Tuesday, September 30, 2025

Ông Tô Lâm 'dự kiến thăm Triều Tiên': Mục đích là gì?
30 tháng 9 2025, 14:23 +07
BBC

Getty/BBC
Tổng Bí thư Tô Lâm dự kiến sẽ có chuyến thăm Triều Tiên và gặp nhà lãnh đạo Kim Jong-un vào tháng 10, theo thông tin từ hãng thông tấn Reuters dẫn lời hai quan chức Việt Nam.

Chuyến công du, nếu được thực hiện, sẽ là bước ngoặt đánh dấu một lãnh đạo chủ chốt của Việt Nam đến quốc gia khép kín này sau gần hai thập niên, kể từ chuyến thăm của Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh vào năm 2007.

Chuyến đi dự kiến đến Triều Tiên diễn ra không lâu sau khi người đứng đầu Đảng Cộng sản Việt Nam đã đến Hàn Quốc hồi tháng Tám.

Trao đổi với BBC News Tiếng Việt, các nhà quan sát nhận định rằng chuyến công du của ông Tô Lâm có thể được nhìn nhận như một nỗ lực nhằm xây dựng hòa bình chung cho khu vực, và Việt Nam "mong muốn được một lần nữa làm cầu nối giữa các bên" như khi tổ chức hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Triều vào năm 2019.

Làm cầu nối liên Triều?

Trong nhiều thập niên, Triều Tiên đã phải đối mặt với các lệnh trừng phạt quốc tế, chủ yếu liên quan đến chương trình vũ khí hạt nhân.

Đọc nhiều nhất





Theo Đại sứ quán Việt Nam tại Bình Nhưỡng, Việt Nam và Triều Tiên vẫn duy trì quan hệ ngoại giao chặt chẽ nhưng hiện tại hầu như không có quan hệ thương mại.

Tiến sĩ Vũ Xuân Khang từ Đại học Boston (Boston College), Mỹ nhận định với BBC News Tiếng Việt rằng Triều Tiên mong muốn có thể thông qua Việt Nam duy trì một cánh cửa với thế giới bên ngoài, bên cạnh Nga và Trung Quốc

"Triều Tiên đã đóng cửa rất nhiều đại sứ quán và lãnh sự quán ở các nơi như Uganda, Angola, Nepal, Senegal, Bangladesh, Hong Kong và Tây Ban Nha hậu đại dịch Covid-19 nhưng họ vẫn duy trì hiện diện ở Việt Nam," chuyên gia về an ninh ở Đông Á và quan hệ giữa các quốc gia cộng sản nhấn mạnh.

Tháng 3/2024, phái đoàn Triều Tiên do ông Kim Song-nam – Trưởng Ban Quốc tế Đảng Lao động Triều Tiên, ủy viên Quốc vụ, chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Hội nghị nhân dân tối cao Triều Tiên – dẫn đầu đã có chuyến thăm và làm việc tại Hà Nội.

Trước đó, vào năm 2019, khi Tổng thống Donald Trump mời nhà lãnh đạo Kim Jong-un lên chuyên cơ Air Force One để trở về sau khi hội nghị thượng đỉnh Mỹ-Triều tại Hà Nội đổ vỡ, nhà lãnh đạo Triều Tiên đã từ chối và ở lại thăm hữu nghị chính thức Việt Nam.

Theo Tiến sĩ Khang, chuyến thăm của ông Tô Lâm lần này sẽ giúp làm sâu sắc hơn quan hệ hai nước, cũng như là "trả lễ" cho chuyến thăm của ông Kim Jong-un hồi tháng 2/2019.

Trong khi đó, nhà quan sát Việt Nam lâu năm Carl Thayer, giáo sư danh dự từ Đại học New South Wales, Úc, cho rằng chuyến thăm này có liên quan đến Nghị quyết số 59 năm 2025 của Bộ Chính trị về hội nhập quốc tế trong tình hình mới.

