Phúc Lai – Về cuộc chiến tranh của Putler ở Ukraine ngày 19/07/2025
samedi 19 juillet 2025
Thuymy
Tôi còn nhớ cách đây khoảng 2 tuần, khi bình luận chuyện gì ấy của ông Trump trên tường nhà RFI, tôi nói như ước : Chỉ cần ông ấy đánh Nga về kinh tế, đảm bảo Putler chết như trong phim. Có cái bác pro-Trump đang háo hức về chuyện Trump có chuyển vũ khí cho Ukraine hay không, mắng lại xa xả. Tôi thì cứ quy ra thóc, đánh nhau vũ bão với bão lửa, thần tốc… đến mấy không có gạo đổ vào nồi là đi đứt.
“Đã” nhất của gói 18 lần này là giá trần cho dầu mỏ Nga, và đòn trừng phạt nện lên các tàu bán dầu ma của Nga, nó đánh thẳng vào dạ dày của Putler. Chưa hết : Hai cái Dòng chảy Phương Bắc 1 và 2 cũng được “lên bia” vào vòng ngắm. Đó là hệ tiêu hóa, về hệ tuần hoàn thì 22 ngân hàng Nga bị cấm vận triệt để, khỏi cần Swift siếc gì.
Thực chất thì kim ngạch thương mại hai chiều Nga – Mỹ là không nhiều lắm, nên nếu Trump có nện Putler bằng kinh tế thì không hiệu quả. Ngược lại nếu ông ta dỡ bỏ các lệnh trừng phạt cho hắn để mở đường cho các làm ăn mới, thì mới là hành động nguy hại. Đánh giá về vấn đề này, một chuyên gia kinh tế-tài chính nước ngoài bạn tôi (xin phép không công khai tên anh này) nói : Điểm mấu chốt trong quan hệ kinh tế Nga – Mỹ hiện nay không phải là bỏ cấm vận, mà là làm thế nào để (1) Các doanh nghiệp Hoa Kỳ quay trở lại Nga và (2) Các ngân hàng và doanh nghiệp Nga tiếp cận trở lại các nguồn vốn vay từ các tổ chức tài chính thế giới.
Về hai điểm này, thời điểm Nga bắt đầu chịu các lệnh trừng phạt và các doanh nghiệp nước ngoài rút khỏi thị trường Nga, cũng trùng với thời điểm chính sách đối đầu phương Tây để kích động lòng dân trong nước của Putler lên đến đỉnh điểm, nên hắn ta cho phép tịch thu hoặc mua lại phần vốn góp của doanh nghiệp nước ngoài với giá rẻ mạt. Điển hình là các máy bay thương mại theo các hợp đồng thuê mua đều bị tịch thu. Đây là hành động ngu ngốc không thể cứu vãn được. Các công ty cho thuê tài chính đều là con của những tập đoàn lớn, vì vậy chắc chắn chỉ số tín nhiệm của Putler chạy tuột xuống số âm.
Vì vậy các doanh nghiệp đã từng đầu tư ở thị trường Nga, chắc chắn phải chờ chiến tranh ngã ngũ, rồi chính quyền mới thay thế Putler sẽ như thế nào, rồi mới từ từ tính. Cũng cần hiểu rằng, nếu hình dung là chính quyền Putler sẽ tồn tại mãi mãi đến khoảng… 10 năm nữa, thì là sai lầm : Chỉ có tổng cục tình báo chiến lược và báo chí xứ Nam Quảng Tây mới đánh giá như vậy. Cuộc chiến này dù có kết thúc với kết quả nghiêm trọng nhất cho người Ukraine, thì Putler vẫn cứ phải bị giải tán sớm, tức là chỉ cuối năm nay hoặc đầu năm sau là cùng.
