ĐỐI THOẠI

VNTB – Dân xúc phạm cán bộ thì bị phạt, cán bộ xúc phạm dân thì chỉ rút kinh nghiệm
Dân Trần
19.11.2025 1:3
VNThoibao

(VNTB) – Theo Nghị định 282, người dân sẽ bị phạt 3-5 triệu đồng nếu xúc phạm, đe dọa, cản trở lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở

 Từ ngày 15/12, Nghị định 282/2025 về xử phạt hành vi “xúc phạm, đe dọa, cản trở lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở” chính thức có hiệu lực. Với mức chế tài từ 3-5 triệu đồng cho những hành vi được cho là “xúc phạm” lực lượng này. Tuy nhiên, như thế nào là xúc phạm thì Nghị định 282 không được định nghĩa thế nào cho rõ ràng.

Đây là một khoảng trống nguy hiểm trong bất kỳ văn bản pháp luật nào liên quan đến việc hạn chế quyền tự do ngôn luận của công dân. Bởi khi khái niệm không được diễn giải cụ thể thì dễ dẫn tới tình trạng suy diễn cảm tính. Nhất là việc “xúc phạm” còn phụ thuộc ngữ cảnh, văn hoá, cảm xúc và cả vị trí quyền lực của người tiếp nhận.

“Dễ thấy nhất là khi người Việt bức xúc, họ thường chửi thề; nếu lực lượng chức năng dựa vào đó để quy chụp là xúc phạm thì rất lạm quyền, vì đó chỉ là sự bày tỏ phẫn nộ với nhà chức trách, Hiến pháp và pháp luật không cấm. Một số trường hợp người dân chỉ vào mặt để mắng công an thì cũng có thể bị cho rằng đang đe dọa cán bộ, hoặc người dân quay phim lực lượng chức năng đang làm nhiệm vụ cũng có thể bị cho là “cản trở”. Nhưng những chuyện này chỉ là hành vi bình thường của người dân khi thấy cán bộ nhà nước làm chuyện trái quấy. Không người dân nào liều lĩnh đụng chạm tới cán bộ nhà nước trong chế độ công an trị này. Còn nếu nhà chức trách thấy đó là sai thì phải ghi cụ thể ra, chứ không được mơ hồ tạo điều kiện để chụp mũ công dân”. Chị N.T. nêu quan điểm với phóng viên VNTB.

Theo công bố, lực lượng bảo vệ an ninh cơ sở tại Việt Nam hiện rất đông, khoảng 276.000 người, trải khắp thôn, ấp, khu dân cư. Dù được hưởng lương, phụ cấp và được trao thẩm quyền đáng kể, phần đông trong số họ không phải công an chính quy, không trải qua quá trình đào tạo bài bản về nghiệp vụ và pháp luật. Trình độ pháp lý và văn hóa không đồng đều; đó là sự thật mà ngay cả nhiều cán bộ cấp cao cũng từng thừa nhận. Vì vậy, dư luận rất hoang mang khi CSVN tiếp tục bổ sung quyền lực hành chính cho lực lượng này, bao gồm quyền lập biên bản, xử phạt, can thiệp vào các tương tác dân sự thường ngày. Bây giờ lại thêm Nghị định 282, chẳng khác nào kim bài miễn tử cho họ.

Thực tế thì ngay cả lực lượng công an chính quy, vốn được đào tạo bài bản, vẫn thường xuyên vi phạm quyền con người, đánh đập, tra tấn người dân trái pháp luật. Hỏi làm sao có thể yên tâm khi mở rộng quyền lực cho lực lượng bán chuyên mà không có cơ chế kiểm soát? Một khi quyền xử phạt dựa trên cảm nhận cá nhân về việc bị “xúc phạm”, người dân sẽ có xu hướng tự kiểm duyệt, hạn chế phản biện, thậm chí hạn chế chất vấn các sai phạm nhỏ trong đời sống hàng ngày. Mà khi sự im lặng trở thành thói quen trong dân chúng, cán bộ sẽ càng lạm quyền.

Ở chiều ngược lại, khi lực lượng cơ sở xúc phạm, nhục mạ, đe dọa người dân thì chỉ là “kiểm điểm”, “rút kinh nghiệm”, “xử lý nội bộ”. Các lực lượng tại cấp cơ sở hoạt động trong một môi trường đặc thù: không có truyền thông giám sát thường xuyên, không có tổ chức dân sự độc lập theo dõi, không có quy trình khiếu nại minh bạch, không có quy định chế tài tương xứng, không có cơ chế kiểm soát độc lập, không có công cụ pháp lý để người dân phản ánh mà không lo bị trả thù. Cho nên, nếu có sai phạm xảy ra, rất khó được đưa ra ánh sáng.