Ông cho rằng Việt Nam muốn ngăn chặn các mối đe dọa đối với an ninh của mình bằng cách giải quyết những vấn đề ở xa trước khi chúng đến gần hơn.

"Chúng ta đang chứng kiến những căng thẳng về chiến tranh ở Ukraine, và đột nhiên có sự thay đổi lãnh đạo ở Hàn Quốc. Đại diện của Hàn Quốc tại Liên Hợp Quốc đã kêu gọi Tổng thống Trump đóng vai trò 'sứ giả hòa bình' trong quan hệ liên Triều," Giáo sư Thayer nêu vấn đề.

Đương kim Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae-myung, người lên nhậm chức vào tháng Sáu, đã có những động thái hòa bình, nói rằng cần phải đối thoại với Bình Nhưỡng, đồng thời đề xuất các bước để xây dựng lòng tin và cuối cùng là kết thúc chương trình hạt nhân của Triều Tiên.

Theo Giáo sư Thayer, yếu tố này cộng thêm việc Hàn Quốc đăng cai tổ chức các hội nghị APEC và mong muốn có sự hiện diện cấp cao từ phía Việt Nam, đang tạo ra một cơ hội cho Hà Nội.

"Tôi nghĩ Việt Nam đang chủ động đặt câu hỏi: 'Khi chúng ta đang đối mặt với những sức ép từ Trump và các yếu tố khác, liệu có cơ hội nào để đóng một vai trò tích cực - một vai trò có thể được tất cả các bên đánh giá cao - và từ đó làm giảm áp lực chỉ nhắm vào Việt Nam trong vấn đề trung chuyển hàng hóa từ Trung Quốc, mà thay vào đó là vai trò mà Việt Nam có thể đảm nhận?" ông nói.

Getty Images
Ông Tô Lâm là lãnh đạo nước ngoài đầu tiên được Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae-myung tiếp đón kể từ khi nhậm chức vào tháng 6/2025

Tiến sĩ Xuân Khang bổ sung thêm rằng chuyến thăm của Tổng Bí thư Tô Lâm sẽ được nhìn nhận là một nỗ lực xây dựng hòa bình chung cho khu vực.

"Việt Nam mong muốn được một lần nữa làm cầu nối giữa các bên như hồi 2019. Đây cũng là một cách nâng cao vị thế của quốc gia, nhất là chính sách đối ngoại thêm bạn bớt thù," ông Khang nhận định.

Chuyên gia này nhấn mạnh thêm rằng việc Việt Nam gần đây mua vũ khí của Hàn Quốc, với đơn hàng 20 pháo tự hành K9 Thunder, mà Triều Tiên vẫn sẵn lòng đón ông Tô Lâm là một bằng chứng cho thấy "Hà Nội đã thành công trong việc cân bằng quan hệ giữa các bên".

Ông Tô Lâm và ông Kim Jong-un có thể thảo luận gì?

Dù mối quan hệ giữa Việt Nam và Triều Tiên đã được cải thiện, nhưng bất kì thỏa thuận hợp tác nào cũng phải phù hợp với các quy định quốc tế và chắc chắn Hà Nội không muốn bị coi là vi phạm khi tham gia các giao dịch với quốc gia vùng Đông Á.

Năm gần nhất ghi nhận dữ liệu thương mại giữa hai nước là 2016, với việc Hà Nội xuất khẩu sang Bình Nhưỡng lượng hàng hóa trị giá gần 3 triệu USD, theo Đại sứ quán Việt Nam tại Bình Nhưỡng.

Các chuyên gia cho rằng chính quyền Việt Nam không muốn làm ăn với Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên do lo ngại vi phạm lệnh trừng phạt quốc tế.