Cũng anh chuyên gia này nói : Trump quay lại ghế Tổng thống đã được 6 tháng (ngày mai 20/07 là vừa vặn luôn). Tất cả những trò ra lệnh cái này, tuyên chỉ cái kia… đã tỏ ra không có bất cứ tác dụng gì, đặc biệt là với các doanh nghiệp Hoa Kỳ, ông ta hoàn toàn có thể gây ra cuộc chiến với họ (rõ nhất là các doanh nghiệp sản xuất quốc phòng). Vì vậy Trump cũng không thể ra lệnh cho các doanh nghiệp Hoa Kỳ quay lại thị trường Nga, chưa nói các định chế tài chính quốc tế như IMF hoặc Ngân hàng Thế giới lại càng không thể.
Có một ý kiến cho rằng, cần phải cấm vận, ngăn chặn triệt để vụ bán dầu lậu của Nga. Từ góc độ của một luật gia, tôi cho rằng đó là điều không thể. Bất cứ sự cấm đoán có tính cưỡng chế nhà nước nào đều có kẽ hở, vì nó là việc dựng hàng rào chứ không phải xây bức tường cao vô tận. Như vậy sẽ luôn có sự luồn lọt khỏi các khe hở, thậm chí trèo qua tường.
Trong gói trừng phạt có việc bổ sung thêm 77 tàu bán dầu lậu, đưa tổng cộng số tàu lên 419 tàu. Trước chiến tranh, Nga có đội tàu khoảng trên 1.000 chuyên để đi bán dầu, và từ đầu chiến tranh tất cả chúng đã vào danh sách cấm vận của các nước phương Tây. Trong năm 2022, Nga “chuyển đổi” thành công khoảng 100 tàu thành… tàu chở dầu lậu. Đây là một thủ tục gồm một chuỗi hành động mang tính kỹ thuật, thường là nó phải được bán thanh lý cho một nước nào đó thuộc thế giới thứ ba, rồi đăng ký mang cờ nước đó để chở hàng lậu, thậm chí đang chở dầu nó còn đường đăng ký thành tàu chở hàng khô… kiểu kiểu vậy. Người ta dự đoán rằng đến đầu năm 2025 hạm đội tàu ma của Nga đã đạt con số 600 tàu hoặc hơn như thế nữa.
Anh chuyên gia kia nói : Với các nước ra lệnh cấm vận thì đơn giản hơn việc đăng ký tàu lậu, chỉ cần đưa một con tàu vào danh sách là xong. Lệnh này sẽ không tác động lên con tàu của công ty sở hữu nó, hoặc chủ hàng mà nó đang chở… Nó sẽ tác động lên người mua.
Chẳng hạn theo dữ liệu hàng hải quốc tế mà bây giờ có data từ vệ tinh, người ta xác định chắc chắn cái tàu A chở theo bao nhiêu thùng dầu nhập cảng, sau khi rời cảng nó đã bớt đi bao nhiêu thùng do ngấn nước bên cạnh tàu thay đổi, mà Nga thì chắc chắn không mua đá tảng chất lên tàu để giữ nguyên ngấn nước. Từ đó người ta xác định người mua và lệnh trừng phạt sẽ giáng lên đầu cái ông đó. Dạng như tiêu thụ hàng ăn cắp, người mua cũng phải chịu trách nhiệm.
Trong một diễn biến khác, các tài liệu của Ngân hàng Trung ương Nga bị Ukraine hack cho biết, Nabiullina (thống đốc Ngân hàng Trung ương Nga) đã ra lệnh cho Bộ Tài chính in 15 nghìn tỉ rúp trong 3 tháng tới. Số tiền này tương đương 192 tỉ đô la theo tỉ giá hối đoái hiện tại, tức là chiếm 36,6 % chi tiêu chính phủ của Nga năm 2025.
