Bước ngoặt của Việt Nam: Kinh tế, chính trị và cơ hội cải cáchVũ Đức Khanh
15-9-2025
Tiengdan
Đổi mới lần hai: Từ kinh tế sang chính trị – Nguy cơ và lựa chọn lịch sử
Việt Nam đang ở vào một giai đoạn then chốt. Sau gần bốn thập niên đổi mới, nền kinh tế hội nhập sâu rộng và đạt nhiều thành tựu ấn tượng, nhưng cũng đứng trước những bất ổn ngày càng rõ rệt.
Áp lực từ thương mại toàn cầu, chính sách thuế quan của Mỹ, biến động tỷ giá và suy giảm sức mua nội địa đang đặt ra những thách thức lớn hơn bao giờ hết.
Ngân hàng Thế giới vừa hạ dự báo tăng trưởng Việt Nam năm 2025 xuống 6,6% từ mức 6,8% trước đó, thấp hơn đáng kể so với mục tiêu chính thức 8,3–8,5% mà Chính phủ đặt ra.
Trong khi đó, Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) dự báo lạm phát cả năm có thể vượt 4%, cảnh báo những rủi ro cho ổn định vĩ mô.
Thêm vào đó, tỷ giá USD/VND đã mất giá hơn 3% chỉ trong nửa đầu năm 2025, và nhiều chuyên gia như TS. Nguyễn Trí Hiếu dự báo con số này có thể lên tới 5–6% vào cuối năm nếu áp lực tỷ giá tiếp tục gia tăng.
Đây là những chỉ dấu quan trọng cho thấy nền kinh tế đã bước vào vùng nguy hiểm.
So sánh khu vực: Bài học từ Nam Á
Những gì đang diễn ra ở Việt Nam gợi nhớ đến quỹ đạo của Sri Lanka, Bangladesh và Nepal – nơi tăng trưởng cao nhưng mong manh đã nhanh chóng nhường chỗ cho khủng hoảng khi niềm tin sụp đổ.
Sri Lanka từng là “ngôi sao mới” của Nam Á, nhưng rơi vào vòng xoáy nợ, mất khả năng thanh toán và cuối cùng dẫn đến biến động chính trị lớn năm 2022.
Bangladesh đối diện sức ép ngoại tệ và bất ổn xã hội khi đồng taka mất giá mạnh.
Nepal chứng kiến tham nhũng tràn lan, thất nghiệp và di cư tăng cao, làm xói mòn nền tảng chính trị.
Thêm vào đó, khu vực tư nhân trong nước – vốn là trụ cột tạo việc làm – đã cho thấy sự chững lại từ nhiều năm qua từ khi bắt đầu đại dịch Covid-19, với sức mua giảm dần và tỷ lệ thất nghiệp tăng.
Bài học từ chính Việt Nam
Điều trớ trêu là Việt Nam từng thành công rực rỡ nhờ dám đi đầu trong đổi mới kinh tế từ năm 1986. Đổi mới đã mang lại tăng trưởng, mở cửa và hội nhập, giúp hàng chục triệu người thoát nghèo.
Bài học đó nay trở lại như một lời nhắc nhở: Đảng Cộng sản Việt Nam (ĐCSVN) có thể tiếp tục là tác nhân của lịch sử nếu một lần nữa lựa chọn cải cách – lần này không chỉ về kinh tế, mà còn về chính trị.
Không thiếu những ví dụ tích cực để tham khảo.
Các nước Đông Bắc Á như Hàn Quốc, Đài Loan, hay gần hơn là Ba Lan ở châu Âu, đã từng bước dân chủ hóa trong khi vẫn duy trì tăng trưởng cao.
Tính chính danh của ĐCSVN sẽ không thể chỉ được duy trì bằng hào quang lịch sử, thành tích kinh tế hay những mục tiêu tăng trưởng được vẽ ra, mà phải được kiểm chứng thông qua bầu cử tự do và công bằng trong một nhà nước dân chủ, pháp quyền thực sự.
Đó là con đường vừa giữ gìn sự ổn định quốc gia, vừa mở ra tương lai cho toàn dân tộc.
Lộ trình ba năm: Cơ hội và thử thách
Việt Nam không thiếu cơ hội để tránh kịch bản xấu nhất. Lộ trình cải cách trong ba năm tới (2025-2028) có thể bao gồm:
1) Kinh tế – Cho phép tỷ giá hối đoái linh hoạt hơn, sử dụng dự trữ ngoại hối để giảm sốc, và hỗ trợ phát triển khu vực tư nhân qua các gói tín dụng và ưu đãi thuế.
2) Chính trị – Mở rộng đối thoại chính sách, khởi đầu bằng cải cách trong Quốc hội, tăng quyền giám sát và giảm kiểm duyệt báo chí để khôi phục niềm tin; chủ động hợp tác với những tiếng nói đối lập ôn hòa để tìm đồng thuận cải cách.
3) Xã hội – Đặt lợi ích của quốc gia và dân tộc lên hàng đầu, cải cách phải minh bạch và hướng tới tự do, dân chủ và các giá trị nhân quyền thực sự, chứ không chỉ để duy trì quyền lực.
ĐCSVN đang đứng trước một lựa chọn lịch sử: Hoặc đổi mới chính trị để tự cứu mình và đưa đất nước tiến lên, hoặc lặp lại bi kịch của Đông Đức, Romania, hay gần đây là Sri Lanka, Bangladesh và Nepal.
Thời khắc của trách nhiệm
Việt Nam hôm nay ở vào một bước ngoặt. Nếu từ nay đến cuối năm 2025, nền kinh tế tiếp tục trượt dốc, khả năng xảy ra cú sốc chính trị vào năm 2026 là hoàn toàn có thật.
Nhà đầu tư, người dân và cả giới lãnh đạo đều phải tỉnh táo nhận ra rằng sự trì hoãn chỉ làm gia tăng rủi ro.
Đổi mới chính trị, dân chủ hóa thực sự không phải là mối đe dọa mà là giải pháp tối ưu để bảo đảm sự ổn định và thịnh vượng.
ĐCSVN có cơ hội hiếm hoi để như phượng hoàng tái sinh, đồng hành cùng dân tộc bước vào kỷ nguyên mới của tự do, dân chủ và thịnh vượng cho Việt Nam – nhưng cơ hội này sẽ không kéo dài mãi mãi.
_____
Tham khảo:
– World Bank Vietnam Economic Update, September 2025: https://documents.worldbank.org/pt/publication/documents-reports/documentdetail/099133509042513941
– Asian Development Bank, Asian Development Outlook April 2025: https://www.adb.org/publications/asian-development-outlook-april-2025
– BBC News Tiếng Việt, “Chính phủ muốn kinh tế tăng 8,5%: túi tiền người dân có bị ảnh hưởng?” ngày 30/7/2025: https://www.bbc.com/vietnamese/articles/c4gd1ryp4glo
– Báo Nhân Dân “Chủ động ứng phó với biến động về tỷ giá”, ngày 6/5/2025: https://nhandan.vn/chu-dong-ung-pho-voi-bien-dong-ve-ty-gia-post877233.html
– Reuters, “World Bank cuts Vietnam’s growth forecast to 6.6% as tariffs bite”, ngày 8/9/2025: https://www.reuters.com/world/asia-pacific/world-bank-cuts-vietnams-growth-forecast-66-tariffs-bite-2025-09-08/
No comments:
Post a Comment