VNTB – “Kỷ nguyên người” là gì?Thái Hạo
27.09.2025 5:30
VNThoibao
(VNTB) – “Theo Chủ tịch Hội Nhà văn, đất nước đang bước vào một giai đoạn mới, tạo ra một cảm hứng sống mạnh mẽ chưa từng có. Ông gọi đây là “kỷ nguyên người”, bởi mọi chủ trương, hành động của Đảng và Nhà nước đều hướng đến mục tiêu vì một con người thực sự.”
Thực ra đi phân tích 3 chữ “kỷ nguyên người” thì cũng rảnh rỗi quá. Nhưng, vẫn dặn lòng, là gác mấy cái buồn cười và có phần chua chát sang bên, để trịnh trọng xem chủ tịch HNV muốn nói điều gì qua mấy chữ đang gây bão này.
Trích báo Dân Việt:
“Theo Chủ tịch Hội Nhà văn, đất nước đang bước vào một giai đoạn mới, tạo ra một cảm hứng sống mạnh mẽ chưa từng có. Ông gọi đây là “kỷ nguyên người”, bởi mọi chủ trương, hành động của Đảng và Nhà nước đều hướng đến mục tiêu vì một con người thực sự.”
Vâng, “cảm hứng sống mạnh mẽ”, “mục tiêu vì một con người thực sự”, dường như ông đang muốn nói đến một cái gì như Chủ nghĩa nhân văn ở châu Âu giữa thiên niên kỷ thứ II?
Chủ nghĩa nhân văn hay Chủ nghĩa nhân bản thường làm ta nhớ đến thời đại Phục hưng, một trào lưu tư tưởng – văn hóa vĩ đại, đưa châu Âu thoát ra khỏi “đêm trường Trung cổ” bằng ánh sáng của nền văn hóa Hi -La cổ đại, bằng sức mạnh của lý trí, tinh thần khoa học và lòng nhân đạo trần thế.
Chủ thể của Chủ nghĩa nhân văn là giai cấp tư sản, chống lại giai cấp địa chủ, giải phóng con người ra khỏi bóng tối của thế lực thần quyền và thế quyền đang hiện diện suốt nghìn năm dưới hình ảnh của một Nhà nước-Giáo hội mà ở đó, người ta chỉ được quyền tin và theo chứ không được phép đặt cậu hỏi. Mọi chất vấn đều dẫn đến dàn hỏa thiêu.
“Ban đầu, tư tưởng nhân văn xuất hiện trong lòng người, mang âm hưởng thời đại, được quần chúng nhiệt liệt hưởng ứng, mang tính tự nguyện, tự phát”. Rồi nó xuất hiện các nhà tư tưởng và văn hóa vĩ đại, “hướng về cái mới, chống lại sự thủ cựu của những kẻ bóc lột, chống lại sự xuống cấp đạo đức trong xã hội và của cả tầng lớp tăng lữ”.
Có lẽ không ai xa lạ gì với những cái tên như: Dante, Petracca, Boccacio, Alberti, Leonar de Vinci, Eraxmer, Bruno, Rabelais, Montaigne, Copernic, F.Becon hay nhà soạn kịch vĩ đại của thế giới – William Sheakerspear. Đó chính là họ.
Nếu đúng là ông Nguyễn Quang Thiều trong mấy chữ “kỷ nguyên người” đang ám chỉ đến thời kỳ Phục hưng và Chủ nghĩa nhân văn, thì e rằng, có lẽ ông cần nghĩ thêm.
“Các nhà nhân văn chủ trương rằng: công cuộc kiến thiết văn hóa là một công cuộc của người và lấy con người, lấy cõi đời làm bản vị.” (Đặng Thai Mai).
Con người trong Chủ nghĩa nhân văn/nhân bản là trung tâm của thế giới, là mẫu mực của cái đẹp, nó được tôn trọng và tôn vinh, chứ không phải để chăn dắt. Tại sao thời đại Phục hưng lại nở rộ tranh khỏa thân? Vì nó tôn vinh vẻ đẹp của con người. Tại sao Sheakerspear cho Romeo bước qua tất cả để đến với Juliet? Vì tình yêu, thứ đã từng bị khinh miệt và ghê tớm trước đó. Tại sao Thần khúc của Dante lại vĩ đại? Vì nó tôn vinh cuộc sống trần thế của con người với sự hiểu biết và vẻ đẹp thanh sạch, ở đây và bây giờ, chứ không phải một sự an ủi hay ru ngủ mình trong một lý tưởng hoặc niềm tin mờ mịt nào đó.
Trở lại với Con Người sau “đêm trường trung cổ” bằng “thế kỷ ánh sáng”, Chủ nghĩa nhân văn là một thời đại huy hoàng của các giá trị mà sau này đã làm nền tảng cho văn minh phương Tây hiện đại, như “tự do – bình đẳng – bác ái”, như “quyền sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc”…
Như đã thấy, chủ nghĩa nhân văn/nhân bản chủ trương giải phóng con người, đề cao lý trí, đề cao tự do cá nhân, tôn trọng cuộc sống trần thế, bảo vệ các quyền của con người, vinh danh tình yêu và ca ngợi sự sáng tạo. Nó xa lạ với giáo điều, dị ứng quyền lực và sự ban phát.
Tôi không biết có đúng là chủ tịch HNV (Hội Nhà văn) đã nghĩ đến nó (Chủ nghĩa nhân văn) hay không khi nói mấy chữ “kỷ nguyên người”. Nhưng dù sao, ngay cả khi đã gạt bỏ sang bên một lối nói kỳ quặc, tôi vẫn thấy nó thật khó mà hiểu được, nhất là khi đối chiếu với đời sống, ít nhất là trong “đời sống văn nghệ” mà ở đó ông là một nhân vật gần gũi bậc nhất.
_______________
Nguồn:
Bài viết trên Facebook Thái Hạo
https://www.facebook.com/share/p/19kyxdJWMA/?mibextid=wwXIfr
No comments:
Post a Comment