Tik tak, tik tak…
2. Một số vấn đề khác
Ngay hôm có tin Trump hỏi Zelensky rằng tại sao không tấn công Mátxcơva và một số KOL háo hức chia sẻ tin đó, tôi phải nói rằng đó là điều không thể xảy ra, và Trump nếu hỏi Zelenskyy câu đó thật, thì nó thực sự là… trào phúng. Biden đã vì nguyên tắc kiểm soát leo thang chiến tranh mà không đồng ý cho Ukraine (sử dụng vũ khí Mỹ) tấn công sâu vào lãnh thổ Nga, thì Trump càng không bao giờ, không phải vì ông ta khôn ngoan gì, mà vì ông ta là hạng già d*i non hột, sợ trách nhiệm.
Nhân tiện khi nói về chuyện này, tôi thấy nhiều bác hiểu sai từ rất lâu : Mỹ không cấm Ukraine tấn công sâu vào lãnh thổ Nga bằng năng lực của chính họ, mà chỉ cấm tấn công bằng vũ khí do Hoa Kỳ cung cấp. Bây giờ thì đã rõ, nhất là sau chiến dịch Mạng nhện, chúng ta đã thấy Ukraine thoải mái tấn công vào các mục tiêu trong lãnh thổ Nga bằng vũ khí cho mình sản xuất.
Tại sao Mỹ - Tổng thống nào cũng vậy, cần quản trị rủi ro khi tham gia vào các sự kiện như thế này – bây giờ chiến tranh là một sự kiện rất đặc biệt ? Nhất là, sự kiện này là một cuộc chiến tranh của Nga, do Nga phát động ? Có rất nhiều yếu tố để giải thích điều đó, và tính chất lá mặt lá trái, đổi trắng thay đen của chính quyền Nga các thời kỳ, là một trong những điều mà lãnh đạo thế giới nhất là Hoa Kỳ phải thuộc nằm lòng. Một trong những đặc điểm nổi bật nhất của tuyên truyền Nga là vu khống, bịa đặt… Trong trường hợp Ukraine dùng vũ khí nhận được của Mỹ và tấn công vào thủ đô Mátxcơva, bộ máy tuyên truyền Nga sẽ bịa đặt đủ thứ cho câu chuyện này.
Vấn đề sẽ không dừng lại ở đó. Nga sẽ tìm cách cấu kết với những lực lượng khủng bố để tấn công lại nước Mỹ, chứ về chính tắc mà nói họ sẽ chỉ tấn công bằng mồm. Nó giống như hồi Putler xuống nước với Edorgan vụ F-16 bắn hạ Su-24 của Nga ở Syria, bất chấp bọn Dư luận viên hô hào các kiểu cho một cuộc chiến tranh Nga – Thổ Nhĩ Kỳ. Nhưng Nga chắc chắn sẽ đứng sau một chiến dịch khủng bố, phá hoại, ám sát… trong lòng nước Mỹ. Là Tổng thống Hoa Kỳ phải quản trị được những rủi ro này.
Tôi còn đã từng viết : Cuộc chiến tranh này không phải là vấn đề của nước Mỹ, do vậy sẽ có rất nhiều điều, rất nhiều vấn đề… người Ukraine phải tự lực cánh sinh, chứ không dựa tất cả vào yếu tố ngoại. Và cuối cùng thì chúng ta lại còn thấy… Mỹ mua vũ khí của Ukraine, và lần này là UAV. Sắp tới thì các trường quân sự Ukraine sẽ có số học viên toàn thế giới kéo đến học tăng lên ầm ầm đến mức quá tải.
Cuối cùng đến phần chuyện của chị hàng nước. Số là có rất nhiều chuyện của thế giới mà các chị ấy không đọc được, và họ nhờ tôi bằng cách nào đó copy cho đọc, còn họ thì… bình luận lại cho tôi nghe. Chẳng hạn chuyện mà anh Trần Duy Long dịch hôm nay tại đây. Hôm trước khi bài gốc của nó được đăng lên mạng, tôi đã trao đổi với họ về tính hiện thực của nó, thì họ xác nhận một số vấn đề.