Giáo sư Thayer cũng lưu ý đến việc Triều Tiên có liên quan đến các vụ tấn công mạng, thao túng tiền mã hóa, sử dụng ngoại giao đoàn ở nước ngoài, mở nhà hàng ở nước ngoài, để buôn bán công nghệ nhằm lách các lệnh trừng phạt đã bị truyền thông quốc tế phanh phui.




Vì vậy, ông cho rằng "Việt Nam có thể mất nhiều thứ nếu hành động quá chủ động trong việc khôi phục quan hệ".
Play video, "Triều Tiên thực hiện vụ trộm lớn nhất từ trước đến nay như thế nào?", Thời lượng 6,00
06:00
                                             BBC:Play video
Triều Tiên thực hiện vụ trộm lớn nhất từ trước đến nay như thế nào?

Một lĩnh vực mềm là du lịch – điều không gây đe dọa và giúp xây dựng kết nối, đồng thời mang lại ngoại tệ cho Triều Tiên – có thể được thúc đẩy.

Năm 2019, sau chuyến thăm của ông Kim Jong-un, Hà Nội và Bình Nhưỡng đã có những trao đổi nhằm xúc tiến các tuyến du lịch bằng máy bay thuê bao nguyên chuyến để khách Việt Nam có thể bay thẳng sang Triều Tiên, nhưng sau đó đã bị gián đoạn do đại dịch Covid.

Cùng năm đó, Triều Tiên đã cấp phép cho Đài truyền hình Việt Nam VTV quay một chặng trong chương trình truyền hình thực tế Cuộc đua kỳ thú ở Bình Nhưỡng để quảng bá du lịch nước này.

Tiến sĩ Xuân Khang lưu ý rằng đây là lần đầu tiên một chương trình truyền hình thực tế của nước ngoài được ghi hình tại quốc gia bí ẩn này.

Đến tháng 7/2025, Triều Tiên đã khai trương Khu Du lịch biển cao cấp Wonsan Kalma, dự kiến phục vụ khách nội địa và quốc tế chủ yếu đến từ Trung Quốc và Nga.

Wonsan Kalma được coi không chỉ đóng vai trò quan trọng trong việc vực dậy nền kinh tế đang gặp khó khăn của quốc gia bị trừng phạt này, mà còn là cách để tăng cường quan hệ với Nga - vốn đã trở nên gần gũi hơn sau khi Bình Nhưỡng hỗ trợ quân sự cho cuộc chiến của Moscow ở Ukraine.

Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov đã được Triều Tiên mời đến thăm khu du lịch này trong chuyến thăm hồi tháng Bảy.

Ngoài trao đổi văn hóa và du lịch, Tiến sĩ Xuân Khang cho rằng ông Kim Jong-un và ông Tô Lâm có thể bàn về phát triển kinh tế.

"Đây là hai nền tảng chính của quan hệ Việt-Triều sau Chiến tranh Lạnh. Hai bên cũng sẽ nhấn mạnh vào quan hệ truyền thống giữa hai Đảng, khi Triều Tiên và Việt Nam đều sẽ tổ chức đại hội Đảng vào đầu năm sau," ông Khang nói.

Giáo sư Thayer cho rằng chương trình nghị sự sẽ rất chung chung, và cả hai bên sẽ nhấn mạnh về chủ nghĩa xã hội và con đường mỗi bên theo đuổi: Chế độ Juche (Chủ thể) của Triều Tiên và con đường đổi mới của Việt Nam.

"Họ sẽ nói về hòa bình rộng lớn ở khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương và các mối quan hệ. Nhưng nếu bạn xem lại mỗi lần có cuộc gặp gỡ, thì tất cả chỉ là những hy vọng và tuyên bố mang tính định hướng, rằng hai bên đồng ý nâng cao quan hệ – nhưng không có điều gì cụ thể được đưa ra," ông Thayer nhận định.

