Tuesday, November 25, 2025

NCQT: Thế giới hôm nay-5/11/2025
Nguồn: The Economist
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
25/11/2025
NghiencuuQT


Mỹ  Ukraine soạn thảo một kế hoạch hòa bình mới gồm 19 điểm nhằm chấm dứt chiến tranh với Nga sau các cuộc đàm phán tại Geneva hôm Chủ nhật. Đề xuất sửa đổi này loại bỏ nhiều yếu tố gây tranh cãi trong kế hoạch ban đầu của Mỹ, chẳng hạn như yêu cầu Ukraine nhượng lại lãnh thổ. Trước đó, Nga đã bác bỏ một đề xuất đối lập do các nhà lãnh đạo châu Âu soạn thảo là “hoàn toàn không mang tính xây dựng.”

Donald Trump cho biết ông đã nhận lời mời đến thăm Bắc Kinh vào tháng 4 sau cuộc điện đàm với Tập Cận Bình. Chủ tịch Trung Quốc sau đó sẽ thăm Mỹ vào cuối năm 2026. Hai bên đã thảo luận về thương mại, chiến tranh ở Ukraine và Đài Loan, trong đó Tập thúc đẩy việc hòn đảo tự trị “trở về” Trung Quốc. Theo Bộ trưởng Thương mại Mỹ, Trump có thể nới lỏng các hạn chế đối với việc bán chip trí tuệ nhân tạo của Nvidia cho Trung Quốc.

Chứng khoán Mỹ phục hồi sau biến động tuần trước. Chỉ số NASDAQ, vốn thiên về công nghệ, đã tăng 2,7% – mức tăng hàng ngày lớn nhất kể từ tháng 5, trong khi S&P500 tăng hơn 1,5%. Cổ phiếu của nhà sản xuất xe điện Tesla, và Alphabet, công ty mẹ của Google, đều tăng hơn 6%. Thị trường chứng khoán châu Á cũng tăng điểm ngày thứ hai liên tiếp trong hôm nay.

Venezuela lên án việc Mỹ xếp Cartel de los Soles vào danh sách Tổ chức Khủng bố Nước ngoài là “vô lý.” Quyết định phân loại này sẽ khiến việc cung cấp tiền bạc hoặc dịch vụ cho nhóm này trở thành một tội ác và có thể ảnh hưởng đến các công ty nước ngoài làm ăn với nhà nước Venezuela. Mỹ cáo buộc Cartel de los Soles có liên quan đến buôn bán ma túy và do chính nhà lãnh đạo Venezuela, Nicolás Maduro, cầm đầu.

Barrick Mining, công ty khai thác mỏ lớn của Canada, đã đồng ý giải quyết tranh chấp với chính phủ Mali xoay quanh một khu phức hợp khai thác vàng. Mâu thuẫn bắt đầu vào năm 2023 khi Mali ban hành luật khai thác mỏ mới, theo đó tăng thuế và trao cho chính phủ quyền khai thác nhiều hơn tại các mỏ vàng. Thỏa thuận mới cho phép Barrick tái khởi động hoạt động tại địa điểm này. Công ty cũng sẽ chấm dứt thủ tục trọng tài chống lại chính phủ Mali.

Cổ phiếu của Novo Nordisk giảm tới 11% sau khi công ty báo cáo rằng semaglutide, thành phần hoạt chất trong Ozempic, không có tác dụng điều trị bệnh Alzheimer trong các thử nghiệm giai đoạn cuối. Công ty dược phẩm Đan Mạch từng hy vọng loại thuốc này có thể làm chậm tiến triển của căn bệnh phá hủy chức năng nhận thức. Đây là cú sốc mới nhất đối với họ, những người chứng kiến giá trị cổ phiếu của mình giảm gần hai phần ba chỉ trong năm qua.

Nhiều chuyến bay đã bị hủy sau khi Hayli Gubbi, một ngọn núi lửa ở miền bắc Ethiopia, phun trào lần đầu tiên sau gần 12.000 năm. Vụ phun trào tạo ra một cột khói cao tới 14km, và đến thứ Hai, tro bụi đã bay tràn qua Biển Đỏ về phía Yemen và Oman. Không có ai bị thương, nhưng những người chăn nuôi địa phương lo lắng về tác động của ngọn núi lửa đã ngủ yên từ lâu đối với sinh kế của họ.

Con số trong ngày: 93, là số lượng thuốc mới được Trung Quốc phê duyệt để điều trị vào năm 2024, tăng từ 11 loại vào năm 2015.

TIÊU ĐIỂM

Một tuần quan trọng cho kế hoạch hòa bình của Ukraine

Với việc các cuộc đàm phán tại Geneva về kế hoạch hòa bình Ukraine kết thúc, ngoại giao đang chuyển sang giai đoạn quan trọng tiếp theo. Các quan chức Mỹ và Ukraine mô tả các cuộc thảo luận cuối tuần qua là “rất hiệu quả,” sau khi chỉnh sửa lại dự thảo ban đầu mà Ukraine và các đồng minh châu Âu cho là quá hào phóng với Nga. Phiên bản sửa đổi được cho là khôi phục các nguyên tắc quan trọng: không cấm vĩnh viễn tư cách thành viên NATO của Ukraine và sử dụng tài sản bị đóng băng của Nga cho mục đích tái thiết. Ukraine cũng cam kết không chiếm lại lãnh thổ bị Nga chiếm đóng bằng vũ lực, nhưng sẽ không bị yêu cầu nhượng lại bất kỳ vùng đất nào mà Nga chưa chiếm được.