+ Thứ nhất, vấn đề nhân sự của Ukraine là cực kỳ khó khăn, thậm chí có thể nói là nghiêm trọng. Điều này tình báo Nga biết rất rõ. Chẳng hạn, lứa cựu binh đã tham gia nội chiến ở miền đông Ukraine từ 2014 đến trước tháng Hai 2022 hoặc là không còn nữa, hoặc còn cũng không thể chiến đấu được nữa. Số chiến binh còn lại và có thể chiến đấu, rất rất ít. Nhóm này cũng là nhóm ngay lập tức tình nguyện tái ngũ khi chiến tranh nổ ra vào tháng 2/2022 và chính họ là những người ngăn chặn thành công chiến dịch tấn công chớp nhoáng của Putler vào Ukraine.
Hiện tại, các tân binh đang được huấn luyện hiện không có chất lượng như những người tình nguyện đã đăng ký nhập ngũ vào đầu cuộc chiến. Vừa rồi báo Việt Nam có bài “cảnh đánh người khi tuyển quân ở Ukraine” là một điều không phải không có thật. Như tôi đã phân tích : Ukraine vì bảo vệ lứa thanh niên trẻ để xây dựng đất nước sau chiến tranh, họ cố gắng gạn từng người thuộc diện “dễ bị lôi đi hơn”.
Và có rất nhiều người tình nguyện mà sự hy sinh của họ để lại niềm tiếc thương vô hạn, như những nghệ sĩ hay giảng viên đại học, họ đã hy sinh cho các sinh viên của mình được sống, vì tương lai của đất nước. Những người đã muốn trốn tránh, thì luôn luôn muốn trốn và không bao giờ mong muốn đi chiến đấu. Tỉ lệ đào ngũ của Ukraine như vậy cũng sẽ cao hơn của Nga nhiều.
Ngược lại với Nga, vì họ chưa áp dụng tổng động viên nên những người đi chiến đấu là tình nguyện. Vì thế sẽ không nhìn thấy cảnh bắt lính, hoặc nếu có thì là những trò ma bùn kiểu đánh bẫy cho người ta vi phạm pháp luật để bắt đi… đồng thời cũng sẽ ít nhìn thấy đào ngũ. Tuy nhiên có hai sự thật, một là càng ngày càng khó tuyển quân đánh nhau theo hợp đồng và hai là, càng ngày quân lính Nga càng đào ngũ nhiều hơn… thì vấn đề của Nga sẽ là nghiêm trọng hơn rất nhiều lần so với Ukraine.
+ Thứ hai, về vũ khí, khí tài. Trong khi Ukraine tự chủ được rất nhiều thứ vũ khí và đạn dược, vẫn có những thứ không tự sản xuất được trong điều kiện chiến tranh, như các loại vũ khí nặng. Chẳng hạn như xe tăng, hiện tại Ukraine còn không nhiều, hoặc nói cách khác là khá ít xe tăng, vì vậy lực lượng xe tăng còn ít ỏi của họ phải được giữ như giữ con ngươi của mắt. Trong khi đó, xe tăng với Nga là yếu tố sống còn, không có nó thì Nga không bao giờ tấn công có kết quả vì học thuyết quân sự của họ dựa trên việc hình thành các nắm đấm mạnh bằng xe tăng.
Việc Nga hiện nay sử dụng mô-tô (Made in China), xe golf… cho thấy sự bế tắc. Muốn thắng, phải có xe tăng, nhưng đem xe tăng ra tấn công, thì lại bị đốt với số lượng lớn. Vừa qua báo chí xứ Nam Quảng Tây ca ngợi cái thứ thổ tả gì mà chúng gọi là… xe tăng của Nga, với giọng: drone Ukraine bất lực trước quái thú hay cái khỉ gì ấy, quái gở lắm. Hóa ra là phải đến 60 con drone mới hạ được nó. Tôi theo dõi mà buồn cười : Quân đội thứ hai thế giới hoảng sợ đến mức phải bảo vệ cái xe tăng của mình không phải như chuồng gà, mà đã thành bụi rậm bằng sắt.
