ĐỐI THOẠI

Hoàng Linh - Sự tích xe lam

samedi 19 juillet 2025
Thuymy

(Đề xuất chính phủ tài trợ 100 % vốn chuyển đổi phương tiện giao thông công cộng)

« Trên chuyến xe lam đông người chiều nao

Xui mình không quen mà ngồi bên nhau

Trời mang nhiều trớ trêu chi

Người chưa hề biết quen gì

Sao ngồi gần như tình nhân si »

(Vinh Sử)

Hồi đó tôi còn là thằng nhỏ chút ét, mê đi Sài Gòn xem chớp bóng lắm. Phương tiện từ Lái Thiêu lên Sài Gòn chỉ có xe đò xe lam, ba tôi chọn xe lam vì nó xuất bến nhanh. Tôi còn nhớ như in, chuyến xe lam Lái Thiêu-Bà Chiểu, bến cuối của nó nằm trên đường Huỳnh Đình Hai, Bình Thạnh.

Ba tôi dắt tay tôi đi chừng mươi phút là đến rạp Cao Đồng Hưng. Rạp bán vé thường trực nên không phải chờ. Xem xong ba tôi kêu xích lô đến rạp Casino Đa Kao xem tiếp...Cứ thế đến chiều thì lên chiếc xe lam cuối đi về.

 

Nhưng rồi xe lam cũng được chính quyền dòm ngó, họ cho rằng xe lam với công nghệ cũ có thể gây ô nhiễm nên quyết tâm loại bỏ xe lam ra khỏi giao thông công cộng.

Cách làm khá dễ chịu.

Tác giả Tang A Pau ghi nhận : « Nhớ hình như năm 1970 có chương trình đổi xe Lambro 550 ba bánh phun khói mù mịt lấy xe Daihatsu hiện đại 4 bánh. Chính phủ thời trước có hỗ trợ trả góp 100 %, người dân không phải trả trước, lãi suất bằng 0, chia nhỏ trả vốn, không phạt khi chậm trả. Hoặc chính phủ hỗ trợ bù lỗ. Việc này cải thiện được tình trạng ô nhiễm ».

Chúng tôi kiểm tra và xác nhận ý kiến trên hoàn toàn đúng.

Như vậy với cách làm trên, chính quyền tài trợ 100 % việc chuyển đổi phương tiện giao thông công cộng mà cá nhân là chủ sở hữu phương tiện là hiệu quả và không gây áp lực lên người cần lao.

Quay trở lại chiếc xe lam, sau 1975 thật kỳ lạ, xe lam lại tái xuất giang hồ nhưng với dáng vẻ mới như nhà thơ Nguyễn Duy mô tả :

 

« Em có chạnh lòng chăng

giữa thành phố huy hoàng bạt ngàn quán nhậu

bỗng hiện lù lù cái xe hơi chạy than

vệt than rơi toé lửa mặt đường

Em có chạnh lòng chăng

xích lô đạp càng ngày càng nghênh ngang

xích lô máy và xe lam chạy dầu vừa nã đại liên vừa phun khói  độc

người đi bộ vừa đi vừa nghĩ về tiềm lực

tiềm lực còn ngủ yên... »

(Đánh thức tiềm lực)

Có một thời khốn khó như vậy. Nay kinh tế phát triển nhưng trả giá cho những ngày qua là của biết bao người mới có ngày hôm nay.

Chuyển đổi xanh, chuyển đổi phương tiện giao thông là quyết sách đúng đắn nhưng hãy nhận cái khó về mình - ở đây là nguồn vốn chuyển đổi - thay vì đẩy nó về phía người cần lao.

HOÀNG LINH 19.07.2025