VNTB – Belarus trả tự do cho các tù nhân chính trị để đổi lấy việc Mỹ nới lỏng trừng phạt
BBC
28.09.2025 8:32
VNThoibao
(VNTB) – Hàng chục tù nhân chính trị đã được trả tự do khỏi các nhà tù ở Belarus như một phần của thỏa thuận giữa nhà lãnh đạo độc tài Alexander Lukashenko và Tổng thống Mỹ Donald Trump.
Alexander Lukashenko đã gặp đặc phái viên Mỹ tại Belarus trước khi các tù nhân được trả tự do.
Hàng chục tù nhân chính trị đã được trả tự do khỏi các nhà tù ở Belarus như một phần của thỏa thuận giữa nhà lãnh đạo độc tài Alexander Lukashenko và Tổng thống Mỹ Donald Trump.
52 tù nhân đã được thả, bao gồm các lãnh đạo công đoàn, nhà báo và nhà hoạt động, nhưng vẫn còn hơn 1.000 tù nhân chính trị bị giam giữ.
Đổi lại, Mỹ cho biết sẽ nới lỏng một số lệnh trừng phạt đối với hãng hàng không Belavia của Belarus, cho phép hãng này mua phụ tùng máy bay.
Việc trả tự do diễn ra ngay trước thềm các cuộc tập trận quân sự chung giữa Belarus và đồng minh thân cận Nga, và sau khi Ba Lan láng giềng tuyên bố có một vụ xâm nhập chưa từng có của máy bay không người lái Nga vào không phận nước này.
Ba Lan đang đóng cửa biên giới với Belarus do cuộc tập trận Zapad-2025, kéo dài đến thứ Ba. Latvia cũng đóng một phần không phận của mình.
Bộ Ngoại giao Nga lên án lãnh đạo Ba Lan vì “các bước đi đối đầu” khi đóng cửa biên giới. Trong khi đó, người đứng đầu chính sách đối ngoại của EU, bà Kaja Kallas, nói với chương trình Newshour của BBC World Service rằng “Putin đang chế nhạo những nỗ lực của phương Tây” trong việc đối phó với ông.
Lukashenko, 71 tuổi, người đã lãnh đạo Belarus từ năm 1994 và đàn áp mọi phe đối lập, mô tả việc trả tự do cho tù nhân là một cử chỉ nhân đạo, sau cuộc gặp với đặc phái viên của Trump – John Coale – tại thủ đô Minsk hôm thứ Năm.
Hai bên đã thảo luận cách khôi phục quan hệ thương mại, bao gồm cả việc mở lại đại sứ quán Mỹ tại Minsk.
Mỹ đã đóng cửa đại sứ quán ở thủ đô này vào tháng 2/2022, sau khi Tổng thống Nga Vladimir Putin sử dụng lãnh thổ Belarus để phát động cuộc xâm lược toàn diện Ukraine.
Ông Coale nói với hãng tin Reuters rằng chưa có ngày chính thức mở lại đại sứ quán nhưng điều này sẽ diễn ra “trong tương lai rất gần”.
Belarus mong muốn xây dựng quan hệ kinh tế với Mỹ sau khi phải hứng chịu hàng loạt lệnh trừng phạt của phương Tây do liên quan đến cuộc chiến của Nga ở Ukraine.
Một số lệnh trừng phạt đối với hãng hàng không quốc gia Belavia đã được dỡ bỏ để đổi lấy việc thả tù nhân, các quan chức Mỹ cho biết.
Hãng hàng không này từng bị trừng phạt sau khi kiểm soát không lưu Belarus ra lệnh cho một máy bay Ryanair đang bay từ Hy Lạp sang Lithuania phải hạ cánh xuống Minsk năm 2021, và cảnh sát sau đó đã bắt giữ nhà báo Roman Protasevich.
Nhân vật đối lập Belarus Sergei Tikhanovsky đã được trả tự do khỏi nhà tù sau chuyến thăm của Mỹ vào tháng 6.