Tại thời điểm hiện tại, tình báo Nga đang rất băn khoăn vì một thực trạng : Hầu hết các xe tăng chiến đấu chủ lực của phương Tây (Leopard, Abrams, Challenger) giao cho Ukraine đều đã ngừng hoạt động và không rõ lý do. Chúng đoán già đoán non, rằng người Ukraine không đủ khả năng vận hành các loại chiến xa đó, hoặc hiệu quả của chúng quá thấp, thậm chí vận hành chúng quá vất vả và tốn kém… Chưa có lý do xác đáng nào được ghi nhận vào báo cáo. Điều đáng nói là cả một số lô xe giao sau cũng chưa được sử dụng. Mới nhất, ông Trump đã đồng ý với việc giao Abram của Australia cho Ukraine, và chắc chắn số xe tăng này cũng sẽ được… cất đi với một mục đích nào đó chưa rõ ràng.
Như vậy, tình hình có hoàn toàn là bi quan cho Ukraine không ? Tôi không biết, nhưng tình báo Nga thì biết rõ hơn chúng ta. Chúng ghi nhận một điều rất quan trọng : Dường như phía Ukraine không gửi quân đến huấn luyện ở các nước phương Tây nữa, tức là các “lữ đoàn phương Tây” trước đây được kỳ vọng rất nhiều, được tô vẽ rất nhiều… và bây giờ không còn nữa – điều này ít nhất đã diễn ra từ năm ngoái, tức là trong năm 2024 hoặc khoảng cuối năm này.
Thay thế vào đó, tình báo Nga báo cáo một thực tế rất không vui : Chất lượng huấn luyện tân binh của Ukraine hiện tại là tốt nhất thế giới, tốt hơn của cả Anh, Mỹ và Pháp nhiều. Đức thì lại càng không so được. Chúng theo dõi và đánh giá rất sát tình hình : Như trên đây tôi đã viết, chất lượng tân binh thua xa thời đầu chiến tranh (từ góc độ kinh nghiệm chiến đấu của các cựu binh). Nhưng bù lại thì chương trình huấn luyện sát với thực tế chiến tranh, cùng với việc áp dụng những kinh nghiệm và yêu cầu mới, làm cho quân đội Ukraine của giữa năm 2025 là quân đội có chất lượng binh sĩ cao nhất thế giới, tuy những khó khăn về quân số vẫn còn nguyên.
Vì vậy nếu áp các tiêu chí của Học thuyết quân sự Nga vào thì chúng đánh giá, người Ukraine chỉ có khả năng tổ chức phản công ở xác suất 50 % (50/50). Vì hiện tại lực lượng vũ trang Ukraine cũng bị căng ra trên toàn chiến tuyến, như vậy sẽ không đủ quân số để hình thành các nhóm đơn vị lớn cho một chiến dịch phản công đủ mạnh. Do vậy chúng vẫn nghiêng về dự báo một chiến dịch phản công ở chiến trường miền nam, nhưng tỉ lệ không cao. Đề nghị của chúng cho Putler vẫn là một chiến dịch tấn công mới theo hướng Kramatorsk (tức là Pokrovsk) và giữ nguyên hiện trạng ở Sumy – Kursk. Đề nghị này khác với của thằng Igor Girkin, nó dự báo các diễn biến người Ukraine có thể gây ra là ở Crimea. Về điều này, tôi đồng ý với thằng Girkin.
Một trong những dự báo giá trị của tình báo Nga, là về sự suy giảm hiệu quả trong ủng hộ của Bắc Củ Sâm, tức là của lãnh đạo Kim Văn Ủn cho Nga (1) Và sự suy giảm tương tự trong ủng hộ của Trung Quốc (2). Các diễn biến trong chính trường Trung Quốc không có lợi cho Tập Chủ tịch, có thể sẽ dẫn tới điều (2).
