Quyền lực tuyệt đối của Tập Cận Bình đang lung lay ?Thụy My
Đăng ngày: 27/07/2025 - 01:08
RFI
Chiến tranh nay hoàn toàn thay đổi với sự xuất hiện của các drone trên chiến trường Ukraina. Tại Trung Quốc, dường như Tập Cận Bình không còn nắm quyền lực tối cao vĩnh viễn ; ở Đông Nam Á xảy ra xung đột giữa Thái Lan và Cam Bốt. Tại Trung Đông, nạn đói ở Dải Gaza và việc Pháp tuyên bố sẽ công nhận Nhà nước Palestine là những vấn đề gây tranh cãi. Nữ thủ tướng Ý trụ vững được suốt 1.000 ngày qua. Trên đây là những đề tài được các tuần báo quan tâm.
Drone, vũ khí của tương lai đang là hiện tại ở Ukraina
Trong bài « Các drone, vũ khí sát thương của chiến tranh mới », L’Express nhận thấy những cỗ máy điều khiển từ xa xuất hiện dày đặc trên bầu trời Ukraina và một số nơi khác đã làm thay đổi sâu sắc cách tiến hành chiến tranh, buộc các quân đội phải thích ứng. Tướng lục quân Pháp Philippe Sagon cho rằng trong lãnh vực vũ khí, sự xuất hiện của drone cũng quan trọng như phát minh thuốc súng.
Trong chiến dịch Mạng nhện hôm 01/06, Ukraina chỉ dùng 117 drone đã có thể tấn công 4 phi trường của Nga và phá hủy khoảng 20 phi cơ, trong đó có các oanh tạc cơ chiến lược có thể mang theo vũ khí nguyên tử. Matxcơva và các nước phương Tây đều sững sờ. Đến ngày 13/06, Israel sử dụng cùng loại drone, cũng do Mossad lắp ráp ngay trên đất địch như tình báo Ukraina, để mở đầu đợt tấn công, chiếm lĩnh hầu như toàn bộ không phận Iran.
Từ khi thiếu đạn pháo, Kiev dùng rộng rãi các drone FPV có kích thước nhỏ có thể mang theo nhiều ký chất nổ. Riêng trong năm 2025, Bộ quốc phòng Ukraina dự kiến mua 4,5 triệu drone so với năm ngoái chỉ có 1,5 triệu, giá chỉ 500 đô, rẻ gấp mười so với đạn đại bác. Nhu cầu tăng cao, giám đốc công ty Drone Space Lab ở Kiev cho biết ê-kíp từ 20 người nay tăng trên 100. Những vũ khí « low cost » này có sức sát thương lớn trên chiến trường, 65 % lính Nga tử thương, mất 75 % thiết bị quân sự ở Ukraina vì drone.
Kết quả là cả hai bên đều ra sức thích ứng, từ 2023 các xe tăng được trang bị lồng sắt, một số nơi dùng lưới đánh cá treo trên các cột để chặn drone. Và từ 2024 xuất hiện các drone không bị gây nhiễu nhờ dùng cáp quang. Bên cạnh FPV, Nga còn có các drone tự sát Shahed, các mồi nhử Gerbera nhằm làm bão hòa phòng không Ukraina. Không chỉ trên bầu trời, ở Hắc Hải các drone hải chiến Ukraina đã phá hủy 1/3 hạm đội Nga trong khu vực. Ukraina đang triển khai các robot mặt đất di chuyển bằng bánh xe hay bánh xích để phá mìn. Một sĩ quan nhảy dù Pháp đang chuẩn bị lấy bằng điều khiển drone, kết luận : « Drone là vũ khí của tương lai ». L’Express lưu ý, ở Ukraina, thì drone đang là vũ khí của hiện tại.
« Tôi là V., lính Nga đào ngũ »
Cũng liên quan đến Ukraina, trong lúc Vladimir Putin cho oanh tạc không ngừng và viễn cảnh ngưng bắn rời xa, Le Nouvel Obs đã phỏng vấn một người lính Nga bị bắt và rốt cuộc đã tình nguyện gia nhập lực lượng Ukraina. Nhân vật được giới thiệu bằng cái tên viết tắt V. vốn là chủ doanh nghiệp, bị bắt vì trốn thuế năm 2023. Anh được ra điều kiện, hoặc đi chiến đấu và được tiền thưởng 1 triệu rúp (11.000 euro), lương tháng 200.000 rúp (2.200 euro), hoặc ở tù 8 năm.
