ĐỐI THOẠI

Phân tích những điểm mà đưa tới nhận định “Iran là mối nguy cơ lớn” cho hòa bình
TS. Vu Hong Nguyen
Monday, 23/06/2025 - 12:46:53
Viendong

Thật sự phát mệt với mấy bạn rao giảng đạo đức kiểu Phật online. Việc lặng lẽ ủng hộ, hay tệ hơn là ra mặt bênh vực những hành vi đàn áp của nhà nước Hồi giáo cực đoan này, không khác gì việc gián tiếp chấp nhận bạo lực và sự mất tự do, nhân quyền.

Ảnh chụp các nhà đạo đức online đang chỉ trích Mỹ và Đồng minh đã đánh Iran

1. Vi phạm nhân quyền trầm trọng

Chính quyền Iran từ lâu đã bị cáo buộc đàn áp có hệ thống quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, và quyền tự do cá nhân, đặc biệt đối với phụ nữ và các nhóm bất đồng chính kiến. Một trong những ví dụ đau lòng nhất là cái chết của Mahsa Amini vào năm 2022 – cô gái 22 tuổi bị bắt vì “không đội khăn hijab đúng quy định”. Cô tử vong sau khi bị cảnh sát đạo đức Iran giam giữ.

Dù chính phủ tuyên bố cô bị đột quỵ, nhân chứng và gia đình cho rằng cô đã bị đánh đập dẫn đến chấn thương sọ não. Cái chết của cô thổi bùng làn sóng phẫn nộ và biểu tình trên khắp Iran. Đáp lại, chính quyền tiến hành đàn áp dữ dội: hàng chục ngàn người bị bắt giữ, hơn 500 người bị giết, và một số trường hợp bị xử tử công khai. Internet bị hạn chế, truyền thông bị kiểm duyệt, và nhiều nhà báo bị bắt hoặc buộc im lặng.

2. Gây bất ổn khu vực và hỗ trợ khủng bố

Iran không chỉ là một chính quyền áp bức trong nước, mà còn là trung tâm hậu thuẫn các lực lượng vũ trang gây bất ổn trong khu vực như Hezbollah (Lebanon), các dân quân Shiite (Iraq, Syria), Houthi (Yemen), và Hamas (Palestine). Các nhóm này thường xuyên đối đầu với các chính phủ hợp pháp và các đồng minh của Mỹ như Israel và Saudi Arabia, làm phức tạp hóa tình hình Trung Đông trong nhiều thập kỷ.

Iran còn đe dọa an ninh hàng hải toàn cầu qua việc thao túng eo biển Hormuz và hỗ trợ các vụ tấn công vào tàu thương mại. Những hành vi này khiến nhiều nước trong khu vực không thể làm ngơ, đồng thời kéo theo sự can thiệp của các lực lượng quốc tế.

3. Thúc đẩy xung đột tôn giáo và ý thức hệ

Từ sau Cách mạng Hồi giáo 1979, Iran không ngừng thúc đẩy mô hình thần quyền Shiite sang các quốc gia khác, tạo ra sự chia rẽ nghiêm trọng với các nước Sunni như Ả Rập Xê Út, UAE và Ai Cập. Việc can thiệp bằng tôn giáo vào chính trị khu vực không chỉ tạo bất ổn nội bộ mà còn khoét sâu hận thù giáo phái, kéo dài hàng loạt cuộc xung đột.

4. Mối đe dọa hạt nhân cận kề

Iran đang sở hữu năng lực làm giàu uranium lên tới 60%, rất gần ngưỡng để chế tạo vũ khí hạt nhân. Dù Tehran tuyên bố chương trình hạt nhân là vì mục đích dân sự, các cơ sở ngầm như Fordow cùng sự thiếu minh bạch khiến cộng đồng quốc tế nghi ngờ. Nếu Iran đạt được năng lực vũ khí hạt nhân, nguy cơ chạy đua hạt nhân trong khu vực sẽ bùng nổ – đe dọa trực tiếp đến an ninh toàn cầu.

Đứng ở góc cạnh một nhà khoa học nghiên cứu trong Y học, tui “ủng hộ tầm soát phát hiện nguy cơ và điều trị sớm hiệu quả.”

Cơ thể chúng ta khỏe mạnh chỉ khi hệ miễn dịch không chờ ung thư di căn mới hành động, “chiến tranh” trong cơ thể chúng ta xảy ro mỗi ngày mỗi giờ của hệ miễn dịch của chúng ta với các yếu tố nguy cơ trong cơ thể cả bên trong lẫn bên ngoài… và khi hệ miễn dịch của chúng ta bị “giải giáp” (ví dụ bởi các căn bệnh gây suy yếu miễn dịch như HIV, ung thư máu) thì cơ thể của chúng ta sớm bị chết đi bởi không bệnh cơ hội này thì bệnh khác!

Tóm lại, hòa bình không đồng nghĩa với sự im lặng, nhượng bộ trước cái ác, trước nguy cơ bất ổn. Với những bằng chứng rõ ràng về hành vi vi phạm nhân quyền, hỗ trợ khủng bố, đe dọa an ninh khu vực và tiến gần tới khả năng sở hữu vũ khí hạt nhân, Iran không đơn thuần là một “quốc gia có chính kiến khác biệt”, mà là một mối đe dọa thực sự đối với ổn định trong khu vực và quốc tế.

TS. Vu Hong Nguyen