ĐỐI THOẠI

Lê Huy Lượng – Nhớ lần gặp nhà văn Tiểu Tử

jeudi 25 septembre 2025
Thuymy

Tôi gặp nhà văn Tiểu Tử một lần duy nhất, cách đây trên 10 năm. Đó là lần đầu tôi quay trở lại Châu Âu sau đúng 20 năm.

Nơi đến đầu tiên là Paris, tôi được một ông bạn quen qua các diễn đàn Internet đón tôi tại phi trường, rồi đưa về nhà một người bạn độc thân ở cách Paris vài chục cây số. Ông bạn đón tôi thì ở cách xa Paris mấy trăm cây số.

Ngày đầu tôi mệt, chỉ ngủ, ngày hôm sau, chủ nhà tổ chức buổi họp bạn. Khách khứa đều là những người Việt lưu vong, hơn tôi ít ra chục tuổi, nhưng không chỉ hơn tuổi mà hơn trên mọi phương diện. Từ sự nghiệp, kinh nghiệm sống từng trải… đặc biệt đều viết lách lâu năm. Trong số có nhà văn Tiểu Tử.

Thật sự, tôi không nhớ lúc đó tôi đã đọc gì của ông Tiểu Tử chưa, nhưng ngay chiều hôm đó ông đã tạo nên nhiều ấn tượng đặc biệt nơi tôi. Hôm đó, một người đem đến đưa ông một xấp ảnh mới chụp kho xăng Nhà Bè. Ông xem được vài tấm là nước mắt giàn giụa, khóc thành tiếng, vì nhớ chốn cũ. Dù gì ông đã gắn bó với nó trong gần 20 năm liền suốt tuổi tuổi thanh niên.

Bữa trưa chung với nhiều rượu vang, chúng tôi tiếp tục trò chuyện tới tối. Một cuộc họp mặt những người đã sống lưu vong lâu, nhưng quê hương vẫn hiện diện trong tâm trí mỗi ngày. Tình tự này có thể thấy lồ lộ rõ ràng trong những truyện ngắn của nhà văn Tiểu Tử, như Bài Ca Vọng Cổ, Tô Cháo Huyết và vô số những truyện ngắn khác.

Tất cả đều rất thật như vừa nhảy ra từ đời sống hàng ngày của mỗi người. Giản dị nhưng chà sát lên những khoảng trí nhớ lờ mờ khiến nó sống dậy, khiến ta rùng mình nhẹ, rồi nhắm mắt lại chờ cho cơn sóng ập về từ quá khứ trôi qua.

Tiếu sử

Nhà văn Tiểu Tử, tên thật là Võ Hoài Nam. Ông là con trai duy nhứt của giáo sư Võ Thành Cứ, cựu giáo sư trường trung học Petrus Trương Vĩnh Ký, Sài Gòn. Ông sanh ngày 19 tháng 7 năm 1930 tại quận Gò Dầu, tỉnh Tây Ninh, Việt Nam. Ông tốt nghiệp kỹ sư tại Marseille, Pháp quốc năm 1955. Ông về Việt Nam, dạy tại trường trung học Petrus Trương Vĩnh Ký niên khóa 1955-1956. Tháng 10 năm 1956, ông vào làm việc tại hãng xăng Shell Việt Nam cho đến ngày 30 tháng 4 năm 1975. Năm 1979, ông vượt biên và định cư tại Pháp. Sau đó, ông nhận làm việc cho công ty Ðường Mía của nhà nước tại Côte d’Ivoire, Phi Châu, từ 1979 đến 1982. Ông qua làm hãng xăng Shell Côte d’Ivoire cho đến khi về hưu (1982-1991). Nhà văn vừa qua đời, hưởng thọ 95 tuổi.

LÊ HUY LƯỢNG 20.09.2025 (Tựa bài do Thụy My đặt)