Học sinh cần được nuôi dưỡng tiếng gọi lương tri bằng cái đẹp, bằng nghệ thuật, bằng những “khoảng lặng” để quan sát chính mình chứ không phải chỉ hùng hục chạy theo bài vở. Khi thiếu những dưỡng chất ấy, tâm hồn khô cằn, và phản ứng bạo lực dễ dàng lấn át những tiếng gọi bên trong.
3. Sự bỏ bê của người lớn
Không ít cha mẹ mải mê công việc, phó mặc con cho trường lớp. Nhưng nghịch lý là, cha mẹ dễ dàng bạt tai con ở nhà, nhưng lại đòi hỏi thầy cô không được nghiêm khắc với con mình ở trưởng. Thầy cô thì bị kìm kẹp bởi nỗi sợ: sợ phụ huynh, sợ mạng xã hội, sợ bị “phốt”. Để yên thân, nhiều người chọn cách lờ đi, ngay cả khi thấy học trò sai trái. Trong sự bỏ bê kép ấy – từ gia đình và nhà trường – trẻ con lớn lên không có chỗ dựa, không có giới hạn rõ ràng.
4. Chính sách duy ý chí, thiếu công cụ thực chất
Thông tư 19 mà Bộ Giáo dục vừa ban hành xóa bỏ mọi hình thức kỷ luật trong nhà trường, mức cao nhất chỉ còn viết kiểm điểm. Ý định là hướng đến giáo dục tích cực, nhưng cách làm lại vô cùng “dân tuý”: như thể kỷ luật là cái gì đó phải bài trừ, hay chỉ cần một văn bản là giáo dục nhân văn sẽ tự khắc tồn tại trong nhà trường.
Kỷ luật – nếu được thực hiện đúng và tích cực – không phải để trừng phạt mà để thiết lập giới hạn an toàn. Việc bỏ phắt kỷ luật đi mà quên rằng 3 vấn đề ở trên còn to lù lù như con voi giữa phòng thế kia, thì nhà trường càng có nguy cơ trở thành nơi vô luật, thầy cô cảng bất lực, và “giáo dục tích cực” chỉ là những khẩu hiệu đẹp trên giấy.
Chúng ta gieo bạo lực, gieo sự vô cảm, gieo thành tích giả tạo và chính sách hời hợt. Hôm nay, chúng ta gặt lấy quả đắng ấy. Nếu không nhìn thẳng và thay đổi tận gốc, thì mọi cuộc bàn luận cũng chỉ là những tiếng thở dài trôi qua trên mạng xã hội, rồi thôi…
____________
Nguồn:
Bài viết trên Facebook nhà giáo Nguyễn Thuý Uyên Phương
No comments:
Post a Comment