Monday, September 1, 2025

Nguyễn Trung Bảo – Mưa Đỏ và người hùng chiến tranh
lundi 1 septembre 2025
Thuymy


Liệu điện ảnh có thể thực sự phản ánh sự thật về chiến tranh, hay chỉ tái hiện nó dưới lăng kính của một nền văn hóa và một góc nhìn quốc gia hay chế độ ?

Một bộ phim chiến tranh kinh điển như Giải Cứu Binh Nhì Ryan vẫn nhận nhiều lời phê bình về những chi tiết phi lý và chủ nghĩa nhân đạo. Tuy nhiên điều để lại trong ký ức của người xem không phải là những cảnh bom rơi đạn nổ, đặc biệt cảnh đổ bộ khốc liệt lên bãi biển Normandie, mà đó là thứ tình nghĩa “huynh đệ chi binh”.

Một bộ phim khác về chiến tranh cũng thuộc hàng kinh điển của điện ảnh Hàn Quốc đó là Cờ Thái Cực Bay Phấp Phới. Bộ phim cũng đi vào mô tả tình nghĩa anh em thay cho chủ nghĩa anh hùng cá nhân trong chiến tranh. Một cách gợi lên liên tưởng trừu tượng về phân tranh Nam - Bắc trên bán đảo Triều Tiên.

Người hùng trong chiến trận, dĩ nhiên là người đã trực tiếp (hoặc gián tiếp) giết được nhiều người ở phía đối diện. Như vị tướng Thiết giáp nổi tiếng, George S. Patton, nói : “Không thằng khốn nào thắng được một cuộc chiến chỉ bằng cách chết cho đất nước của mình. Nó thắng bằng cách bắt thằng khốn ngu xuẩn ở phía bên kia chết cho đất nước của nó.”.

Nhân vật Tạ, trong bộ phim Mưa Đỏ trở thành nhân vật được khán giả yêu mến bởi nhân vật này có chiều sâu nhân tính. Anh ta chiến đấu vì những người đứng cùng chiến hào của mình, hơn là cho một chủ nghĩa xa xôi mà một nông dân lớp 7 có thể hiểu được. Cười nói đau khổ cùng đồng đội, tha cho đối phương vì biết ai cũng muốn sống sót về với gia đình. Những thứ ấy khiến nhân vật này đáng nhớ hơn những nhân vật nhạt nhoà khác quanh anh. Chỉ là tình tiết trăng trối nhờ đóng Đảng Phí nó khiến anh có một cảnh gây cười hơn là làm người coi xúc động.

Nhiều bạn trẻ có thể sẽ tìm hiểu về trận chiến Thành Cổ sau bộ phim này. Và, những tên gọi như Mùa Hè Đỏ Lửa, hay Đại Lộ Kinh Hoàng hẳn sẽ khiến các bạn tò mò. Như cảnh đầu phim, dù chẳng nói ra nhưng người có chút kiến thức lịch sử hẳn sẽ hiểu đó là mô tả Đại Lộ Kinh Hoàng, trên đường tháo chạy khỏi thị xã Quảng Trị.

Trường đoạn này sử dụng hình ảnh đứa trẻ khóc thét bên cạnh xác mẹ, hình ảnh gợi nhớ mãnh liệt về một tấm ảnh do phóng viên nước ngoài chụp được, rồi sau đó là cảnh đạn pháo dập xuống đúng như câu hát : “người chết hai lần, thịt xương nát tan”.

Hẳn thực tế sẽ chẳng bao giờ có cảnh giữa chiến trận mà một sĩ quan rủ đối phương solo võ thuật. Nhưng đây là nghệ thuật và đạo diễn có quyền cường điệu để nhấn mạnh điều muốn chuyển tải, lẫn để giải trí cho phần lớn người đã mua vé vào rạp. Cũng tương tự như vậy, cảnh treo tù binh lên để kêu gọi chiêu hồi rồi thiêu sống chỉ có thể có trên phim.

Đề tài chiến tranh Việt Nam có lẽ sẽ còn được khai thác nhiều trong tương lai, khi mà làn sóng chủ nghĩa dân tộc online đang trở nên mạnh mẽ. Nhưng để có được ý nghĩa hòa hợp hòa giải như vài hình ảnh lạc lõng trong Mưa Đỏ, có lẽ chúng ta phải đợi xã hội này có nhiều thứ hơn là số tiền vài mươi tỉ đầu tư cho một bộ phim.

NGUYỄN TRUNG BẢO 01.09.2025

No comments:

Post a Comment