Cho phép tôi giải thích thêm một chút. Về Củ Sâm, tốc độ sản xuất của chúng là tốt, nhưng nó lại không đủ để bù cho những thiệt hại của quân đội Nga trên chiến trường về số lượng cỗ pháo bị đốt, và năng lực hậu cần vận tải quân sự của Nga cũng không đảm bảo vận tải được lượng đạn dược Củ Sâm cấp cho Nga, đến được chiến trường. Điều này dẫn đến sự suy giảm hiệu quả hỗ trợ của Củ Sâm cho Nga. Tình báo Nga đánh giá, nếu họ Tập khó khăn thì họ Kim sẽ càng hỗ trợ Putler mạnh, do vậy chưa cần lo ngại về góc độ tinh thần. Tuy nhiên vấn đề nút cổ chai của bộ máy quân sự Nga về hoạt động hậu cần – vận tải quân sự thì không thể giải quyết được.
Cuộc chiến đã chuẩn bị được 3 năm rưỡi, và lúc này người Ukraine đang nỗ lực khắc phục những khó khăn của mình bằng cách tiếp cận mới : Sự phát triển vượt bậc về số lượng, chất lượng và tính đa dạng của máy bay không người lái… Và chuẩn bị cho ra hàng loạt robot chiến đấu mặt đất, vừa thay thế con người lại vừa thay thế luôn cả… xe tăng. Tôi tin là chúng có được trang bị cả khí tài chống UAV/drone của đối phương. Đúng là tiến bộ vượt bậc.
Cuối cùng. SBU (Cơ quan An ninh Quốc gia) và GUR (Cơ quan Tình báo Quân đội), ngày càng trở nên đầy sức mạnh và hiệu quả hoạt động, cho thấy khả năng tấn công sâu vào lãnh thổ Nga của Ukraine sẽ ngày càng đa dạng. Chúng cùng với năng lực tầm xa của Ukraine ngày càng tốt lên, sẽ đảm bảo một chiến thắng “kiểu Ukraine” trong tương lai. Tôi xin nhắc lại : Ukraine là bên yếu thế, và vẫn đang yếu thế ở rất nhiều vấn đề (chẳng hạn như hệ thống phòng không chưa đủ), nhưng hoàn toàn không có nghĩa là họ yếu đến mức phải nhận một thất bại chắc chắn. Trong khi đó họ đem lại cho chúng ta hết chiến thắng này đến chiến thắng khác, cái nào cũng bất ngờ.
Hôm trước tôi đã dự báo một chiến dịch quân sự mới của Nga, và nghiêng về không kích. Trong khi có những thông tin cho biết Nga tập trung 110.000 quân cho chiến dịch tấn công mới, và thông tin này là từ người Ukraine. Quý vị có nhận thấy diễn biến này là không bình thường không ? Rõ ràng là các nỗ lực tấn công trên bộ của Nga, có thể gây khó khăn cho Ukraine nhưng thực tế là hiệu quả phòng ngự của Ukraine hiện nay đã rất tốt rồi. Vì vậy chỉ sau khoảng 3 tuần đến 1 tháng, là thế tấn công của Nga lên đỉnh rồi đi xuống, cuối cùng là thất bại. Dường như người Ukraine đang rất mong chờ chiến dịch tấn công này của Nga xảy ra, và bao giờ cũng vậy, khó khăn sẽ lại đến kèm cùng với cơ hội.
Trong một diễn biến khác, Tuấn Sơn của Dân Chí đã bị Tiến Minh của Kiến thức tiếm ngôi. Bọn này đã kiên trì chiến thắng lực lượng vũ trang Ukraine trong suốt hơn 3 năm qua, hết chiến thắng này đến chiến thắng khác, thế mà quân đội của Putler vẫn chưa có… chiến thắng cuối cùng.
PHÚC LAI 19.07.2025
No comments:
Post a Comment