ĐỐI THOẠI

Không đánh đổi giá nhà lấy tăng trưởng viển vông!

Phạm Thế Anh
25-9-2025
Tiengdan

Theo Báo cáo về tình hình lao động và việc làm Quý 2 năm 2025 của Cục Thống kê (NSO), thu nhập bình quân một lao động của cả nước là 8,2 triệu đồng/tháng, hay chưa đến 100 triệu đồng/năm.

Trong khi đó, giá một căn hộ chung cư thường thường bậc trung, hai phòng ngủ, xa nội đô ở các thành phố lớn như Hà Nội hay Sài Gòn hiện nay rơi vào khoảng năm tỷ đồng. Điều này có nghĩa là, một người lao động với mức thu nhập cao gấp đôi mức thu nhập bình quân ở trên (16 triệu đồng/tháng hay 200 triệu đồng/năm) cũng phải mất khoảng 25 năm đi làm (không ăn uống gì) mới chỉ đủ trả tiền gốc cho một căn hộ hai phòng ngủ, chứ chưa nói gì đến trả lãi vay hàng tháng. Nếu hai vợ chồng cùng đi làm và trả tiền mua nhà thì thời gian trả gốc giảm còn một nửa. Nếu ăn uống sinh hoạt bình thường và nuôi một con nhỏ thì thời gian trả gốc có thể lên tới 30-40 năm.

Giả sử nếu chấp nhận cả đời đi làm chỉ để mua nhà thì những người có mức thu nhập trung bình cao ở trên cũng không đủ khả năng trả lãi hàng tháng. Nếu vay ngân hàng 3,5 tỉ đồng (70%), với lãi suất 7%/năm thì số tiền lãi phải trả của năm đầu tiên sẽ là 245 triệu đồng, lớn hơn tổng thu nhập kiếm được. Tiền gốc không trả được thì lãi những năm tiếp sau sẽ không giảm. Điều này cho thấy giá nhà hiện nay đã vượt quá xa khả năng thanh toán của những người được gọi là có thu nhập ở mức trung bình cao ở những đô thị lớn.

Nhà ở là một trong những nhu cầu thiết yếu nhất của người dân. Tăng trưởng kinh tế cao là tốt, nhưng nếu tăng trưởng cao mà không ổn định được giá nhà, để nó ngày càng tăng nhanh hơn thu nhập của người dân thì sẽ không đạt được mục đích an sinh, chất lượng cuộc sống sẽ đi xuống.

Do vậy, ổn định giá bất động sản cần được xem là một trong những chỉ tiêu quan trọng để đánh giá thành tích kinh tế và cần được đưa vào hệ thống chỉ tiêu kinh tế – xã hội của Quốc hội để giám sát hàng năm. Bởi lẽ, khi giá bất động sản tăng nóng và vượt xa tốc độ tăng thu nhập, người dân khó tiếp cận nhà ở, mục tiêu an sinh xã hội bị đe dọa và chất lượng cuộc sống suy giảm. Tình trạng sốt giá và đầu cơ bất động sản không chỉ làm gia tăng bất bình đẳng và bất ổn xã hội, mà còn ngày càng tích tụ rủi ro cho hệ thống tài chính và cả nền kinh tế. Kiểm soát và duy trì sự ổn định của giá nhà chính là một thước đo quan trọng phản ánh sự phát triển bền vững và lành mạnh của nền kinh tế.

PS. Khoảng hơn chục năm trước đây tôi có được biết NSO bắt đầu tiến hành xây dựng chỉ số giá nhà nhưng đợi mãi chưa thấy công bố. Có lẽ dự án này của họ đã bị dừng lại.

Việc thu nhập thông tin giá giao dịch nhà đất trên thị trường thứ cấp là khó. Tuy nhiên, thông tin về giá mở bán của các chủ đầu tư là công khai, không hiểu sao đến nay NSO vẫn chưa xây dựng được chỉ số giá nhà, ít nhất là đối với phân khúc chung cư hay nhà liền kề trên thị trường sơ cấp.