Volodymyr Zelensky dự kiến sẽ đến Washington vào cuối tuần này trong bối cảnh các quan chức Mỹ đang nỗ lực hoàn thiện dự thảo thỏa thuận để trình bày với Nga. Các nhà lãnh đạo châu Âu cho biết vẫn còn nhiều bất đồng lớn, đặc biệt là về chủ quyền và đảm bảo an ninh. Cùng lúc đó, Điện Kremlin đã bác bỏ dự thảo mới và không có dấu hiệu sẽ sớm tham gia đàm phán. Tuần này là giai đoạn kiểm tra xem liệu động lực có thể được duy trì hay không – hay liệu nỗ lực này sẽ bị đình trệ trước khi Nga bước vào phòng họp.

Nền kinh tế Mỹ phát đi những tín hiệu trái chiều

Hôm nay, Hội đồng Hội nghị Mỹ (Conference Board) sẽ công bố kết quả khảo sát niềm tin người tiêu dùng tháng 11. Các nhà dự báo dự kiến một sự sụt giảm nhẹ. Niềm tin người tiêu dùng đã yếu suốt năm qua, đặc biệt là kể từ khi chiến dịch áp thuế hỗn loạn của Donald Trump bắt đầu vào tháng 4. Tuy nhiên, nền kinh tế vẫn rất khỏe mạnh và đã tạo ra 119.000 việc làm trong tháng 9, vượt xa kỳ vọng. Dù vậy, tỷ lệ thất nghiệp vẫn tăng nhẹ.

Các cuộc khảo sát và “dữ liệu mềm” khác cũng dự đoán sự suy yếu của nền kinh tế. Các nhà phân tích phải dựa vào chúng nhiều hơn bình thường trong thời gian chính phủ đóng cửa hồi tháng trước, làm gián đoạn dòng dữ liệu kinh tế chính thức. Các dịch vụ thông thường vẫn chưa được nối lại; các cơ quan vẫn đang xử lý lượng dữ liệu tồn đọng. Việc thu thập dữ liệu đáng tin cậy – dự kiến diễn ra trong vài tuần tới – sẽ tiết lộ tình hình thực sự của nền kinh tế.

Cuộc đua AI của Alibaba

Khi Alibaba, gã khổng lồ thương mại điện tử Trung Quốc, công bố kết quả kinh doanh quý III vào hôm nay, mảng điện toán đám mây và AI sẽ chiếm vị trí trung tâm. Đây hiện là mảng tăng trưởng nhanh nhất của công ty; doanh thu liên quan đến AI đã tăng trưởng với tốc độ ba chữ số trong tám quý liên tiếp. Đà tăng trưởng tăng tốc vào tháng 9, khi Alibaba bắt đầu sử dụng chip AI của riêng mình và tăng cường đầu tư vào cơ sở hạ tầng. Giá cổ phiếu của công ty tăng 32% trong tháng đó.

Nhưng tăng trưởng nhanh chóng cũng đi kèm với cái giá phải trả. Đầu tư vào AI dự kiến sẽ làm giảm lợi nhuận: các nhà phân tích dự báo lợi nhuận ròng chỉ đạt 2,4 tỷ nhân dân tệ (338 triệu đô la), thấp hơn nhiều so với mức 43,9 tỷ nhân dân tệ được ghi nhận một năm trước đó. Cạnh tranh càng khiến áp lực tăng cao. Mảng bán lẻ của Alibaba vừa giảm giá để bảo vệ thị phần trong lĩnh vực giao hàng “tức thì.” Và cuộc chạy đua AI đã buộc công ty phải giảm phí token cho Qwen3-Max, mô hình ngôn ngữ lớn tiên tiến nhất của họ, tới 50%. Giống như vị anh hùng trong câu chuyện dân gian Ả Rập đã truyền cảm hứng cho tên gọi của công ty, Alibaba đang chấp nhận rủi ro để tìm kiếm cho mình một gia tài.

Siêu năng lực đáng ngạc nhiên của sữa hải cẩu

Sữa mẹ vốn được xem là loại sữa mạnh nhất trong các loại sữa động vật có vú, nổi bật với cấu trúc phân tử và chức năng phức tạp. Các nhà khoa học hiện đang nghiên cứu cách sử dụng các thành phần của sữa mẹ để điều trị nhiều loại bệnh như ung thư và bệnh tim.

Nhưng một nghiên cứu mới trên tạp chí Nature Communications cho thấy sữa hải cẩu có chất lượng tương đương, thậm chí có thể vượt qua sữa mẹ. Cụ thể, các nhà nghiên cứu tại Đại học Gothenburg ở Thụy Điển và các tổ chức khác đã phân tích mẫu sữa từ năm con hải cẩu xám Đại Tây Dương trong suốt 17 ngày cho con bú.

Họ phát hiện ra rằng sữa hải cẩu thay đổi theo thời gian cho con bú để đáp ứng nhu cầu của con sơ sinh đang lớn, một hiện tượng cũng được quan sát thấy ở loài người. Họ cũng xác định được 332 loại phân tử đường khác nhau, được gọi là oligosaccharide sữa, một nửa trong số đó trước đây chưa được báo cáo, so với khoảng 200 loại được biết đến trong sữa mẹ. Một số oligosaccharide sữa hải cẩu được phát hiện có đặc tính kháng khuẩn và tăng cường miễn dịch, vì thế có thể truyền cảm hứng cho các phương pháp điều trị bệnh mới cũng như sữa công thức cho trẻ sơ sinh.

No comments:

Post a Comment