ĐỐI THOẠI

VNTB – Sẽ không còn gian dối trong giáo dục?

Mai Lan
22.11.2025 3:26
VNThoibao

(VNTB) – Dạy và học hình thức nhằm cho đẹp điểm số, đẹp học bạ cũng như đẹp về tỷ lệ lên lớp, đậu tốt nghiệp của trường sẽ không còn? Bệnh thành tích trong môi trường giáo dục cũng sẽ không còn? Và hơn hết, sẽ không còn sự gian dối trong giáo dục?

 Tại buổi thảo luận vào hôm 20.11.2025, Quốc hội đã dành trọn ngày thảo luận việc sửa ba luật và một nghị quyết liên quan đến giáo dục, gồm Luật Giáo dục, Giáo dục đại học, Giáo dục nghề nghiệp và nghị quyết triển khai Nghị quyết 71 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn, “thực học, thực chất” phải bắt đầu từ những điều cốt lõi nhất của mỗi nhà trường. Đó là chất lượng và tinh thần trung thực trong dạy – học, kiên quyết nói không với bệnh thành tích, chống mọi kiểu dạy – học hình thức để đưa giáo dục về đúng bản chất. Môi trường học đường phải thấm đẫm sự tôn trọng, nhân ái và trung thực, từ cách thầy lắng nghe trò, trò kính trọng thầy, đến việc nhà trường minh bạch trong đánh giá.

Có thể thấy, hướng đi của ông tư lệnh ngành giáo dục là một con đường sáng và đúng đắn. Tuy nhiên, nó cũng gợi ra một hoài nghi, trước giờ giáo dục chỉ là dạy – học hình thức cũng như môi trường trong giáo dục không có sự tôn trọng, nhân ái và trung thực?

“Giả định một trường hợp, nếu như quay trở lại đúng với bản chất trung thực trong dạy – học, nếu như kết quả thật đưa ra con số “không được đẹp”, có những học sinh đang điểm cao chót vót (vì nhiều lý do) bỗng dưng tụt xuống, thì lúc đó như thế nào? Cha mẹ lo ngại tình hình học tập của con xuống dốc do con ăn chơi, không chú tâm vào học, buộc con phải đi học thêm nhiều hơn nữa. rồi đứa trẻ lại phải tiếp tục đối diện với một đống áp lực”, bà Hạnh chia sẻ.

Hoài nghi về khả năng thực hiện, theo chia sẻ đến từ độc giả Minh Minh thì: “Dân gian có câu sự thật mất lòng, bao nhiêu người có thể đủ bình tĩnh nghe góp ý mà không thù vặt hay khó chịu? Như trường hợp của tôi, hồi còn đi học, góp ý về lỗi sai chính tả một giáo viên ngữ văn học hàm thạc sỹ đã bị ổng không ưa, ổng đì rồi thì nói gì đến cái lắng nghe? Cũng có người nói rằng, sẽ nghe nếu cách góp ý phù hợp. Như thế nào là phù hợp? Vì đã sợ thầy quê trước lớp, nói riêng với thầy khi chỉ có một thầy một trò mà còn bị ghét thì góp ý ra sao hay im lặng luôn cho nó lành? Mà im lặng tức là đồng lõa với cái sai về kiến thức đang tồn tại trong môi trường học đường”.

Cũng theo ông Sơn, khi chất lượng thực trở thành giá trị văn hóa, mỗi người sẽ tự thấy xấu hổ khi gian dối, thay vì coi đó là bình thường. Một môi trường đề cao học thật, thi thật chắc chắn tạo chuyển biến. Thầy cô dạy bằng tâm và trách nhiệm, học sinh học để hiểu thật, làm thật, thay vì đối phó.

“Tôi đồng ý, không thể để điều bất thường thành điều bình thường được. Nhưng để tự thấy xấu hổ khi gian dối là một điều rất khó, bởi vì nói dối nó còn là thói quen. Có trường hợp có người gần như mở miệng ra là nhả ngọc phun châu, nghe rất tội nghiệp và có lý nhưng toàn là lời đơm đặt, bịa chuyện theo hướng có lợi cho mình, lấy lòng thương từ người khác, và họ hoàn toàn không thể thay đổi được dù có góp ý, khuyên răn rất nhiều. Cũng có người nói dối do sợ này sợ nọ, riết dần cũng thành thói quen nhưng trường hợp này có thể sửa được, nhưng cần phải nỗ lực nhiều”, độc giả Minh Minh chia sẻ tiếp.

“Nên dẹp bỏ cái gọi là chỉ tiêu thành tích 99,9% học sinh phải lên lớp, hay chỉ tiêu 20% phải giỏi, 70% phải khá, 10% còn lại là trung bình và được lên lớp. Không phải lớp nào cũng có học sinh giỏi, xuất sắc, hay học giỏi hết cả. Mà không đạt chỉ tiêu cái là chửi và trừ lương. Ngoài ra thì cấm triệt để vấn nạn dạy thêm để đưa học sinh và giáo viên về tình trạng thực tế giùm cái, học được bao nhiêu thì học, dạy được bao nhiêu thì dạy, đạt thì lên lớp, không đạt thì ở lại lớp. Thanh tra, kiểm tra chất lượng giảng dạy sát sao. Gắn camera toàn diện các lớp để đánh giá khi cần”, độc giả Thành chia sẻ.

Tựu trung lại, bước đầu, có thể thấy, hướng đi của ông Sơn là sáng sủa cho nền giáo dục, tuy nhiên, để thực hiện nó, là một điều hoàn toàn không dễ dàng khi cái không tốt đã “ăn” quá sâu vào giáo dục ở Việt Nam.