Cũng như những người khác, anh chọn gia nhập quân đội. Cả nhà tù trở nên trống rỗng. Đó là năm 2024. V. được đưa đến một trại huấn luyện, họ bị đối xử tệ hại, có những người đã chết vì không chịu nổi. Có cả người già, người tàn tật, được chọn để tải thương. Mạng sống thương binh được giao phó cho những ông già chống gậy ! Súng không đủ để thực tập, đôi khi họ phải thực hành trên súng giả. Họ chỉ được huấn luyện từ 3 đến 5 ngày rồi bị tống ra « cối xay thịt ».
Các drone Baba Yaga của Ukraina liên tục truy lùng họ, trên chiến trường đầy xác chết không được thu dọn. Anh tin đó là nhằm tiết kiệm, để khỏi trả tiền tử tuất cho thân nhân đến 5 triệu rúp (55.000 euro). Bị thương, anh chọn đầu hàng Ukraina thay vì chạy về phía Nga, được chăm sóc, được đối xử tử tế, và sau khi thẩm vấn với máy phát hiện nói dối, anh gia nhập trung đoàn chí nguyện quân quốc tế chiến đấu cho Ukraina với các đồng đội từ Nga : người Tatar, Chechnya, Yakut…Gi ờ đây V. chỉ mơ đưa được mẹ và em trai sang sống ở Ukraina.
Nghi vấn Trung Quốc sắp quay lại với lãnh đạo tập thể
Nhìn sang Trung Quốc, phải chăng quyền lực tuyệt đối của Tập Cận Bình đang bị chao đảo ? Le Point đặt câu hỏi. Nhiều dấu hiệu cho thấy việc nắm quyền suốt đời và tôn sùng cá nhân ông Tập nhờ sửa đổi Hiến pháp năm 2018 có thể đã bị đặt lại vấn đề. Cuộc họp Bộ Chính trị hôm 30/06 kết thúc với một bản tin Tân Hoa Xã, nhắc nhở sự quan trọng của lãnh đạo tập thể và tôn trọng Hiến pháp. Tập Cận Bình không tham dự cuộc họp Hội đồng Nhà nước đầu tháng Sáu và các hội nghị thượng đỉnh quốc tế trong đó có BRICS ở Brazil. Thanh trừng tiếp tục trong quân đội, nhưng nay nhắm vào những tướng lãnh thân cận với ông Tập. Tổng bí thư cũng ít xuất hiện trên truyền thông.
Quyền lực Tập Cận Bình lên đến đỉnh điểm vào năm 2022, nhân Đại hội Đảng 20. Ông Tập nhận lãnh thất bại nặng nề đầu tiên với chiến lược zero Covid, phải vội vã dỡ bỏ ngày 07/12/2022 dưới áp lực những cuộc biểu tình và kinh tế ngưng trệ. Dù kháng cự được chiến tranh thương mại của Donald Trump, nhưng Bắc Kinh không thể che giấu được những vấn đề căn cơ đang ảnh hưởng trầm trọng đến kinh tế, quân đội và hình ảnh của Trung Quốc trên thế giới.
Giảm phát tiếp diễn, dân số sụt giảm - mỗi năm mất 10 triệu người trong tuổi lao động. Tăng trưởng thực sự chỉ khoảng 3 %, sản xuất thừa, tiêu thụ nội địa giảm trong khi xuất khẩu sang Mỹ bị ngăn chận. Một cuộc chiến giá cả ác liệt diễn ra giữa các công ty nhất là trong ngành xe hơi, ngành bán dẫn không thấy tiến bộ dù đã đầu tư hàng trăm tỉ đô la. Khủng hoảng địa ốc kéo dài, nợ công và tư gần 300 % GDP, vốn đầu tư ngoại quốc chạy khỏi Hoa lục. Thất nghiệp trầm trọng nơi giới trẻ với phong trào dịch chuyển sản xuất sang Đông Nam Á.
Việc chuẩn bị đại hội đảng lần thứ 21 dường như theo hướng chấm dứt tập trung quyền lực trong tay một người, quay lại với mô hình lãnh đạo tập thể. Ưu tiên có thể dành cho cải cách, phát triển lãnh vực tư nhân và mở cửa như thời Đặng Tiểu Bình. Và nếu Tập Cận Bình không còn nắm quyền tuyệt đối như trước, người dân cũng không được tự do hơn. Ngược lại, có thể tranh thủ được lòng tin của doanh nghiệp và nhà đầu tư nước ngoài. Vào lúc nước Mỹ có xu hướng chuyển sang dân chủ phi tự do với cái giá bị sụt giảm ảnh hưởng, Trung Quốc có thể được lợi trong việc tranh giành quyền lãnh đạo thế giới trong thế kỷ 21, vì quyền lực vô biên của ông Tập là trở ngại cho tham vọng này.
