Lưu Nhi Dũ - Thủy điện đâu thể vô canmercredi 26 novembre 2025
Thuymy
Họ quên mất, chính Thủ tướng có công điện về khắc phục hậu quả bão lũ. Yêu cầu: “Phối hợp với các cơ quan, địa phương đánh giá chính xác nguyên nhân ngập lụt và rà soát việc quản lý, vận hành hồ đập thủy lợi, thủy điện để bảo đảm quản lý an toàn, vận hành chủ động, hiệu quả”.
Đặc điểm nổi bật nhất trong đợt lũ lụt kinh hoàng vừa qua là bất ngờ, quá bất ngờ đối với người dân và cả chính quyền địa phương.
Như người dân vùng rốn lũ Hòa Thịnh, Đông Hòa thuộc huyện Tây Hòa cũ; Sơn Hòa (vùng Củng Sơn cũ); tại vùng rốn lũ xã Diên Điền, Đại Điền Trung (tỉnh Khánh Hòa, cách Nha Trang khoảng 20km); phường Quy Nhơn Bắc, tỉnh Gia Lai; tại khu vực hạ lưu sông Dinh, khu vực Bảo An (Tháp Chàm cũ)… lũ ập đến quá nhanh, không kịp trở tay. Hàng trăm người dân chạy lũ không kịp, hàng nghìn căn nhà chìm sâu 3-4 mét.
Việc xả lũ vừa qua là bài học xương máu. Bài học này không phải mới từ cơn lũ này.
Trận lũ năm năm 1999, chỉ trong vòng một tháng (01/11 đến 06/2012) đã xảy hai đợt lũ đặc biệt lớn trong vòng 70-100 năm qua, liên tiếp trên diện rộng từ Quảng Bình đến Khánh Hòa.
Tháng 10/2010 một đợt mưa lũ lớn trên diện rộng tại các tỉnh Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên - Huế.
Năm 2017, bão số 12 rất mạnh, hiếm gặp đổ bộ vào các tỉnh Khánh Hòa, Phú Yên, Bình Định và gây lũ lớn trên mức trên báo động 3 ở hầu hết các sông, làm 123 người chết và mất tích.
Năm 2020 cũng có cơn lũ như vậy ở địa bàn này. Và cơn lũ lụt 11/2025 cũng tương tự, xảy ra trên diện rộng hơn…
Liên tục và lặp lại như vậy. Cứ mỗi lần như vậy chúng ta vẫn chưa có nghiên cứu nào, những biện pháp kỹ thuật nào để phòng lũ, ngoài tổ chức tốt công tác cứu trợ cho dân!
Đặc điểm của các cơn lũ này là nước lên rất nhanh, “lũ hỗn” mà tự nhiên rất hiếm gặp. Chỉ có việc nhiều hồ thủy điện, thủy lợi xả lũ ở mức độ cao mới có “lũ hỗn”.
Chính lãnh đạo hai tỉnh Đắk Lắk và Gia Lai đã yêu cầu các hồ thủy điện tạm ngưng hoặc điều tiết xả lũ ít hơn để cứu dân. Và mới nhất (25-11), Đắk Lắk, Khánh Hòa, Lâm Đồng yêu cầu rà soát, điều tiết hồ thủy điện như Sông Ba Hạ, Sông Hinh và Krông Hnăng, sẵn sàng lực lượng cứu nạn khi áp thấp đã mạnh lên thành bão số 15 gây mưa lũ.
Kinh nghiệm đã được rút ra, sao lại nói thủy điện vô can?
TS Nguyễn Đính - chuyên gia thủy văn học, Viện Công nghệ môi trường, Giảm nhẹ thiên tai và biến đổi khí hậu cho rằng, phản ứng trong việc điều chỉnh quy trình vận hành liên hồ chứa trên các lưu vực sông miền Trung nói chung và trên sông Ba Hạ nói riêng trước tình hình mưa lũ cực đoan vừa qua, là chậm chạp, thiếu linh hoạt.
PGS.TS Hoàng Minh Tuyển, nguyên Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Thuỷ văn và Tài nguyên nước, Chủ nhiệm kỹ thuật của nhiệm vụ xây dựng Quy trình vận hành liên hồ chứa lưu vực sông Ba giai đoạn 2010-2014, hệ thống 5 hồ chứa điều tiết lũ dọc lưu vực sông Ba chỉ "giải cứu" được 26 % lượng lũ cho hạ du khiến Phú Yên cũ chìm trong biển nước. Thế nhưng, lớp phòng thủ vốn mong manh gần như "bất lực" trước lũ lịch sử.
Và thực tế nữa: Bà Đặng Thị Kim Nhung, Trưởng phòng Quy hoạch thủy lợi Nam Trung bộ và Tây Nguyên, Viện Quy hoạch Thủy lợi Việt Nam, cho biết thời gian đầu xây dựng thủy điện Sông Ba Hạ năm 2004, nhóm nghiên cứu đề xuất xây dựng công trình tổng hợp đa mục tiêu với quy mô lớn, với chức năng phát điện và phòng lũ cho hạ du, đặc biệt là thành phố Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên cũ.
Tuy nhiên, sau nhiều tranh luận, Bộ Công Thương quyết định chỉ làm thủy điện, không có nhiệm vụ phòng chống lũ cho hạ du. Sau đó khi Cục Quản lý Tài nguyên nước (Bộ Tài nguyên và Môi trường cũ) xây dựng quy trình liên hồ chứa đã giao thêm nhiệm cắt lũ cho hồ này, nhưng khả năng cắt giảm lũ cho hạ du không nhiều.
"Có vận hành, phối hợp nhịp nhàng tới mấy thì cũng không bao giờ cắt được lũ vì lượng lũ lớn như vậy", bà Nhung cho biết.
Vậy thì sai ở đâu, quá rõ.
Dữ liệu như vậy đủ thuyết phục chưa? Những dữ liệu này có trong hai bài viết của tui, mới đăng báo khoa học, trung thực. Và đó là lý do Thủ tướng yêu cầu đánh giá chính xác nguyên nhân ngập lụt và rà soát việc quản lý, vận hành hồ đập thủy lợi, thủy điện.
Lỗ hổng đã được nhìn thấy. Báo Pháp Luật TPHCM có loạt bài rất đáng đọc về đề tài này, trung thực, khoa học và trách nhiệm, các bạn nên tìm đọc.
Hệ thống thủy điện cực kỳ quan trọng, nó làm nền cho hệ thống năng lượng quốc gia, bảo đảm an ninh năng lượng, để làm cơ sở phát triển điện gió, mặt trời vốn mong manh và thiếu ổn định, gây khó cho công tác điều độ hệ thống.
Đây là bài toán rất khó khi mà các hệ thống thủy điện đã vận hành, đòi hỏi các công trình nghiên cứu thực tế để đề ra các giải pháp thiết thực, khoa học nhất, để có thể hạn chế thiệt hại. Chớ không phải ngồi đó tìm cách biện hộ cho thủy điện, bởi thủy điện luôn luôn có hai mặt, ai cũng biết.
LƯU NHI DŨ 26.11.2025
No comments:
Post a Comment