Los Angeles Times – “Cali” đã trở thành một từ lăng mạ trong đội quân ngày càng đông của những người theo chủ nghĩa dân tộc ở Việt Nam
Stephanie Yang
19.06.2025 7:33
VNThoibao
(VNTB) – Ở Việt Nam, Cali — đôi khi được viết là “kali” — từ lâu đã là một từ để chỉ cộng đồng người Việt hải ngoại ở California, nơi nhiều người Mỹ gốc Việt vẫn treo cờ miền Nam để tượng trưng cho cuộc đấu tranh chống cộng sản và miền đất nước mà họ đã mất trong chiến tranh.
HÀ NỘI, Việt Nam — Mùa thu năm ngoái, Việt Nam đã khai trương một bảo tàng quân sự mới rộng lớn tại đây, và trong số hàng ngàn hiện vật ở tòa nhà bốn tầng cùng một sân đầy xe tăng và máy bay, có một vật trưng bày nhanh chóng trở thành điểm thu hút chính: lá cờ của miền Nam Việt Nam.
Chính phủ coi lá cờ vàng ba sọc đỏ là biểu tượng của sự kháng cự đối với chế độ cộng sản, vi phạm luật pháp về kích động bất đồng. Lá cờ này không được trưng bày trừ với rất ít trường hợp ngoại lệ.
Những phản ứng trước cảnh tượng hiếm hoi [trưng bày lá cờ vàng ba sọc] này nhanh chóng lan truyền. Những du khách trẻ tuổi tại Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam đã đăng ảnh của mình bên cạnh lá cờ với vẻ mặt cau có, giơ ngón tay cái xuống hoặc ngón giữa lên. Khi những bức ảnh này thu hút sự chú ý không mong muốn, lá cờ đã được gỡ khỏi tường và gấp lại trong tủ trưng bày. Nội dung mạng xã hội có những cử chỉ thô tục đã bị xóa khỏi internet.
Nhưng hiện tượng này vẫn tiếp diễn.
Vài tuần trước, các em học sinh đi tham quan đã đặc biệt chú ý đến lá cờ. Cứ vài phút, một nhóm mới lại vây quanh lá cờ — còn được gọi trực tuyến là cờ “Cali” — giơ ngón giữa hoặc bắt chéo tay thành hình chữ “X”.
Ở Việt Nam, Cali — đôi khi được viết là “kali” — từ lâu đã là một từ để chỉ cộng đồng người Việt hải ngoại ở California, nơi nhiều người Mỹ gốc Việt vẫn treo cờ miền Nam để tượng trưng cho cuộc đấu tranh chống cộng sản và miền đất nước mà họ đã mất trong chiến tranh.
Tuy nhiên, những người sống ở Việt Nam có xu hướng coi đó là biểu tượng của chủ nghĩa đế quốc Mỹ, và khi tình cảm dân tộc chủ nghĩa ở đây gia tăng trong những năm gần đây, việc gợi lên bang Golden State đã trở thành một cách nói tắt để chỉ trích những đối thủ đó.
Ở Việt Nam, một tiền đồn khó tin cho văn hóa Chicano
“Họ dùng từ đó làm một nhãn hiệu để chống lại bất kỳ ai không đồng ý với chính sách của nhà nước”, ông Nguyễn Khắc Giang, một nhà nghiên cứu tại Viện Yusof Ishak của Singapore, nổi tiếng với nghiên cứu chính trị và kinh tế xã hội về Đông Nam Á, cho biết.
Đã có những dấu hiệu khác cho thấy chủ nghĩa dân tộc gia tăng trong năm qua, thường là để phản ứng với những nhận thức về ảnh hưởng của Mỹ. Ngoài sự thù địch đối với lá cờ “Cali”, một trường đại học do Mỹ hậu thuẫn ở Thành phố Hồ Chí Minh đã bị tấn công vì nghi ngờ có sự can thiệp của nước ngoài. Và một ngôi sao nhạc pop Việt Nam đầy triển vọng từng là thí sinh của “American Idol” đã bị chỉ trích gay gắt trên mạng xã hội vào mùa hè năm ngoái sau khi đoạn phim cô hát tại buổi lễ tưởng niệm của Mỹ cho một nhà hoạt động chống cộng sản xuất hiện.
Ông Giang cho biết, chủ nghĩa dân tộc Việt Nam được củng cố ở mọi cấp độ bởi chế độ độc đảng của đất nước.
Chính phủ kiểm soát giáo dục và truyền thông đại chúng; các nhà báo và blogger độc lập chỉ trích chính phủ đã bị bỏ tù. Ngoài ra, khả năng của Đảng trong việc gây ảnh hưởng đến các câu chuyện trên mạng xã hội đã được cải thiện trong vài năm qua, đặc biệt là trong giới trẻ của đất nước này.