Xung đột Thái Lan – Cam Bốt gia tăng cường độ
Tại Đông Nam Á, Courrier International tổng kết sau ba ngày đối đầu giữa Thái Lan và Cam Bốt, đã có 33 người thiệt mạng, gần 180.000 người phải sơ tán. Trong cuộc họp khẩn tại Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc, Cam Bốt đòi hỏi ngưng bắn « lập tức và vô điều kiện », nhưng Thái Lan đã ra lệnh thiết quân luật tại 8 quận biên giới. L’Express nhận thấy tuy Bắc Kinh ngoài mặt trung lập và kêu gọi đối thoại, nhưng liên minh chiến lược với Phnom Penh và đầu tư quy mô trong khu vực khiến Trung Quốc là nhân tố rất quan trọng.
Từ tháng Hai, Thái Lan và Cam Bốt tố cáo lẫn nhau là xâm nhập các vùng biên giới tranh chấp, nhất là xung quanh các ngôi đền cổ. Căng thẳng gia tăng khi một người lính Cam Bốt tử thương hôm 28/05, và nay thì bạo động đã diễn ra chưa từng thấy kể từ một thập niên : bắn pháo qua lại, không kích…nhất là ở tỉnh Surin và Sisaket. Bangkok tố cáo Phnom Penh bắn rốc-kết vào bệnh viện và một trạm xăng, còn Cam Bốt đổ trách nhiệm cho quân đội Thái Lan đã nổ súng đầu tiên. Đạn pháo bay lạc sang cả Lào.
Các trận đánh khiến mấy chục ngàn người dân di tản, làm chính trường Thái Lan thêm áp lực. Nữ thủ tướng Paetongtarn Shinawatra, đã bị tạm ngưng chức hôm 01/07 vì Hun Sen công khai cuộc điện đàm quá hòa dịu. Trong một đất nước thường xuyên xảy ra đảo chánh, cuộc khủng hoảng gây ra nhiều cuộc biểu tình và khiến người ta lo ngại quân đội lại can thiệp.
Quân đội Thái Lan mạnh hơn, Trung Quốc bênh ngầm Cam Bốt ?
Đối với các chuyên gia quân sự, quân đội Thái Lan mạnh hơn hẳn Cam Bốt. Hôm thứ Bảy 26/07 South Morning China Post nhận thấy nhiều tàu chiến của Bangkok đã được triển khai tại tỉnh Trat. Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS) cho biết quân đội Thái là một trong những đội quân được trang bị và huấn luyện tốt nhất ở Đông Nam Á. Thái Lan được Hoa Kỳ coi là đồng minh quan trọng tuy không phải là thành viên NATO, còn Cam Bốt trong quỹ đạo Trung Quốc.
Về phía Trung Quốc, từ cuối thập niên 90 đã tài trợ cho nhiều cơ sở hạ tầng Cam Bốt vô điều kiện, cho vay ưu đãi, bí mật yểm trợ quân sự, và nhất là hiện đại hóa căn cứ hải quân Ream giúp Bắc Kinh có được tuyến đường hàng hải chiến lược trong vịnh Thái Lan. Đôi bên thường xuyên tổ chức các cuộc tập trận « Kim Long » phối hợp hải, lục, không quân. Trung Quốc cung cấp vũ khí và huấn luyện sĩ quan Cam Bốt.
Đối với Thái Lan, tuy Bắc Kinh là nhà đầu tư lớn nhất, nhưng Bangkok vẫn gắn bó với liên minh truyền thống Washington. Mỗi năm, Thái Lan tham gia cuộc tập trận đa quốc gia « Hổ mang vàng » lớn nhất Đông Nam Á, phối hợp với Hoa Kỳ. Song song đó, Thái Lan tham gia các dự án lớn của Trung Quốc như tuyến đường cao tốc Trung-Lào-Thái. Bắc Kinh khi đóng vai trò hòa giải có hai mục tiêu : bảo đảm lợi ích kinh tế ở ASEAN, bảo vệ đồng minh Cam Bốt nhưng không cắt đứt với Bangkok.
