Lê Học Lãnh Vân – Cổ vũ cho hư cấu vu khống : Cái được riêng và cái mất chung (2)
vendredi 26 septembre 2025
Thuymy
Sau này đọc ông Chu Lai. Ông cũng thản nhiên tả lính Việt Nam Cộng Hòa tưới xăng lên chiến sĩ Bắc Việt và đốt sống trong cuộc chiến tám mươi mốt ngày đẫm máu giữa Quảng Trị ! Người ta hỏi về tính chân thực của đoạn tả đó, ông trả lời : Lịch sử sẽ nghiên cứu và trả lời !
Trời đất, ông viết về một đối tượng có thật, ảnh hưởng ghê gớm tới uy tín về nhân cách của người ta, mà khi được hỏi ông vòng vo né tránh ! Tôi nghĩ rằng, nếu không tận mắt nhìn cảnh ấy, ông không nên viết ra. Nhiều người lính ở cả hai bên từng tham chiến trận đó đã lên tiếng rằng điều ông tả là không thực, ông còn chờ lịch sử nào trả lời nữa đây ?
Truyện Hòn Đất của Anh Đức viết giữa thập niên 1960, khi cuộc chiến Đông Dương lần thứ hai đang cao trào. Việc hư cấu trong truyện cũng có thể được châm chước phần nào, do cá nhân người viết giữa chiến tranh cũng nhỏ bé như hạt cát không tự chủ, bị hút vào trận lốc xoáy quá lớn của thời cuộc.
Truyện Mưa Đỏ của Chu Lai ra đời năm 2016, bốn mươi năm sau khi cuộc chiến kết thúc. Ông có thì giờ tiếp xúc với con người và các giá trị đạo đức của Miền Nam mà vẫn còn hư cấu kiểu đó thì thật là khó hiểu !
Do tác giả, nhà văn Chu Lai, chưa khẳng định cảnh người đốt người là có thật, tôi tạm dùng cụm từ “chờ xác minh” !
Sau đó, lại đọc lời ông Chu Lai nói : “Khi viết Mưa Đỏ, tôi luôn mang trong mình món nợ - Món nợ với những người lính đã nằm xuống ở thành cổ Quảng Trị” (2). Vì món nợ ấy mà có sự “hư cấu” “chờ xác minh” trong Mưa Đỏ ư ? Người lính trung thực “đã nằm xuống ở thành cổ Quảng Trị” hả dạ hay xấu hổ khi đọc nhà văn đồng đội Chu Lai miêu tả anh thành ngọn đuốc sống bởi ngọn lửa “chờ xác minh” đang “bùng lên, liếm nhanh” ? Ông Chu Lai đã trả nợ hay lại mắc thêm nợ nữa với đồng đội mình ?
Và tôi cũng có câu hỏi mở rộng thêm, ông Chu Lai có khi nào thấy mình mắc nợ với những người lính phía đối diện, họ ngã xuống khi các ông tấn công vào ? Cho dù đinh ninh rằng mình có chính nghĩa, ông có xao động chút nào trước những thây người ngã xuống vì cuộc tấn công “chính nghĩa” ấy không ?
4) Chừng nào mới có lòng thành « giải oan cho cuộc biển dâu » chung ?
Tôi rất xúc động đọc những câu thơ của người lính Quảng Trị Lê Bá Dương :
“Đò lên Thạch Hãn ơi... chèo nhẹ
Đáy sông còn đó bạn tôi nằm
Có tuổi hai mươi thành sóng nước
Vỗ yên bờ, mãi mãi ngàn năm”
(Lời Người Bên Sông, thơ Lê Bá Dương)
Những câu thơ nặng trĩu nỗi đau nhân tình của chiến tranh ! Những câu thơ làm tôi nhỏ lệ khóc cho số phần bi thương của người lính cả hai bên trong cuộc chiến hai mươi năm nửa thế kỷ trước !
Tôi lại xúc động với ông Tô Thùy Yên, một nhà thơ – lính chiến Việt Nam Cộng Hòa. Dù cùng đồng đội chấp nhận buông súng đầu hàng, ông vẫn chịu mười mấy năm lưu đày oan nghiệt trong trại cải tạo.
Vậy mà, chân bước ra trại lòng ông lại nhẹ tênh :
“Ta về như lá rơi về cội
Bếp lửa nhân quần ấm tối nay
Chút rượu hồng đây, xin rưới xuống
Giải oan cho cuộc biển dâu này”
(Ta Về, thơ Tô Thùy Yên)
Tấm lòng của Tô Thùy Yên xin được làm giọt rượu hồng, hóa giải tất cả nỗi đau chiến tranh mà toàn thể dân tộc Việt là nạn nhân chung. So với đoạn văn “chờ xác minh” của ông Chu Lai vì “món nợ với những người lính đã nằm xuống ở thành cổ Quảng Trị”, có phải tầm vóc của bài thơ Ta Về - Tô Thùy Yên cao lồng lộng như trời xanh không ?
(Còn tiếp)
LÊ HỌC LÃNH VÂN 25.09.2025
No comments:
Post a Comment