Trung Đông : Mỹ oanh kích ba cơ sở hạt nhân IranThanh Hà|Chi Phương
Đăng ngày: 22/06/2025 - 11:30Sửa đổi ngày: 22/06/2025 - 17:00
RFI
Loubna Anaki, thông tín viên RFI từ New York tường thuật về cuộc họp báo tối qua của tổng thống Hoa Kỳ khi ông loan báo quân đội Mỹ đã can thiệp và đã thành công mỹ mãn :
« Đây là một thắng lợi quân sự. Tổng thống Donald Trump tự mãn tuyên bố như trên. Trước đó không lâu, trên mạng xã hội cá nhân ông loan báo Mỹ đã oanh tạc 3 cơ sở hạt nhân của Iran là Natanz, Ispahan và Fordo, mục tiêu chính của chiến dịch vừa qua. Nhà máy làm giàu chất uranium tại Fordo nằm sâu trong lòng đất mà chỉ có Hoa Kỳ mới có phương tiện nhắm tới nhờ loại bom cực mạnh xuyên thủng các boong-ke. Đây cũng là lý do vì sao Israel liên tục gây áp lực thúc hối Hoa Kỳ tham gia với Nhà nước Do Thái.
Tổng thống Trump tuyên bố : 'Tối nay, tôi có thể thông báo với toàn thế giới rằng những cơ sở hạt nhân quan trọng nhất của Iran đã hoàn toàn bị phá hủy'. Phó tổng thống Mỹ, ngoại trưởng và bộ trưởng Quốc Phòng Hoa Kỳ đứng chung quanh ông Trump. Nguyên thủ Mỹ đã cảnh cáo Iran trước mọi ý đồ muốn trả đũa. Ông nói Iran chỉ có hai lựa chọn 'Hòa bình hay là tai họa' và Donald Trump khuyên Teheran nên chọn giải pháp hòa bình.
Như vậy là Mỹ đã can thiệp quân sự trong lúc chính ông Trump đã tự cho mình thêm 2 tuần lễ để quyết định. Cũng chính khả năng huy động quân đội Hoa Kỳ vào cuộc xung đột này khiến tổng thống Trump đã bị nội bộ bị chỉ trích. Giới dân biểu và thành phần ủng hộ MAGA bảo thủ nhất e ngại rằng Mỹ sẽ lại sa lầy trong một cuộc chiến không hồi kết. Donald Trump từng hứa tránh để kịch bản này xảy ra ».
Theo kênh CBS News, Washington đã thông báo với Teheran về vụ tấn công này qua con đường ngoại giao và khẳng định Hoa Kỳ không nhắm vào việc thay đổi chế độ ở Iran. Điều vừa được phó tổng thống J.D Vance xác nhận.
Iran : Fordo bị « kẻ địch » gây thiệt hại
Hãng tin Iran Tasnim, trích dẫn một quan chức xác nhận rằng cơ sở làm giàu uranium ở Fordo đã bị ảnh hưởng một phần bởi « kẻ địch ». Trong khi ông Mohammad Manan Raisi, dân biểu tại Qom, được Reuters trích dẫn, đã tuyên bố với cơ quan truyền thông Fars rằng cơ sở hạt nhân này không chịu thiệt hại đáng kể nào.
Từ Teheran, thông tín viên Siavosh Ghazi tường trình :
« Hiện chính quyền Iran vẫn chưa đưa ra thông tin về quy mô thiệt hại tại 3 cơ sở hạt nhân, đặc biệt là tại Fordo, ẩn sâu ở dưới một ngọn núi, được cho là ở độ sâu ít nhất là 100 m, theo lãnh đạo của cơ quan nguyên tử quốc tế AIEA Raphael Grossi. Tuy nhiên, những quả bom mà Mỹ triển khai đến đó, được cho là có khả năng gây ra thiệt hại lớn, nhất là đến các hệ thống hầm và lối ra vào. Cơ sở ở Natanz cũng tương tự, có thể đã bị phá hủy trong cuộc oanh kích của Mỹ.
