ĐỐI THOẠI

VNTB – Đưa AI vào giảng dạy từ lớp 1: có quá nóng vội?
Mai Lan
30.09.2025 5:08
VNThoibao

 (VNTB) – Giáo dục không phải là nơi thử nghiệm, càng không phải là nơi của sự vội vàng, giáo dục là cả một quá trình, một khoa học về con người, liên quan không chỉ đến cả một thế hệ mà còn tương lai của dân tộc.

 Bên cạnh những vấn đề xảy ra trong tháng 9, dư luận xã hội còn đặc biệt quan tâm đến chỉ đạo của Thủ tướng về việc đưa trí tuệ nhân tạo (AI) vào giảng dạy cho học sinh ngay từ lớp 1. Có thể nói, đây là một bước đi táo bạo, liệu rằng, bước đi này có quá nóng vội?

Khoa học kỹ thuật ngày càng phát triển, trí tuệ nhân tạo đã tiến gần hơn với những người sử dụng Internet. Nếu như lúc trước, Chat GPT có một số quốc gia chưa được hỗ trợ thì giờ đây được đăng ký một cách dễ dàng hơn; bên cạnh đó, Google, Facebook cũng đã tích hợp trí tuệ nhân tạo, hỗ trợ cho người dùng dễ dàng trong tìm kiếm thông tin. Chính vì thế, không thể phủ nhận trí tuệ nhân tạo đã và đang tạo ra nhiều thay đổi căn bản trên toàn thế giới, trở thành công cụ hỗ trợ cho nhiều người, nền tảng cho nhiều ngành nghề mới, thúc đẩy năng suất và đổi mới sáng tạo trong mọi lĩnh vực, dĩ nhiên trong đó có giáo dục.

Trước tình hình đó, nhiều quốc gia cũng đã đưa AI vào giáo dục ở các mức độ khác nhau. Các tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất (UAE) sẽ đưa AI vào chương trình giảng dạy ở các trường công như một môn học chính thức ngay từ năm học 2025-2026. Singapore thử nghiệm AI để hỗ trợ đánh giá năng lực học sinh, trong khi  Ủy ban Giáo dục TP. Bắc Kinh (Trung Quốc) hồi tháng 3 cho biết toàn bộ trường tiểu học, THCS tại địa phương này sẽ dạy AI cho học sinh ít nhất 8 giờ/năm học, bắt đầu từ năm học 2025-2026…. Chính vì thế, yêu cầu sớm tiếp cận AI của Thủ tướng cũng là điều dễ hiểu.

Tuy nhiên, giáo dục ở nước ngoài (giáo trình, cơ sở vật chất, con người…) ít nhiều cũng không thể giống với giáo dục ở Việt Nam. Bên cạnh đó, trẻ em lớp 1 là lứa tuổi cần được tích lũy kiến thức không chỉ qua sách vở mà còn học qua quan sát thiên nhiên, các trò chơi sáng tạo cũng như rèn luyện kỹ năng xã hội; chính vì vậy việc đưa AI vào ngay từ lớp 1, khi đứa trẻ chưa vững nền tảng tư duy cũng như kỹ năng tự học, sẽ có nguy cơ dẫn đến sự ỷ lại, sao chép cũng như đánh mất khả năng sáng tạo. Khi chưa kịp rèn luyện khả năng ghi nhớ, tưởng tượng và phân tích, trẻ đã dựa dẫm vào AI, dẫn đến hậu quả là khả năng ngôn ngữ, óc phản biện và sự tò mò – gốc rễ của việc học có thể bị triệt tiêu từ sớm.

Ngay cả bậc đại học, nơi được xem là năng động, tri thức, thay vì phải tìm hiểu tài liệu, xử lý dữ liệu và viện dẫn dữ liệu như một bài nghiên cứu khoa học, sinh viên cũng có thể dùng Chat GPT để làm luận văn, giải bài tập chỉ trong vài giây. Các giảng viên phải chật vật thay đổi phương pháp đánh giá, chuyển từ tiểu luận sang vấn đáp, từ thi trên giấy sang làm dự án.

“Có một lần cho bài tập về nhà, rèn kỹ năng viết cho sinh viên, đến khi nhận được bài làm của sinh viên, mình nhìn là mình biết có sự hỗ trợ của AI, viết không sai nhưng trình độ đó chưa thể viết được như vậy. Mình có nhắn với em sinh viên, nhưng em ấy cãi là không có. Mình không nói thêm, chấm bình thường. Đến lúc thi thì em ấy kêu giờ không biết viết sao, viết như thế nào là đúng, thừa nhận bài tập trước đây là AI làm giùm. Mình kêu giờ sát kỳ thi rồi, trước đây có cơ hội thực hành, được sửa bài mà không tranh thủ thì bây giờ, chịu”, giáo viên nhiều năm dạy tiếng Pháp, cô Liên chia sẻ.

Đại học còn lúng túng, thì bậc Tiểu học, có đủ sức đón nhận AI?

Có thể nói, để đưa AI vào chương trình giáo dục phổ thông, cần phải có lộ trình bài bản, không nên có sự hấp tấp, vội vàng. Bên cạnh xây dựng bộ quy tắc quy định rõ ràng để tránh lạm dụng, ngăn chặn gian lận đồng thời khuyến khích sáng tạo cá nhân, cũng cần có chương trình bồi dưỡng giáo viên để thầy cô hiểu và biết cách hướng dẫn học sinh sử dụng AI một cách phù hợp cũng như nhà trường có thời gian trang bị dần cơ sở vật chất phù hợp với trí tuệ nhân tạo. Bên cạnh đó, cũng có thể thí điểm có kiểm soát, triển khai ở một số trường có điều kiện với sự giám sát chặt chẽ để đánh giá tác động.

Tựu trung lại, vấn đề ở đây không chỉ là có nên hay không nên đưa AI vào giảng dạy từ lớp 1 mà là sẽ đưa AI vào môi trường giáo dục như thế nào; thời điểm nào phù hợp; cơ sở vật chất, giáo trình cũng như con người đã chuẩn bị sẵn sàng hay chưa? Giáo dục không phải là nơi thử nghiệm, càng không phải là nơi của sự vội vàng, giáo dục là cả một quá trình, một khoa học về con người, liên quan không chỉ đến cả một thế hệ mà còn tương lai của dân tộc.