Nhiều tù nhân chính trị Belarus đã bị giam giữ kể từ khi Lukashenko thẳng tay đàn áp các cuộc biểu tình vào năm 2020, sau khi ông tuyên bố chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống bị quốc tế lên án rộng rãi là gian lận.
“Hoa Kỳ đang có lập trường rất xây dựng về cái gọi là tù nhân chính trị. Chúng tôi không cần tù nhân chính trị hay bất kỳ tù nhân nào khác”, Lukashenko được hãng thông tấn nhà nước Belta dẫn lời.
52 tù nhân được ân xá hôm thứ Năm nâng tổng số lên 314 người đã được thả kể từ tháng 7/2023, trong nỗ lực xoa dịu mối quan hệ của Belarus với EU và Mỹ, theo Tổ chức Theo dõi Nhân quyền (Human Rights Watch).
Thêm 14 tù nhân nữa đã được ân xá và trả tự do vào tháng 6 trong chuyến thăm của một đặc phái viên Mỹ, trong đó có Sergei Tikhanovsky – chồng của lãnh đạo đối lập Belarus lưu vong Svetlana Tikhanovskaya. 13 người khác cũng được thả nhưng buộc phải lưu vong.
Tikhanovskaya đã gặp một số tù nhân vừa được thả khi họ băng qua biên giới sang nước láng giềng Lithuania, nơi Tổng thống Gitanas Nauseda cảm ơn ông Trump vì những nỗ lực của ông trong việc giải cứu họ. Ông nói rằng họ đã bỏ lại phía sau “hàng rào kẽm gai, cửa sổ song sắt và nỗi sợ hãi thường trực”.
Trong số 52 người được trả tự do có triết gia 69 tuổi Vladimir Matskevich, nhà báo Igor Losik và nhân vật đối lập cấp cao Mikola Statkevich – người từng là ứng cử viên tổng thống năm 2010.
Nhân vật đối lập Olga Zazulinskaya viết trên mạng xã hội rằng việc họ được thả là tin vui cho gia đình và bạn bè, nhưng nhấn mạnh rằng sự tự do này phải đánh đổi bằng lưu vong, chứ không phải được trở về nhà.
Trong những lời đầu tiên với báo chí sau khi được thả, cựu nhà báo Larissa Shchyrakova nói rằng thực tế bà đã chấp hành xong toàn bộ bản án ba năm tù – “và giờ họ đã trục xuất tôi”.
Nhà bất đồng chính kiến kỳ cựu Mikola Statkevich đã từ chối sang Lithuania, và phe đối lập Belarus lưu vong đã đăng hình ảnh ông ngồi ở khu vực “không thuộc quốc gia nào” tại biên giới. Tikhanovskaya cho biết ông được cho là đã quay lại Belarus, đồng thời nhấn mạnh: “Mỗi người Belarus đều có quyền được sống mà không bị đàn áp và khủng bố nhà nước ngay tại đất nước mình”.
Mikola Statkevich đã từ chối rời bỏ quê hương và đi lưu vong.
Nhóm nhân quyền Viasna cho biết Julia Fenner – công dân song tịch Anh-Belarus – cũng nằm trong số 52 người được trả tự do. Vợ của một nhà ngoại giao Anh này đã bị bắt khi vào Belarus ở biên giới năm ngoái và vừa bị tuyên án tù dài hạn hồi tuần trước. BBC đã liên hệ với Bộ Ngoại giao Anh để xác nhận thông tin.
Ông Trump cho biết vào tháng trước rằng ông đã trao đổi với Lukashenko về khả năng thả tù nhân, trong khi cũng tìm cách cải thiện quan hệ với ông Putin.
Dù hội nghị thượng đỉnh với Putin không đạt được thành công rõ ràng, nhưng dường như ông Trump đã đạt được một thỏa thuận với Lukashenko – người đã trải qua nhiều thập kỷ bị cô lập khỏi các láng giềng châu Âu vì chế độ độc tài của mình.
_________________
Nguồn:
No comments:
Post a Comment