ĐỐI THOẠI

VNTB – Chính thức phá sản kế hoạch sử dụng nhiều bộ sách giáo khoa
Dân Trần
09.09.2025 4:53
VNThoibao

(VNTB) – Hôm nay quay về một bộ SGK, nhưng liệu 5 năm, 10 năm nữa, có lại một đề án mới, lại đổi sang nhiều bộ SGK? Và rồi sau đó lại đổi tiếp?

 Bộ Chính trị vừa ban hành Nghị quyết 71 mới về việc xây dựng một bộ sách giáo khoa (SGK) thống nhất trên toàn quốc. Như vậy coi như chủ trương dùng nhiều bộ SGK thời gian qua đã phá sản một cách chóng vánh. Việt Nam chuyển sang cơ chế nhiều bộ SGK vào năm 2020, tức là chỉ mới 5 năm là lại quay lại từ đầu.

Lúc mới chuyển qua nhiều bộ sách giáo khoa thì CSVN lập luận rằng một bộ SGK duy nhất dễ dẫn đến độc quyền xuất bản, không có sự cạnh tranh về chất lượng. Một bộ SGK khó đáp ứng được sự khác biệt vùng miền, hay nhu cầu cá nhân hóa trong giáo dục. Giáo dục hiện đại đòi hỏi sự linh hoạt, sáng tạo, trong khi một bộ SGK duy nhất có thể quá cứng nhắc. Nhiều bộ SGK giúp giáo viên và trường học có thể lựa chọn bộ sách phù hợp nhất với nhu cầu thực tế, khuyến khích sự sáng tạo trong dạy học…

Bây giờ quay ngược lại một bộ SGK thì họ đưa ra lý do là một bộ SGK đồng bộ trên toàn quốc giúp chuẩn hóa kiến thức, tránh tình trạng mỗi nơi dạy một kiểu. Giáo viên, học sinh, phụ huynh dễ dàng theo dõi chương trình, quản lý thi cử thuận lợi. Có thể in ấn với số lượng lớn, giảm chi phí, dễ áp dụng chính sách trợ giá, cấp phát miễn phí cho học sinh nghèo. Giảm tình trạng mỗi năm phụ huynh phải chạy theo nhiều bộ sách, tránh rối loạn do phải lựa chọn giữa nhiều tài liệu khác nhau…

Kiểu gì cũng có thể nói, đó là chuyện thường tình của CSVN. Nhưng giáo dục là quốc sách, không phải chuyện giỡn chơi, học sinh không phải là chuột bạch để các nhà nước thử nghiệm, thất bại rồi lại đổi công thức và tiếp tục thử nghiệm. Mỗi lần thay đổi SGK là ảnh hưởng hàng chục triệu học sinh, hàng chục triệu mầm non đất nước phải làm công cụ để các lãnh đạo cộng sản thử nghiệm chính sách.

Mà sai thì làm sao sửa? Con người đâu phải cái máy! Ai chịu trách nhiệm cho những sai lầm này? Không thấy ai đứng ra xin lỗi hay phải ra toà về việc biến học sinh thành công cụ thí nghiệm này. Chưa kể hàng chục ngàn tỷ đồng bị đổ vào các đề án nghiên cứu sách, tập huấn giáo viên, in ấn… Thất thoát ngân sách như vậy cuối cùng vẫn đổ lên đầu dân, tăng thuế để bù vô.

Một câu hỏi nữa là khi nào cái vòng luẩn quẩn này mới kết thúc? Hôm nay quay về một bộ SGK, nhưng liệu 5 năm, 10 năm nữa, có lại một đề án mới, lại đổi sang nhiều bộ SGK? Và rồi sau đó lại đổi tiếp? Giáo dục không thể chạy theo tư duy nhiệm kỳ như vậy được. Cần có một chiến lược tầm nhìn 20-30 năm, được xây dựng bởi các chuyên gia độc lập, tham khảo mô hình quốc tế, và quan trọng nhất là không thay đổi tùy tiện theo ý chí cá nhân hay để thỏa mãn lợi ích nhóm!

Việt Nam có hàng chục ngàn tiến sĩ, giáo sư, nhà nghiên cứu giáo dục, nhưng suốt bao năm, ngành giáo dục vẫn loay hoay như người mù mò mẫm, liên tục thí nghiệm, thất bại, rồi bắt đầu lại từ đầu. Vì hàng chục ngàn người đó bị quản lý bởi bộ máy nhà nước độc tài, quan liêu, những lãnh đạo gian tham, chỉ lo lợi ích cá nhân và băng nhóm. Cái cần thay đổi đầu tiên ở đây là cơ chế chính trị, phải dân chủ hoá đất nước thì mới có hy vọng thay đổi được giáo dục, xây dựng con người tài đức.

Còn cứ để độc tài cộng sản cầm quyền thì sẽ mãi loay hoay trong nền “giáo dục định hướng xã hội chủ nghĩa”. Mà trên thế giới có ai thấy được “xã hội chủ nghĩa” là gì đâu, nên định hướng về phía đó là định hướng mù quáng, đi vào mê cung không lối thoát. Vậy nên còn độc tài cộng sản thì đừng mong “chốt sổ” vụ SGK này!