Getty Images
Năm 2019, khi thực hiện các nhiệm vụ trong chương trình Cuộc đua kỳ thú, 4 đội chơi người Việt đã tới dâng hoa tại tượng đài các nhà lãnh đạo Kim Nhật Thành và Kim Jong-il

Cũng có ý kiến cho rằng Việt Nam có thể có các trao đổi quân sự với Triều Tiên, tìm hiểu về mô hình công nghiệp quốc phòng cũng như chương trình tên lửa tầm xa của nước này để hiện đại hóa kho vũ khí từ thời Liên Xô.

Nhưng theo Tiến sĩ Xuân Khang, hiện chưa có bất kì thông tin nào cho thấy Hà Nội đặt trọng tâm quan hệ vào lĩnh vực này do lo ngại lệnh trừng phạt của Liên Hợp Quốc.

"Cần phải nhấn mạnh là Việt Nam không để tình đồng chí hai nước làm ảnh hưởng tới quan hệ với Liên Hợp Quốc. Vào năm 2020, Hà Nội đã trả về nước một số lao động Triều Tiên tại Việt Nam để tuân thủ các lệnh cấm vận quốc tế."

"Và lập luận này cũng không có cơ sở khi Việt Nam có thể học hỏi trực tiếp từ Nga hay Ấn Độ, hai nước đã thành công hiện đại hóa kho vũ khí này," ông Khang lập luận.

Việt Nam-Triều Tiên: mối quan hệ thăng trầm

Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và Triều Tiên thiết lập quan hệ ngoại giao vào năm 1950. Đây là một trong những quốc gia đầu tiên thiết lập quan hệ ngoại giao với Hà Nội, chỉ sau Trung Quốc và Liên Xô.

Trong cuộc Chiến tranh Việt Nam, Triều Tiên đã cam kết bảo vệ Bắc Việt khỏi các cuộc tấn công của Mỹ và đã gửi viện trợ kinh tế cũng như phi công sang tham chiến.

Sau đó, quan hệ hai nước đã bị sứt mẻ trong Chiến tranh Đông Dương lần ba (khoảng năm 1978-1989) khi Triều Tiên ủng hộ Trung Quốc và Khmer Đỏ.

Khi quân đội Việt Nam rút khỏi Campuchia vào năm 1989, Hà Nội và Bình Nhưỡng đã có những nỗ lực hàn gắn.

Đến năm 1992, khi Việt Nam thiết lập quan hệ ngoại giao với Hàn Quốc thì quan hệ Việt-Triều đã bị đóng băng.

Mặc dù các lãnh đạo Việt Nam coi các lãnh đạo Triều Tiên là đồng chí, nhưng Hàn Quốc, đối thủ của Triều Tiên, mới là một đối tác quan trọng. Hiện Seoul là một trong số các quốc gia Đối tác chiến lược toàn diện của Hà Nội, với tổng vốn đầu tư vào nền kinh tế Việt Nam đã vượt quá 90 tỷ USD, chủ yếu trong lĩnh vực sản xuất.

Tiến sĩ Xuân Khang nói với BBC rằng trong những năm gần đây, việc Triều Tiên đẩy mạnh phát triển kinh tế trong nước song song với phát triển quân sự, nhất là việc Triều Tiên gửi quan chức cấp cao qua Việt Nam để tìm hiểu mô hình kinh tế của Việt Nam trong giai đoạn 2018-2019, đã tạo tiền đề giúp hai nước có các trao đổi thực chất hơn.

Năm 2019, Hà Nội là nơi diễn ra cuộc gặp quan trọng giữa tổng thống Mỹ Donald Trump và nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un.

Getty Images
Màn hình LED chiếu cảnh bắt tay giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un, trong ngày thứ hai của hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Triều, vào ngày 28/2/2019 tại Hà Nội

Việc ông Kim Song-nam – Trưởng Ban Quốc tế Đảng Lao động Triều Tiên – thăm Việt Nam vào năm 2024 cho thấy Triều Tiên "thể hiện mong muốn nối lại đàm phán cấp cao", theo Tiến sĩ Xuân Khang.

