ĐỐI THOẠI

VNTB – Phiếu thông tin học sinh gây tranh luận: Phân biệt đối xử hay khai thác thông tin?
Lê Tự Do
05.09.2025 2:58
VNThoibao

(VNTB) – “Mục đích để làm gì? Bán thông tin cho ‘CA Cam’ (chỉ những kẻ lừa đảo ở Campuchia) hay gì?”, độc giả ‘Khoai Tay Chien’ bình luận trên Internet. (1)

 Theo đó, nội dung thể hiện trong phiếu này, bên cạnh những thông tin quen thuộc cần phải “khai báo” như họ tên học sinh, ngày tháng năm sinh, địa chỉ, số định danh cá nhân, họ tên cha, họ tên mẹ… thì phiếu này còn “khai thác” thêm về hoàn cảnh gia đình của học sinh bằng việc hỏi về ngôi nhà học sinh đang ở có mái gì, bao nhiêu tầng? Rồi thì những đồ dùng trong nhà (như tivi, máy tính, xe máy, ô tô) có hay không, nếu có thì bao nhiêu chiếc?

Không ít phụ huynh gọi đây là mẫu phiếu “có một không hai”. Phụ huynh Nguyễn Minh Ngọc đặt câu hỏi về vấn đề này: “Lúc xem tin này trên facebook, tôi thật sự rất ngạc nhiên và vô cùng thắc mắc đây là trường nào? Vì trước giờ, tôi chưa từng thấy cái phiếu kỳ hoặc như vậy. Tôi thắc mắc, hỏi để làm cái gì? Những thông tin này đem đến lợi ích gì cho việc học của học sinh?”.

Đồng câu hỏi như chị Ngọc, theo bà Nhiên Trần thì: “Nếu như gia đình học sinh nào nhà lợp tôn, cấp 4, không có máy tính, tivi hay ô tô thì sao? Liệu rằng với những em học sinh như vậy, sẽ bị phân biệt đối xử hơn so với những em có gia cảnh giàu có hay trung lưu à?”.

“Giống kiểu phân biệt tầng lớp… thượng, trung, hạ”, facebooker Nguyễn Khang chia sẻ trên mạng xã hội.

“Tôi có thấy tờ giấy này trên mạng xã hội. Nếu đã yêu cầu khai như vậy, nếu đã muốn tìm hiểu thêm thông tin về gia cảnh của học sinh, vì sao không thêm luôn mục không có nhà hoặc đang ở nhà thuê luôn cho đầy đủ?”, phụ huynh Út chia sẻ với giọng điệu châm biếm.

Có thể thấy, ở Việt Nam, phiếu điều tra thông tin lý lịch học sinh là một “thủ tục” gần như là quen thuộc đối với các em nếu muốn được học ở một trường nào đó. Đầu năm học các học sinh cần phải khai phiếu thông tin học sinh để nhà trường có thể nắm bắt được các thông tin đồng thời quản lý học sinh trong trường một cách chặt chẽ nhất.

Tuy nhiên, đó là câu chuyện của quá khứ, ngày nay, VNeID (ứng dụng Định danh điện tử quốc gia) là một phần mềm thuộc Bộ Công an Việt Nam, được phát triển và quản lý bởi Cục Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội, sử dụng nền tảng cơ sở dữ liệu về định danh, dân cư và xác thực điện tử để cung cấp các tiện ích số và thay thế giấy tờ truyền thống. Tại hệ thống này, những thông tin như mã định danh cá nhân cùng các dữ liệu liên quan như họ tên, ngày sinh, giới tính, nơi sinh, nơi đăng ký khai sinh, quê quán, dân tộc, tôn giáo, nơi thường trú/ tạm trú; thông tin của cha mẹ… đã được hiển thị như một phần của Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và được sử dụng để quản lý thông tin cá nhân học sinh một cách có hệ thống và minh bạch. Vậy nhà trường còn buộc phụ huynh phải khai thêm trên giấy tờ? Hay chăng, hệ thống có vấn đề?

“Trường con tôi cũng yêu cầu khai, nhưng là khai trên site, chứ không phải khai giấy. Cô giáo cũng yêu cầu khai đúng như những gì VNeID hiển thị. Tôi cũng thắc mắc thông tin học sinh cũng đã có trên hệ thống dữ liệu, từ dữ liệu trường cho đến dữ liệu quốc gia. Vậy thì khai thêm để làm cái gì?”, phụ huynh Sơn Nguyễn thắc mắc.

Có thể nói, bối cảnh về gia cảnh của từng cá nhân thường là vấn đề nhạy cảm, nhất là đối với các em học sinh, nếu xử lý không khéo, vô hình trung, sẽ có thể dẫn đến sự phân biệt đối xử cũng như mặc cảm về hoàn cảnh gia đình đối với lứa tuổi cắp sách đến trường. Chính vì thế, việc đặt câu hỏi về nhà cửa, ô tô…, ít nhiều cũng gây cho phụ huynh những bức xúc cùng những suy nghĩ trái chiều.

___________________

Tham khảo:

https://www.facebook.com/photo/?fbid=1191430389683521&set=a.623600219799877