Ý : 1.000 ngày thành công của nữ thủ tướng Meloni
Quay lại với châu Âu, Le Point dành hồ sơ cho hiện tượng Giorgia Meloni, thủ tướng Ý thực dụng đã áp đặt cho liên minh cánh hữu các chủ trương về di dân, châu Âu…Chính phủ của bà đã bước vào top 5 các chính quyền « thọ » lâu nhất trong lịch sử nước Ý. Đây là cả một thành tích, tại một đất nước đã có đến 68 chính phủ trong 8 thập niên qua. Ít có người tiền nhiệm nào giữ chức liên tục được quá hai năm, thậm chí không có cựu thủ tướng nào kết thúc nhiệm kỳ với cùng một chính phủ.
Sau 1.000 ngày cầm quyền, đảng Huynh đệ Ý (Fratelli d'Italia - FDI) của Meloni vẫn thống trị liên minh. Bà Giorgia Meloni, 48 tuổi, xuất thân từ một gia đình bình dân ở nam Roma, học vấn chỉ tú tài, đã trở thành một trong những khuôn mặt trung tâm ở châu Âu. Cả một đại lộ mở ra cho bà trong cuộc bầu cử năm 2027. Hơn nữa còn có thể là « hai Meloni » : người chị của Meloni là Arianna cũng đang ngắm nghía một ghế trong Quốc Hội.
Nhà nước Palestine, mộng ước khó thành
Ở Trung Đông, lần thứ ba trong năm nay, tổng thống Pháp loan báo sẵn sàng công nhận Nhà nước Palestine, và lần này được ấn định vào tháng Chín. Tuy vậy theo Le Point trong bối cảnh hiện nay, động thái ngoại giao này không làm hòa bình Cận Đông tiến được một milimet nào, mà có thể ảnh hưởng đến uy tín của Pháp, sự hòa hợp quốc gia, đoàn kết phương Tây và chống khủng bố.
Ý tưởng lập ra hai Nhà nước, một Do Thái và một Ả Rập được Liên Hiệp Quốc thông qua năm 1947, tức là sắp 80 năm. Phía Ả Rập bác bỏ và vài tháng sau tuyên chiến với Nhà nước Do Thái mới thành lập, rồi bại trận. Nhiều chuyên gia tiếp tục coi giải pháp hai Nhà nước là tốt nhất cho Cận Đông. Họ có lý, nhưng lý tưởng khác hẳn thực tế, có một hố sâu không thể vượt qua kể từ vụ thảm sát ngày 07/10/2023 của quân Hồi giáo Hamas. Khoảng 50 con tin Israel vẫn luôn trong móng vuốt của bọn khủng bố.
Theo Le Point, chẳng cần phải có những cố vấn ngoại giao sáng suốt để nhận ra rằng sự chung sống hòa bình giữa người Israel và Palestine hiện chỉ là hoang tưởng. Công nhận một Nhà nước không hiện hữu không giúp các bên xung đột xích lại gần nhau. Đại đa số người Israel cho rằng một Nhà nước như vậy, dù đã phi quân sự hóa, vẫn là ổ khủng bố. Về phía Palestine vẫn chưa có một chính quyền chính danh nào đại diện được cho khát vọng dân tộc.
Chính quyền Mahmoud Abbas, kế thừa Yasser Arafat, đã thất bại trong việc đặt nền món cho một Nhà nước dân chủ, hòa bình, hiệu quqả. Cơ quan quyền lực Palestine không tổ chức được cuộc bầu cử nào kể từ 2006, 70 % ngân sách lệ thuộc vào các nhà tài trợ quốc tế, tham nhũng lan tràn, gia đình trị, dải Gaza từ 18 năm qua trong tay phe khủng bố Hamas. Mahmoud Abbas cam đoan sẽ có tiến trình hòa bình với Israel năm tới, nhưng ông không có phương tiện để thực hiện, và như vậy chỉ liên quan đến « những ai làm ra vẻ tin tưởng » như Emmanuel Macron mà thôi.
Chó mèo ngày càng được cưng chiều
Courrier International tuần này chọn một chủ đề nhẹ nhàng cho mùa hè : đam mê thú nuôi. Người ta có thể đi xa đến đâu trong việc nuông chiều chó mèo, thỏ và các thú cưng khác ? Tại Trung Quốc, đang bùng nổ « pet tech », công nghệ phục vụ chó mèo từ sức khỏe đến vệ sinh. Cả một nền kinh tế ăn theo : các tập đoàn thực phẩm thú nuôi, ngành thú y, và cả thời trang « haute couture ». Chưa kể đến các công ty đề nghị « clone » mèo cưng ở Hoa lục, khách sạn năm sao cho chó ở Hoa Kỳ, rạp chiếu phim dành riêng cho chó ở Paris…Và nhờ trí thông minh nhân tạo, phải chăng sắp tới người ta có thể đàm thoại với mèo cưng ?
No comments:
Post a Comment