ĐỐI THOẠI

Liệu đảng CSVN có thể đi từ Đổi Mới sang Đổi Dạng?

Lê Minh Nguyên
19-7-2025
Tiengdan

Để thực hiện “Bước đi lịch sử — sắp xếp lại giang sơn”, đảng CSVN tổ chức Hội nghị Trung ương 12 vào ngày 18 và 19 tháng 7 năm 2025, sớm hơn 3 tháng, với ba nhóm nội dung lớn:

– Công tác nhân sự chuẩn bị cho Đại hội 14

– Cải cách, đổi mới đất nước

– Xem xét công tác cán bộ

Tổng Bí thư Tô Lâm cho biết, hội nghị này “diễn ra trong bối cảnh Đảng, toàn dân, toàn quân ta chuyển trạng thái từ ‘Vừa chạy vừa xếp hàng’ sang ‘Hàng thẳng, lối thông, đồng lòng cùng tiến’ vươn tới tương lai“.

Ông Tô Lâm đòi hỏi: “Nhân sự phải bảo đảm tiêu chuẩn, điều kiện, có bản lĩnh chính trị vững vàng, có tư duy đổi mới, đạo đức trong sáng, hành động quyết liệt vì tập thể, vì nhân dân, đặt lợi ích quốc gia, dân tộc lên trên hết, trước hết…”

Nghe qua thì hay thật! nhưng khi nhìn cách làm thì rõ ràng là chính quyền đang bị gia tộc hóa theo kiểu “Con vua thì lại làm vua/ Con sãi ở chùa thì quét lá đa”.

Một ngày trước Hội nghị, Bộ Chính trị đã ra quyết định kỷ luật cảnh cáo ông Đỗ Đức Duy, Ủy viên Trung ương, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường.

Bộ Chính trị cũng đề nghị Ban Chấp hành Trung ương xem xét, kỷ luật cựu Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến.

Đảng có bốn mức kỷ luật: Khiển trách và cảnh cáo (do Bộ Chính trị quyết định); cách chức và khai trừ (do Ban Chấp hành Trung ương).

Vì Ban Chấp hành Trung ương xử lý nên bà Tiến sẽ bị mức kỷ luật là cách chức hoặc khai trừ.

Tháng 11/2021, bà Tiến đã bị kỷ luật cảnh cáo và bị cất chức trưởng Ban Bảo vệ, Chăm sóc sức khỏe cán bộ Trung ương. Nay cũng cùng tội mà lại bị kỷ luật nữa thì trong luật gọi là oan khiên (double jeopardy), điều mà các nước dân chủ pháp trị muốn tránh.

***

Tổng Bí thư Tô Lâm chủ trương đẩy mạnh chống lãng phí, nhưng thực tế thì rất lãng phí cho các lễ hội và phô trương.

Quy định 294-QĐ/TW 2025 thi hành Điều lệ Đảng có những điểm mới (nên phải tu chính Điều Lệ Đảng) bao gồm việc Đảng chỉ còn cấp xã/ phường/ đặc khu, cấp tỉnh/ thành phố trực thuộc Trung ương và cấp Trung ương. Quy định cũng nói rằng Đại chi bộ 5 năm một lần, thay vì hai lần và không lập đảng bộ cấp cơ sở.

Hội nghị Trung ương 12 này cũng có thể điều chỉnh số lượng ủy viên của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư khóa 14.

Tổng Bí thư Tô Lâm từ khi nắm quyền đã đưa ra những quyết sách cải cách quy mô lớn với tốc độ nhanh chóng, ông ta là người hành động. (https://bbc.in/4kPuaT7).

Nhưng muốn biến một cổ máy khổng lồ, già nua, mục rữa, đầy lỗi hệ thống để trở thành một bộ máy thời đại thì vô cùng gian nan.

Để đi từ Đổi Mới (Reform hay chỉ thay đổi bên trong hệ thống) qua Đổi Dạng (Transform hay tiệm tiến đổi cả trong – ngoài) để không còn bị tụt hậu và suy sụp do lỗi hệ thống thì chuyện dám hành động là một điều kiện cần thiết nhưng chưa phải là điều kiện đủ. Ông Tô Lâm có thể thành công mà không bị ám sát như Phác Chánh Hy hay thất bại như Gorbachev.

Như đại văn hào Leo Tolstoy nhận xét: Khi con thuyền khổng lồ của dân tộc đi theo hướng thời đại thì con thuyền nan của đảng sẽ trở thành trơ trẽn, nếu không còn đi phía trước với máy chèo còn chạm vào con thuyền dân tộc.