ĐỐI THOẠI

VNTB – Thành phố Hồ Chí Minh lún dần theo từng năm: là do quy hoạch?
Camille Nguyễn
21.09.2025 4:22
VNThoibao

(VNTB) – Tình trạng sụt lún nền ở Thành phố Hồ Chí Minh diễn ra liên tục kể từ năm 1990, vấn đề này ít bắt gặp hơn ở thành phố này vào trước năm 1975. Nguyên nhân, có phải do đến từ khâu quản lý, quy hoạch?

 Ông Vương Hồng Sển trong cuốn Sài Gòn năm xưa đã mô tả các khu vực thành phố lớn như Sài Gòn nối với Chợ Lớn “nhờ rạch, kinh, sông, ngòi, nhiều hơn bằng đường lộ đất”. Địa hình thiên nhiên xưa, ngập lụt chưa bao giờ là nỗi lo. Thế mà, giờ đây, ngập lụt lại là nỗi lo của không biết là bao nhiêu cư dân sống ở thành phố này.

“Mỗi lần trời mưa là mỗi lần mình thấy lo, không phải mình lo mưa to gió lớn, dĩ nhiên đó cũng là một phần, nhưng cái mình lo nhất là ngập. Ngập nó phiền phức dữ lắm, phải duy trì hơi ga, rồi không biết có qua được vùng ngập đó không hay là sẽ bị tắt máy giữa chừng? Đó là chưa kể đến những ổ gà, ổ voi nằm bên dưới vùng ngập, nếu ngập ít thì còn phán đoán được, còn ngập sâu hay ngập thành biển nước thì gần như là bó tay, sơ suất một chút là dễ có chuyện”, người tham gia giao thông, anh Văn Minh chia sẻ.

Với các số liệu đo đạc được trong những năm gần đây, tình trạng sụt lún tại Thành phố Hồ Chí Minh khá nghiêm trọng, đặc biệt khu vực Nam Thành phố và dọc sông Sài Gòn. Các số liệu đã được Bộ Tài nguyên và Môi trường (cũ) thực hiện quan trắc 329 mốc độ cao để thực hiện dự án chống ngập cho Thành phố Hồ Chí Minh thì có 111 mốc bị mất, chiếm tỷ lệ 33,7%, đáng chú ý có 143 mốc lún từ 5 cm đến hơn 70 cm tương đương với 43,5%, chỉ 75 mốc ổn định chiếm tỷ lệ 22,8%. Hiện tượng lún từ 5 – 10 cm tiếp tục diễn ra trên diện rộng, có nơi lún trên 70 cm.

Tình trạng này, theo ghi nhận, trước năm 1975, sụt lún ở Sài Gòn là không đáng kể, dù ít nhiều cũng có xảy ra tình trạng ngập sau cơn mưa. Tuy nhiên, nhờ vào hệ thống kênh rạch cùng hệ thống thoát nước tự nhiên, nên nước nhanh chóng rút.

Theo đó, sau năm 1954, các kỹ sư, kiến trúc sư Ngô Viết Thụ, Lê Văn Lắm, Trần Lê Quang… khảo sát địa mạo và hệ thống sông rạch Sài Gòn. Họ đề nghị thành phố phát triển theo hướng tây bắc – đông bắc (Củ Chi, Biên Hoà, Bình Dương). Các vùng thấp như quận 7, Nhà Bè, Bình Chánh (ngày nay thuộc khu vực Nam Thành phố, còn gọi là nam Sài Gòn) được bảo tồn tự nhiên, giảm thiểu xây dựng để tiêu thoát nước cho thành phố.

Quận 7 ngày hôm nay, đã không còn là hệ thống thoát nước tự nhiên của thành phố, thay vào đó, quận 7 trở thành một khu đô thị hiện đại, với điểm nhấn là Khu đô thị Phú Mỹ Hưng. Và rồi, đường Huỳnh Tấn Phát, đặc biệt là đoạn gần cầu Phú Xuân, quận 7 (cũ), mặt đường bị sụt lún tạo thành lòng chảo nên mỗi khi có mưa là đọng nước. Trần Xuân Soạn, Lê Văn Lương, Nguyễn Văn Linh… thường xuyên ngập vào mùa triều cường, ảnh hưởng đi lại, gây khó khăn cho đời sống người dân.

Có thể thấy, Sài Gòn giờ đây mỗi lần mưa là ngập, tuỳ vào từng tuyến đường khác nhau sẽ có mỗi mức độ ngập khác nhau, từ đọng vũng thành ao cho đến thành “biển”. Câu chuyện sụt lún của ngày hôm nay, chính là hậu quả của việc quản lý, quy hoạch ở đô thị này khi không gian chứa nước còn ít, kênh rạch bị san lấp, mảng xanh bị thu hẹp…

Và rồi, giờ đây, thành phố này trở thành “siêu đô thị”, thay vì mở thêm nhiều cơ hội việc làm, phát triển đồng đều dịch vụ an sinh (trường học, bệnh viện…) thì dân cư về đây sinh sống, làm việc cũng nhiều hơn; các khu nhà ở, khu đô thị sẽ mọc lên, lấp kênh rạch, góp phần làm gián đoạn dòng chảy tự nhiên và câu chuyện sụt lún ở Thành phố Hồ Chí Minh theo từng năm, sẽ tiếp tục là một vấn đề khó giải.