Năm 2025, Việt Nam và Triều Tiên kỷ niệm 75 năm thiết lập quan hệ ngoại giao.

Theo Bộ Ngoại giao Việt Nam, ngày 31/1/2025, Tổng Bí thư Tô Lâm và Chủ tịch nước Lương Cường đã trao đổi điện mừng với Tổng Bí thư, Chủ tịch Quốc vụ Triều Tiên Kim Jong-un.

Các điện mừng của lãnh đạo Việt Nam gửi lãnh đạo Triều Tiên khẳng định "trong chặng đường 75 năm kể từ khi thiết lập quan hệ ngoại giao, quan hệ hữu nghị truyền thống giữa Việt Nam và Triều Tiên do Chủ tịch Hồ Chí Minh và Chủ tịch Kim Nhật Thành đích thân xây dựng và được các thế hệ lãnh đạo và nhân dân hai nước dày công vun đắp đã không ngừng phát triển".

Nội dung điện mừng của lãnh đạo Triều Tiên gửi lãnh đạo Việt Nam nhấn mạnh việc hai nước Triều Tiên và Việt Nam quyết định lấy năm 2025 là "Năm Hữu nghị" phù hợp với định hướng và mong muốn chung của nhân dân hai nước.

Phía Triều Tiên tin tưởng chắc chắn rằng "quan hệ hữu nghị và hợp tác lâu đời giữa Triều Tiên và Việt Nam sẽ không ngừng được tăng cường và phát triển, qua đó cổ vũ và thúc đẩy mạnh mẽ sự nghiệp xã hội chủ nghĩa của hai nước".

Vai trò của ông Tô Lâm

Từ khi lên giữ chức chủ tịch nước hồi tháng 5/2024 và sau đó là tổng bí thư vào tháng 8/2024 tới nay, ông Tô Lâm đã thực hiện một loạt chuyến công du nước ngoài đáng chú ý, tới Trung Quốc, Pháp, Nga và mới nhất là Hàn Quốc.

Theo Giáo sư Thayer, ông Tô Lâm đang tiếp nối di sản của ông Nguyễn Phú Trọng – người đã thiết lập tính chính danh của vai trò tổng bí thư Đảng Cộng sản trong quan hệ đối ngoại của Việt Nam.

"Giờ đây, ông Tô Lâm tiếp nối điều đó – tái khẳng định rằng Đảng, và đặc biệt là người đứng đầu Đảng, là trung tâm trong mọi hoạt động của Việt Nam. Ông Tô Lâm muốn giữ vai trò lãnh đạo thực sự và đại diện cho Việt Nam."

Giới quan sát nhận định rằng kể từ khi ông Tô Lâm lên nắm quyền, chính sách kinh tế không còn là lĩnh vực riêng của thủ tướng, và ngay cả những vấn đề mang tính nghi lễ quan trọng của quốc gia cũng không còn chỉ do chủ tịch nước đảm nhận.

Giáo sư Thayer nói rằng "chức danh chủ tịch nước – dù người ta nói là 'tượng trưng' – vẫn là một ủy viên Bộ Chính trị. Nhưng hiện tại, ông Tô Lâm đang tạo dựng một cấu trúc mới – và ông ấy đang điều hành, Đảng đang điều hành, và các ủy ban của đảng đang ăn sâu vào mọi mặt."

"Nó giống như khi bạn xây một tòa nhà bê tông – các thanh sắt bên trong chính là Đảng," ông ví von.

Trong khi đó, ông cho rằng Chủ tịch nước Lương Cường thì "không thể phát biểu một cách đầy quyền uy như ông Tô Lâm với tư cách là tổng bí thư Đảng".

Chủ đề liên quan

Tin liên quan







By at

No comments:

Post a Comment

Subscribe to: Post Comments (Atom)