Từ năm 2017, các nhà chức trách Việt Nam đã điều động hàng ngàn quân nhân mạng để kiểm soát nội dung trực tuyến, thành lập một đơn vị quân sự thuộc Bộ Quốc phòng được gọi là Lực lượng 47. Năm 2018, Hà Nội đã thông qua luật an ninh mạng cho phép yêu cầu các nền tảng mạng xã hội gỡ bỏ bất kỳ nội dung nào mà họ cho là chống nhà nước. Diễn ngôn một chiều do các biện pháp này gây ra dẫn đến tình trạng các quan điểm không phù hợp với tuyên truyền chính thức thường bị quấy rối và tẩy chay.
50 năm sau ngày Sài Gòn thất thủ, Việt Nam thay đổi câu chuyện về chiến thắng của mình
Đôi khi, chính phủ cũng sử dụng quyền lực đó để cố gắng kiềm chế chủ nghĩa dân tộc khi nó trở nên quá cực đoan — mặc dù việc cấm các bài đăng về lá cờ miền Nam Việt Nam không làm giảm đi sự nhiệt tình tại bảo tàng.
Một số du khách giơ tay ra dấu cho biết họ đang bày tỏ sự không đồng tình với một chế độ mà họ được dạy là đã áp bức người Việt Nam. Một thiếu niên đã trải ra và giơ cao quốc kỳ — màu đỏ với một ngôi sao vàng — để chụp ảnh.
“Thật khó để nói tôi đồng ý hay không đồng ý với những cử chỉ thô tục đó”, Đặng Thị Bích Hạnh, 25 tuổi, quản lý quán cà phê, một trong số những du khách, cho biết. “Những cử chỉ của những người trẻ tuổi đó không hoàn toàn đúng, nhưng tôi nghĩ chúng phản ánh cảm xúc của họ khi nhìn lá cờ và nghĩ về phần lịch sử đó và những gì các thế hệ trước đã phải chịu đựng.”
Trước khi rời đi, cô chụp ảnh mình với ngón giữa giơ lên trước lá cờ được gấp lại.
Năm năm trước, khi một sinh viên từ một vùng nông thôn Đồng bằng sông Cửu Long giành được học bổng toàn phần để theo học tại một trường đại học quốc tế ở Thành phố Hồ Chí Minh, đó dường như là một giấc mơ đã trở thành hiện thực. Nhưng tháng 8 năm ngoái, khi trường bị cuốn vào làn sóng chủ nghĩa dân tộc đang gia tăng, anh bắt đầu lo lắng rằng việc anh có liên hệ với Đại học Fulbright Việt Nam có thể ảnh hưởng đến sự an toàn và tương lai của anh.
“Tôi đã rất sợ hãi”, cựu sinh viên vừa tốt nghiệp, người yêu cầu giấu tên vì sợ bị trả đũa, nói. Anh vừa bắt đầu một công việc mới trong ngành giáo dục và tránh đề cập đến trường cũ với đồng nghiệp và mặc áo có tên trường.
“Có đủ chuyện. Đặc biệt với thông tin sai lệch lan truyền vào thời điểm đó, những chuyện đó có một số tác động tiêu cực đến sức khỏe tâm thần của tôi.”
CHIẾN TRANH VIỆT NAM/ 1959-1975
Các cuộc tấn công bao gồm các cáo buộc rằng Fulbright, mở cửa vào năm 2016 với một phần tài trợ từ Chính phủ Hoa Kỳ, đang nuôi dưỡng các giá trị tự do và dân chủ phương Tây có thể làm suy yếu chính phủ Việt Nam.
Những người theo chủ nghĩa dân tộc chỉ trích bất kỳ dấu hiệu chống cộng nào có thể có tại trường, chẳng hạn như không trưng bày nổi bật cờ Việt Nam [cờ đỏ sao vàng] tại lễ tốt nghiệp. Ngay cả khẩu hiệu tốt nghiệp năm ngoái, “Không sợ hãi”, cũng gây ra nghi ngờ rằng sinh viên có thể đang âm mưu một phong trào chính trị.
“Bạn chắc chắn đang chứng kiến những đỉnh cao mới của chủ nghĩa dân tộc, và rất khó để đo lường”, ông Vũ Minh Hoàng, một nhà sử học ngoại giao và giáo sư tại trường đại học, nói.
Hoàng cho biết những cáo buộc trực tuyến — không có cáo buộc nào là đúng sự thật — đã dẫn đến những lời đe dọa bạo lực chống lại trường đại học, và có tin đồn rằng một số phụ huynh đã rút con cái của họ vì những điều đó. Một số sinh viên cho biết mối liên hệ của họ đã gây ra những lời lẽ căm thù từ người lạ và những câu hỏi nghi ngờ từ các thành viên gia đình và người sử dụng lao động.
Các học giả cho biết Chính phủ Việt Nam có lẽ đã hành động nhanh chóng để dập tắt phản ứng dữ dội chống lại Fulbright nhằm ngăn chặn tình cảm chống Mỹ làm tổn hại mối quan hệ của họ với Hoa Kỳ, đối tác thương mại lớn nhất của họ. Nhưng một số cáo buộc ban đầu đã được truyền bá bởi các phương tiện truyền thông nhà nước và các công cụ tự động trên mạng (bots) liên quan đến Bộ Quốc phòng, gợi ý một sự chia rẽ trong Đảng.
