VNTB – Xả lũ đúng quy trình!Đặng Chương Ngạn
24.11.2025 5:58
VNThoibao
(VNTB) – Tiền từ nước sông chảy vào túi các ông chủ thủy điện. Còn người dân, sau lũ thì trắng tay. Tất cả những gì họ chắt chiu cả năm – thậm chí cả đời – đều bị nước cuốn đi.
Cứ mỗi lần thảm họa do các nhà máy thủy điện gây ra, những ông chủ nhà máy lại nhai lại câu nói chối tội quen thuộc: “Xả lũ đúng quy trình”. Các quan chức địa phương cũng lập tức phụ họa: “Xả lũ đúng quy trình”. Và nay, để mềm hóa từ “xả lũ”, họ còn dùng cách diễn đạt khác: “Vận hành điều tiết qua tràn xả sâu”.
Miền Trung lũ lụt bao năm nay vẫn vậy. Đây là vùng đất không được trời ưu ái: nắng thì chang chang, mưa thì dầm dề; núi sát biển, sườn núi đổ thẳng ra biển, sông ngắn – dốc, nên lũ thường xuyên.
Nhưng khi chưa có thủy điện, lũ dâng từ từ. Người dân kịp chạy lũ, kịp đưa đồ đạc, lúa gạo lên cao, kịp dắt trâu bò – heo dê đến vùng đất an toàn. Sau lũ, có thiệt hại nhưng không trắng tay, và rất hiếm khi có người chết vì lũ.
Còn những năm gần đây, mọi thứ đã khác hẳn. Lũ dâng cực nhanh. Nước ập về chỉ trong chớp mắt đã ngập nền nhà. Người dân trở tay không kịp: không kịp chạy, không kịp cứu của cải, không kịp di dời đàn gia súc.
Ai cũng hiểu điều đó không phải do thiên nhiên, mà do các đập thủy điện xả lũ. Xả với lưu lượng hàng nghìn, thậm chí nhiều nghìn m³/s như Thủy điện Sông Ba Hạ từng công bố trong các đợt lũ trước – thì nước dâng siêu tốc là điều không có gì lạ. Và người dân không thể nào chạy kịp những cú xả đột ngột như vậy.
HẬU QUẢ CỦA “ĐÚNG QUY TRÌNH”
Các nhà máy thủy điện luôn báo cáo lợi nhuận cao, 9 tháng đầu năm 2025: Thủy điện Sông Ba Hạ (SBH) lãi 271 tỷ đồng; Thủy điện Vĩnh Sơn – Sông Hinh (VSH) lãi 435 tỷ đồng. Biên lợi nhuận gần 50% doanh thu – một tỷ suất rất cao.
Tiền từ nước sông chảy vào túi các ông chủ thủy điện. Còn người dân, sau lũ thì trắng tay. Tất cả những gì họ chắt chiu cả năm – thậm chí cả đời – đều bị nước cuốn đi.
Nước cuốn: lúa đang chín ngoài đồng, hoa màu (ngô, sắn, đậu phộng) mất trắng; đồ đạc, quần áo, thóc gạo trong nhà; trâu bò, dê, heo…;
Nước tàn phá nhà cửa người dân, cuốn trôi ngôi nhà của họ. Cầu cống, đường sá, trường học, công sở bị phá hủy. Thiệt hại về vật chất khó mà đong đếm được.
Và đau đớn nhất: mạng người. Riêng Đắk Lắk đã có 63 người chết trong đợt lũ mấy ngày qua. Lũ không chỉ cuốn trôi tài sản – mà đang cuốn trôi sinh mạng, nhấn chìm cuộc đời bao người dân cần cù, chịu khó…
KHÔNG THỂ CHẤP NHẬN MỘT QUY TRÌNH THẢM HỌA NHƯ VẬY!
Chính quyền và các ông chủ thủy điện phải thay đổi quy trình này. Phải bàn bạc, thiết lập lại, và thực hiện nghiêm túc. Và người dân – những người đang chịu rủi ro nhiều nhất – phải có quyền được giám sát. Không cần phải có chuyên môn cao, bất kỳ người dân bình thường nào cũng hiểu rằng:
1. Thủy điện bắt buộc phải xả đón lũ từ sớm
Không được giữ nước đến sát mực dâng rồi mới xả khẩn cấp. Nếu lỡ xả sớm mà sau đó trời không mưa, các ông chủ thủy điện phải chấp nhận giảm lợi nhuận – chứ không được để dân chết vì một cú xả gấp. Và, người dân chấp nhận đánh đổi: thà ít điện còn hơn thảm họa.
2. Công khai dữ liệu vận hành các hồ chứa theo thời gian thực
Mực nước hồ, lưu lượng xả, lượng mưa dự báo – phải được công bố công khai, ai cũng có thể theo dõi.
3. Cảnh báo bằng hệ thống khẩn cấp hiện đại
Giống như cảnh báo sóng thần của Nhật: tin nhắn khẩn cấp, còi báo động, cảnh báo tự động qua điện thoại. Không thể chỉ dựa vào loa phường – thứ không bao giờ với tới các khu vực vùng sâu, vùng núi. Thời gian cảnh báo phải đủ cho người dân chạy lũ.
Thuỷ điện phải bồi thường khi gây thiệt hại cho các trường hợp giữ nước sai quy định, xả lũ không đúng quy trình, cảnh báo không đầy đủ. Đều là hành vi có trách nhiệm bồi thường. Không thể tiếp tục để người dân mất trắng, còn doanh nghiệp lợi nhuận hàng trăm tỷ mỗi năm
PHẢI CHẤM DỨT THẢM HỌA “XẢ ĐÚNG QUY TRÌNH”
Mỗi năm, các nhà máy thủy điện thu lợi hàng trăm tỷ đồng. Còn người dân ở hạ du – những người sống ngay dưới chân đập lại mất nhà, mất của, mất người thân chỉ sau một đêm. Và, hàng loạt công trình công cộng bị phá hủy vì cơn cuồng nộ của dòng nước lũ và nước xả lũ!
_____________
Nguồn:
Bài viết trên Facebook Đặng Chương Ngạn
https://www.facebook.com/share/p/1A26HT6iRh/?mibextid=wwXIfr
No comments:
Post a Comment