Cho đến nay, các chuyên gia Iran xác nhận rằng chưa có rò rỉ phóng xạ, và không có nguy hiểm đối với cư dân của thành phố Qom, cách cơ sở Fordo vài chục km, cũng như là đối với Teheran, cách đó 110 km. Uranium được làm giàu từ 20 đến 60 % ở Fordo và Natanz.
Theo một số quan chức Iran, 9 tấn uranium được làm giàu tại hai cơ sở này, đã được di dời trước cuộc tấn công của Mỹ. Do đó, cho đến nay, cần phải có các chuyên gia, ví dụ như các thanh tra của Cơ quan năng lượng nguyên tử quốc tế đến đó để đánh giá tình hình thiệt hại ra sao.»
Iran : Hoa Kỳ đã vượt qua « lằn ranh đỏ lớn nhất »
Ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi hôm 22/06/2025 trên đường sang Matxcơva tuyên bố, Hoa Kỳ và Israel đã quyết định cho « nổ tung » con đường ngoại giao, trong khi đang đàm phán về hạt nhân. Trước lời kêu gọi của châu Âu về việc trở lại bàn đàm phán. Ông Araghchi khẳng định « làm sao Iran có thể quay lại tiến trình đàm phán, khi mà Teheran chưa từng rời bỏ, chứ đừng nói là phá hoại » thỏa thuận Vienna hồi 2015 ?
Ngoại trưởng Iran cũng khẳng định Cộng Hòa Hồi Giáo sẽ tiếp tục bảo vệ lãnh thổ, chủ quyền và an ninh của nước này bằng mọi biện pháp có thể, đồng thời nhấn mạnh « lằn ranh đỏ lớn nhất » đã vị vượt qua sau vụ tấn công của Mỹ, cảnh báo sẽ có những « hậu quả vĩnh viễn ». Lãnh đạo ngoại giao Iran sẽ gặp tổng thống Nga Vladimir Putin vào thứ Hai để tham vấn, và cho biết đang cùng Nga và Trung Quốc chuẩn bị một nghị quyết tại Hội Đồng Bảo An về việc ngừng bắn.
Trong khi đó, lực lượng Vệ binh Cách mạng Iran hôm nay, đã đe dọa « sẽ sử dụng các phương án nằm ngoài tầm hiểu biết (...) của phe xâm lược » để trả đũa, đồng thời cho biết tiếp tục thực hiện các cuộc tấn công chống lại Israel.
Israel nâng cấp báo động tối đa đề phòng Iran trả đũa
Về phía Israel, nước này nhiệt liệt tán thành Mỹ can thiệp vào Trung Đông, cùng lúc nâng cấp báo động vì biết trước Iran sẽ phản công. Ngay từ sáng sớm Chủ Nhật, 22/06/2025, Iran đã phóng hàng chục tên lửa nhắm vào nhiều thành phố lớn của Israel, khiến hàng chục người bị thương. Thông tín viên RFI Michel Paul từ Jerusalem tường thuật :
« Israel chờ đợi phản ứng của Iran, và kịch bản đó đã xảy ra : Iran phóng hai đợt tổng cộng khoảng 30 tên lửa đạn đạo nhắm vào Tel-Aviv, Haifa và ở khu vực miền trung Israel. Theo các nhân viên cứu hộ, trước mắt có 16 người bị thương nhưng thiệt hại có thể còn nặng hơn. Tại Tel-Aviv có ít nhất hai khu vực bị trúng tên lửa của Iran với những thiệt hại nghiêm trọng. Sáng nay gần như tất cả dân chúng đã ở yên trong các hầm trú ẩn và những vụ nổ tại đây thực sự là đinh tai nhức óc. Quân đội Israel vừa loan báo đã tấn công vào nhiều cơ sở quân sự ở khu vực phía tây Iran.
Ngay sau khi Hoa Kỳ oanh kích các cơ sở hạt nhân Iran, Israel lập tức nâng cao mức báo động, siết chặt thêm các lệnh cấm tụ tập, hạn chế các sinh hoạt ở trường lớp, giới hạn sự hiện diện của nhân viên ở công sở ngoại trừ trong một số lĩnh vực cần thiết nhất. Israel đóng cửa chặt chẽ không phận nhưng vẫn duy trì các cửa khẩu trên bộ ở biên giới với Ai Cập và Jordanie.