Ông Hoàng nói rằng trong khi chủ nghĩa dân tộc thường được sử dụng như một lực lượng đoàn kết ở Việt Nam và hơn thế nữa, nó cũng có khả năng tạo ra sự bất ổn nếu nó vượt quá tầm kiểm soát hoặc ước tính của chính phủ. “Trong một thời gian dài, chính sách chính thức là hòa giải với cộng đồng người Việt ở nước ngoài và Hoa Kỳ”, ông Hoàng nói. “Vì vậy, làn sóng siêu chủ nghĩa dân tộc trực tuyến này bị nhà nước Việt Nam coi là không hữu ích, không chính xác và, ở một mức độ nào đó, đi ngược lại các định hướng chính thức.”
Mùa hè năm ngoái, đoạn phim ca sĩ Myra Trần hát tại tang lễ Lý Tống ở Westminster, một nhà hoạt động chống cộng, đã xuất hiện trực tuyến. Cô đã đạt được một mức độ nổi tiếng nhất định khi chiến thắng một chương trình truyền hình thực tế ca hát ở Việt Nam và xuất hiện trên “American Idol” vào năm 2019, nhưng cô đã bị lên án gay gắt bởi những người theo chủ nghĩa dân tộc trực tuyến và các phương tiện truyền thông nhà nước khi video từ vài năm trước lan truyền.
Người dùng Facebook và TikTok đã gắn nhãn Myra Trần, hiện 25 tuổi, là kẻ phản bội, chống Việt Nam — và là Cali.
Cuộc tranh cãi đã thúc đẩy một phong trào rộng rãi hơn nhằm lùng sục các nhân vật nổi tiếng Việt Nam khác bị nghi ngờ âm mưu chống lại đất nước. Các thám tử internet đã bới móc khắp các trang web tìm kiếm bất kỳ ai, giống như Myra Trần, đã xuất hiện cùng với lá cờ miền Nam Việt Nam và tấn công họ.
Thư gửi biên tập viên: Chiến tranh Việt Nam đã chia rẽ đất nước chúng ta. Liệu chúng ta có bao giờ hồi phục?
Một cây viết giải trí ở Thành phố Hồ Chí Minh, người không muốn nêu tên vì sợ bị trở nên mục tiêu trả thù, cho biết: khi giới trẻ Việt Nam ngày càng trở nên dân tộc chủ nghĩa hơn trên mạng, các nhạc sĩ và các nghệ sĩ khác đã cảm thấy áp lực phải tích cực thể hiện lòng yêu nước của mình nếu không sẽ gặp phải sự thịnh nộ của văn hóa tẩy chay.
Anh nói thêm rằng, việc xem xét kỹ lưỡng các biểu tượng như lá cờ miền Nam Việt Nam đã khiến những người có liên hệ với Hoa Kỳ, có lý do lớn hơn để lo lắng về việc bị tấn công trực tuyến hoặc mất cơ hội việc làm. Điều đó có thể ngăn cản những người Việt Nam sống ở nước ngoài — một nhóm người mà chính phủ từ lâu đã tìm cách thu hút trở lại đất nước — theo đuổi công việc kinh doanh hoặc sự nghiệp tại Việt Nam.
“Từng có thời điểm các nghệ sĩ rất thoải mái và vô tư, mặc dù họ biết có sự cạnh tranh và lịch sử này”, anh nói. “Tôi nghĩ bây giờ mọi người đều trở nên nhạy cảm hơn. Mọi người đều lo lắng và cố gắng cẩn thận hơn.”
Myra Trần bị bắt nạt trực tuyến và bị cắt khỏi một chương trình truyền hình âm nhạc vì “lỗi lầm” của cô. Cô đã đưa ra lời xin lỗi công khai, trong đó cô bày tỏ lòng biết ơn khi được là người Việt Nam, phủ nhận bất kỳ ý định nào gây hại đến an ninh quốc gia và hứa sẽ học hỏi từ những sai lầm của mình.
Hai tháng sau, Myra Trần được phép biểu diễn trở lại. Cô trở lại sân khấu trong một buổi hòa nhạc ở Thành phố Hồ Chí Minh, nơi cô đã khóc và cảm ơn người hâm mộ đã tha thứ cho mình.
Nhưng không phải ai cũng sẵn lòng tha thứ cho cô. Từ đám đông, một số khán giả đã chế nhạo và hét vào Myra Trần rằng “về nhà đi”. Các video về buổi hòa nhạc đã gây ra cuộc tranh luận gay gắt trên Facebook giữa những người bảo vệ Myra Trần và những người chỉ trích cô.
“Thanh niên yêu nước bây giờ hỗn loạn quá”, một người dùng Việt Nam than phiền sau khi tố cáo sự căm ghét mà Myra Trần đang phải nhận trực tuyến.
Một người khác phản bác: “Vậy thì về Cali đi.”
______________
Nguồn:
How ‘Cali’ became a slur among Vietnam’s growing army of nationalists – Los Angeles Times
No comments:
Post a Comment