ĐỐI THOẠI

Cháy nhà ra mặt sạc

Mai Bá Kiếm
14-7-2025
Tiengdan

Ngày 6/3/2017, xe máy điện phát cháy khi đang sạc trong nhà ông Nguyễn Viết An (Hà Tĩnh) được Báo Dân Trí đăng, nhưng không ai màng, vì ổ cắm sạc do ông An tự đấu dây thì tự ráng chịu. Nhưng, ngày 16/1/2022, một xe máy điện cháy rụi khi đang sạc trong tầng hầm chung cư Masteri Thảo Điền, rồi ngày 9/7/2022, cũng một xe máy điện cháy khi đang sạc ở tầng hầm chung cư Eco Green City (Hà nội). Hai chung cư cao cấp này do kỹ sư điện đấu dây đúng bản vẽ thiết kế nên chủ chung cư không chịu trách nhiệm.

Ngày 13/9/2023, Chung cư mini Khương Hạ cháy do sạc xe máy điện, làm chết 56 người và 44 người bị thương. Chủ chung cư bị tòa phúc thẩm xử 9 năm rưỡi tù và đền 22 tỷ đồng vì tự đấu dây ổ cắm sạc. Hai ngày sau, các báo đồng loạt đưa tin tỷ lệ xe điện cháy so với tỷ lệ xe xăng cháy là 1/64 (chỉ 0,025% xe điện được thống kê có khả năng bốc cháy so với 1,5% đối với xe xăng) như muối bỏ biển, chính quyền an tâm, nhân dân tự an bài!

Ngày 12/7/2025, Thủ tướng ban hành Chỉ thị 20/CT-TTg về giải pháp cấp bách bảo vệ môi trường, cải thiện chất lượng không khí tại các đô thị lớn. Hà Nội hưởng ứng sẽ chính thức cấm xe máy chạy xăng lưu thông trong khu vực Vành đai 1 từ 1/7/2026. TP.HCM sẽ cấm xe máy xăng vào khu trung tâm, Cần Giờ, Côn Đảo. Nhà nhà sẽ phải thuê Công ty Điện lực thiết kế và lắp đặt ổ cắm sạc.

Thật ra, thuê vậy để chủ nhà không bị đổ thừa tự đấu dây, rồi rủi bị chết cháy thì thầy chùa khỏi tụng cầu siêu tội “gieo đấu dây gặt lửa điện”. Bởi vì, tới giờ này VinFast đã lắp 150.000 trụ sạc trên toàn quốc, mà Bộ Khoa học & Công nghệ còn “đang chủ trì xây dựng Dự thảo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia (QCVN) về hạ tầng xe điện”, để đảm bảo an toàn điện, bảo vệ tài sản và sức khỏe người dân, làm hành lang pháp lý cho các doanh nghiệp đầu tư hạ tầng xe điện. Bộ nói Dự thảo QCVN dựa trên tiêu chuẩn quốc tế IEC61851-1:2017. QCVN sẽ là “con gà” đẻ ra “cái trứng” là trụ sạc (thuộc hạ tầng xe điện). Oái ăm về mặt di truyền: 150.000 “cái trứng” trụ sạc VinFast lại có trước “con gà QCVN.

Theo bài báo “Thiếu hạ tầng sạc cho xe điện” đăng trên báo Nhân Dân ngày 12/7/2025, QCVN dự kiến ban hành tháng 7/2026 (lúc cấm xe xăng trong khu vực Vành đai 1, Hà Nội) áp dụng bắt buộc với xe điện nhập khẩu, sau đó một năm (tháng 7/2027) áp dụng bắt buộc cho xe điện (EV) sản xuất, lắp ráp trong nước. VinFast luôn đi trước thời đại, đi luôn qua nước Mỹ khi chưa có bộ QCVN. VinFast bắt Bộ Khoa học & Công nghệ chạy theo mình, như bị Tào Tháo rượt, và không hiểu QCVN dựa vào tiêu chuẩn quốc tế IEC61851-1:2017, hay QCVN dựa tiêu chuẩn tự công bố của doanh nghiệp… VinFast?

Chỉ thị 20 với mục tiêu ban đầu làm trong sạch bầu không khí, lại làm chuỗi sản xuất xe xăng tăng, chuỗi sản xuất xe điện giảm; cây xăng sẽ giảm, trụ sạc sẽ tăng. Trong khi, cây xăng đã phân bổ đều khắp nơi từ năm 1911 (năm Hãng Shell xây ở Nhà Bè); đến giờ Bộ Xây dựng chưa quy hoạch phân bổ trạm sạc, trạm sạc do doanh nghiệp xe điện tự lắp thì nơi có nơi không. Quy hoạch phụ tải trạm sạc chưa có, nên cường độ khi trồi khi sụt như kinh nguyệt đàn bà. Quan trọng nhất là thay đổi chuỗi cung ứng các danh nghiệp phụ trợ từ xăng qua điện, mà linh kiện xe điện phải nhập khẩu 100%. Trong khi, chính sách thuế quan của Mỹ khuyến khích Việt Nam xuất khẩu hàng có xuất xứ Việt Nam.

Từ nay đến lúc có QCVN bắt buộc áp dụng với xe điện lắp ráp trong nước còn hai năm nữa, cần phải “bắt giam” bà hỏa cho chắc ăn!