ĐỐI THOẠI

VNTB – Sai lầm khi nghĩ giữ tên tỉnh cũ là tiện

Cảnh Chân
01.08.2025 4:27
VNThoibao

(VNTB) – Tròn một tháng sau cuộc “đại sáp nhập” hợp tỉnh, bỏ huyện, gộp xã; nhìn lại thì chuyện sai lầm nhất chính là quan điểm “giữ tên tỉnh cũ là để tiện cho người dân, tránh xáo trộn”

Cái lý do “giữ tên tỉnh cũ để ít nhất một nửa dân số đỡ làm lại giấy tờ” thực chất là một ngụy biện. Vì khi sáp nhập huyện, gộp xã, thay đổi địa giới hành chính, thì hệ thống địa chỉ của người dân đương nhiên cũng thay đổi, dẫn đến việc 100 triệu công dân phải làm lại giấy tờ cá nhân như căn cước công dân, giấy tờ nhà đất, đăng ký xe…

Bất kể tên tỉnh có giữ nguyên hay không, những thay đổi về cấp huyện, cấp xã vẫn buộc người dân phải cập nhật thông tin mới. Tiền đó dân chịu chứ ai chịu? Cho dù nhà nước có bỏ ngân sách ra thì đó cũng là thuế của dân chứ nhà nước đâu có tự làm ra tiền!

Không chỉ người dân, hàng chục triệu doanh nghiệp và hộ kinh doanh sẽ phải thay đổi thông tin trên biển hiệu, hợp đồng, giấy phép kinh doanh, tài khoản ngân hàng, hóa đơn thuế. Một tấm bảng hiệu cửa hàng có thể nhỏ, nhưng đối với chuỗi cửa hàng hoặc nhà máy, việc thay đổi đồng bộ là cả một khoản chi phí khổng lồ. Giữ tên tỉnh cũ không giúp giảm bớt gánh nặng này. Bởi việc nhập tỉnh, bỏ huyện đã làm thay đổi toàn bộ hệ thống quản lý hành chính, khiến doanh nghiệp buộc phải cập nhật dữ liệu theo chuẩn mới. Tiền đó doanh nghiệp phải lo chứ nhà nước đâu có “hỗ trợ”!

Về cơ quan hành chính công, cứ cho là các trụ sở huyện được tận dụng làm trụ sở xã mới. Nhưng cái cổng chào thì vẫn phải sửa, tất cả các biển hiệu cơ quan nhà nước ở tỉnh mới hay tỉnh cũ gì cũng phải sửa, vì đã bỏ cấp huyện, cấp thị xã, cấp thành phố trực thuộc tỉnh. Tiền đó ở đâu ra? Thuế của dân muốn làm gì thì làm hay sao?

Chưa có thống kê về tổng chi phí thiệt hại cho những thay đổi này, nhưng chắc chắn con số không hề nhỏ. “Tiện cho dân”, nhưng thực tế lại buộc hàng triệu người tốn thời gian, công sức và tiền bạc để điều chỉnh thông tin, thì đó là hành dân chứ đâu phải tiện!

Nói là “tiện cho dân”, thì việc đổi tên tỉnh hay giữ tên cũ, nhập huyện hay bỏ xã lẽ ra phải được thực hiện theo một quy trình minh bạch, phải tham khảo ý kiến chuyên gia, khảo sát tác động xã hội; và đặc biệt là trưng cầu dân ý, vì đây là vấn đề ảnh hưởng trực tiếp đến hàng chục triệu người dân. Thế nhưng, thực tế lại cho thấy mọi quyết định diễn ra rất đột ngột, chủ yếu dựa trên ý chí của một số lãnh đạo cấp cao. Người dân, những người chịu tác động trực tiếp, hoàn toàn không được hỏi ý kiến (mà bị ép phải ký giấy tán thành), cũng chẳng được giải thích đầy đủ về lợi ích cụ thể. Không hỏi ý dân, không lắng nghe dân thì làm gì có chuyện tiện cho dân?

Trên đây chỉ là nói tới chuyện giấy tờ thủ tục hành chính, chứ chưa nói tới việc sáp nhập một cách bất hợp lý các tỉnh miền núi với các tỉnh ven biển, các tỉnh sát biên giới lại nhập với các tỉnh gần biển, khiến người dân đi lại cực kỳ khó khăn khi muốn lên trung tâm hành chính tỉnh. Ngay cả quan chức cán bộ nhà nước đi làm mỗi ngày 70-100km bằng xe hơi còn phải lắc đầu ngao ngán chứ nói gì tới dân thường đi xe máy hay xe đò.

Thậm chí, một số quan điểm của người dân còn cho rằng việc giữ tên tỉnh này bỏ tên tỉnh kia là để “tiện cho quan chức” tranh giành quyền lực với nhau. Tỉnh nào có quan lớn ở Bộ Chính trị chống lưng thì mạnh hơn, sẽ có cơ hội giữ tên của mình, còn tỉnh kia phải chấp nhận bị “xóa sổ”. Cùng với đó là các quan nhỏ trong tỉnh yếu sẽ dần dần bị thanh trừng, chừa chỗ cho các quan lớn sắp xếp ghế cho thân tín trước thềm Đại hội 14 sắp tới…