Sáng nay, Israel hoan nghênh tổng thống Hoa Kỳ nhắm vào các cơ sở hạt nhân Iran. Trong một thông điệp qua video gửi đến quốc dân, thủ tướng Benjamin Netanyahu tuyên bố : ‘Tôi đã cam kết phá hủy các cơ sở hạt nhân Iran bằng cách này hay cách khác và đã thực hiện được lời hứa này’. Ông mang lại hy vọng khi kết thúc thông điệp : ‘Trong giai đoạn đầu sử dụng sức mạnh, để sau đó đem lại hòa bình.’ »
Phản ứng quốc tế
Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Antonio Guterres nhận định rằng việc Hoa Kỳ can thiệp, sử dụng vũ lực với Iran, khiến căng thẳng leo thang, « nguy hiểm » tại một khu vực trên bờ vực sụp đổ, khiến nguy cơ xung đột trở nên « không thể kiểm soát được, và hậu quả thảm khốc cho thường dân trong khu vực, và thế giới. »
Ngoại trưởng các nước như Pháp, Anh, Đức và lãnh đạo ngoại giao của Liên Hiệp Châu Âu đều khẳng định rằng Iran không được phép phát triển vũ khí hạt nhân, vì điều này đe dọa cho an ninh quốc tế, nhưng cũng kêu gọi các bên xuống thang, tìm giải pháp ngoại giao.
Phó chủ tịch hội đồng an ninh Nga, Dmitri Medvedev, trên Telegram cho rằng « Trump, người tự nhận mình là người gìn giữ hòa bình, đã đã lôi kéo Hoa Kỳ vào một cuộc chiến tranh mới ».
Các nước Ả Rập thì lên án mạnh mẽ cuộc tấn công của Hoa Kỳ, bày tỏ quan ngại, đồng thời cảnh báo hậu quả khôn lường. Pakistan, quốc gia Hồi giáo duy nhất có vũ khí hạt nhân và là đồng minh của Hoa Kỳ cũng lên án Mỹ, và cho rằng « Iran có quyền tự vệ » theo Hiến Chương của Liên Hiệp Quốc. Nhiều nước vùng Vịnh cho Hoa Kỳ đặt căn cứ quân sự như Qatar, Ả Rập Xê Út, lo ngại rằng can thiệp của Hoa Kỳ khiến xung đột lan rộng.
Lực lượng quân sự Houthis ở Yemen, được Iran hậu thuẫn, coi hành động của Hoa Kỳ là « tuyên bố chiến tranh », đối với dân tộc Iran, và cho biết sẵn sàng nhắm vào các tàu và cơ sở của Hoa Kỳ ở biển Đỏ.
Từ Vatican, sau buổi đọc kinh hàng tuần, Giáo hoàng Léon XIV cũng lên tiếng : « Nhân loại đang tha thiết kêu gọi và đòi hỏi hòa bình » trước những tin tức « đáng báo động » đến từ Trung Đông. Ngài nhấn mạnh : « Các quốc gia cần xây dựng tương lai dựa trên hòa bình, chứ không phải bạo lực và chiến tranh đẫm máu. » Tân giáo hoàng người Mỹ cũng bày tỏ lo ngại về nguy cơ cuộc khủng hoảng nhân đạo tại Gaza « đang bị quên lãng », trong khi mà vùng lãnh thổ Palestine đang bị tàn phá, rơi vào nạn đói sau hơn 20 tháng chiến sự.
Còn tại Hoa Kỳ, nhiều nghị sĩ của đảng Dân Chủ và một số của đảng Cộng Hòa (thuộc phe của ông Trump), đã chỉ trích tổng thống Mỹ tự ý hành động khi chưa được Quốc Hội Hoa Kỳ phê chuẩn. Nghị sĩ đảng Cộng Hòa Thomas Massie cho rằng hành động này là « vi hiến », nghị sĩ Dân Chủ Alexandria Ocasio-Cortez thì coi đây là một động cơ để « phế truất tổng thống » .
No comments:
Post a Comment