Huỳnh Duy Lộc - Trận chiến ở thành cổ Quảng Trịvendredi 5 septembre 2025
Thuymy
Trong tác phẩm “Vietnam, a history” (1983), nhà báo Stanley Karnow đã viết về cuộc chiến mùa hè năm 1972 và trận chiến ở thành cổ Quảng Trị:
“Những người Cộng sản có nhiều lý do khi chuẩn bị cuộc tấn công vào đầu năm 1972. Họ hy vọng có thể ảnh hưởng tới chiến dịch tranh cử tổng thống ở Mỹ và khi đã khởi đầu chiến dịch quân sự, họ hy vọng sẽ được Trung Quốc và Liên Xô tiếp tục hỗ trợ khi họ đã chứng minh khả năng chiến đấu của mình. Nhưng trên tất cả, động lực mới liên quan tới một vấn đề cốt yếu: Thế quân bình lực lượng giữa hai phía sẽ ảnh hưởng ra sao tới những cuộc đàm phán với Mỹ.
Và một lần nữa, nó lại cho thấy niềm tin của những người Cộng sản rằng chiến thắng quân sự quyết định thành công trong ngoại giao. Nếu họ giáng được một đòn trí mạng cho quân đội Saigon, họ sẽ cho thấy sự thất bại của chủ trương Việt Nam hoá chiến tranh và thuyết phục Mỹ tin rằng chỉ có thỏa thuận đạt được theo những điều kiện họ đưa ra là lối thoát duy nhất để chấm dứt cuộc chiến. Báo Tiền Phong khẳng định rằng những chiến thắng trên chiến trường là “chìa khóa để đạt được sự dàn xếp về chính trị. Khi cái đầu qua được thì cái đuôi sẽ lọt”.
Vào ngày 30 tháng 3 năm 1972, những người Cộng sản mở 3 đợt tấn công liên tiếp, huy động 120.000 bộ đội chính quy miền Bắc và mấy ngàn binh lính Mặt trận Giải phóng miền Nam để tiến hành cuộc tổng tấn công: Đợt tấn công thứ nhất nhắm vào các tỉnh phía Bắc của miền Nam Việt Nam; đợt tấn công thứ hai nhắm vào các tỉnh cao nguyên và vùng duyên hải; đợt tấn công thứ ba nhắm vào Saigon và các vùng phụ cận.
Dù đã có nhiều thông tin tình báo, các chỉ huy Mỹ và Nam Việt Nam thật sự sửng sốt trước mức độ ác liệt và sự dài lâu của các cuộc tấn công, và cú sốc này lan tới cả các viên chức cao cấp ở Washington. Năm tuần trước đó, Bộ trưởng Quốc phòng Melvin Laird nói với các dân biểu Hạ viện Mỹ rằng “những cuộc tấn công của Bắc Việt và Việt Cộng trên khắp miền Nam là điều bất khả”. Những trận đánh ác liệt chưa từng thấy ở một số nơi sẽ kéo dài tới tháng 6, gây ra thương vong rất lớn cho binh lính hai phía và các thường dân.
Quân đội Bắc Việt tập trung nỗ lực tấn công mạnh mẽ ở tỉnh phía Bắc của miền Nam Việt Nam. Được trang bị trọng pháo của Liên Xô, rốc két và xe tăng, 15.000 binh lính Bắc Việt tấn công từ 3 mũi: Phía Đông từ Lào, từ Cambodia qua thung lũng Ashau và từ phía Bắc qua vùng phi quân sự. Sĩ quan chỉ huy vùng này là trung tướng Hoàng Xuân Lãm, một sĩ quan kém năng lực đã rút lui thảm hại hồi năm ngoái trong chiến dịch Hạ Lào, được Tổng thống Thiệu giao quyền chỉ huy vì lòng trung thành với ông.
Tổng thống Thiệu miễn cưỡng thay tướng Hoàng Xuân Lãm bằng một sĩ quan chỉ huy có năng lực hơn là trung tướng Ngô Quang Trưởng. Tuy nhiên tướng Trưởng không tập hợp được binh lính của một trong 2 sư đoàn của ông kinh hãi trước cuộc tấn công ác liệt của bộ đội Bắc Việt. Bộ đội Bắc Việt chiếm được thành cổ Quảng Trị vào ngày 1 tháng 5 và giữ được cho tới tháng 9. Họ không muốn tiến về phía thành phố Huế, một phần vì hậu cần không cho phép họ thực hiện điều này và một phần cũng vì cuộc tấn công của họ chỉ nhằm mục đích chính trị.
Con đường ven biển từ Quảng Trị đi về phía Nam được gọi là “Đại lộ Kinh hoàng” vì trọng pháo của bộ đội Bắc Việt và các tàu chiến của Mỹ ngoài khơi và máy bay đã giết chết hơn 2.000 thường dân và binh lính của quân đội Saigon.
Dưới sự chỉ huy của trung tướng Ngô Quang Trưởng, Quân đoàn 1 được tăng cường Lực lượng Tổng trừ bị của Quân lực Việt Nam Cộng hòa và được yểm trợ từ xa bởi Đệ thất Hạm đội của Mỹ ở ngoài khơi và không quân Mỹ đã đẩy lui quân đội Bắc Việt, tái chiếm thành cổ Quảng Trị và các phần đất ở phía Nam sông Thạch Hãn.
Tổng thống Nixon đã viết: “Vấn đề thật sự là Bắc Việt sẵn sàng hy sinh để giành chiến thắng trong khi miền Nam Việt Nam không muốn trả một cái giá quá cao như vậy để tránh thất bại”. Điều Nixon nói cũng lả điều ám ảnh người Mỹ từ khi bắt đầu can thiệp ở Việt Nam. Những người Cộng sản sẵn sàng chịu thương vong rất lớn để giành những thắng lợi rất nhỏ nhoi. Số thương vong của quân đội Bắc Việt trong cuộc tổng tấn công năm 1972 là 50.000 người chết và khoảng 50.000 người bị thương” (Vietnam, a history, tr. 639, 640, 642)
Tài liệu tổng kết Chiến dịch mùa hè 1972 của Bộ Tổng Tham mưu Quân đội Nhân dân Việt Nam (mã số KHTM/1972-BQP) cho biết: “Chúng ta đã thiệt hại nặng nề nhất kể từ sau tổng tiến công Mậu Thân năm 1968 mà cần phải một thời gian chừng 4 năm nữa mới có thể khôi phục lại...”. Ước chừng 225 xe tăng cùng pháo hạng nặng bị phá hủy.
Theo Sổ tay tác chiến: “Ta hy sinh 10.767, mất tích 1.550, bị bắt 98, bị thương 27.573, đào lạc ngũ 5.957, hàng 136. Tổng cộng là 46.081. Thiệt hại binh lực có thể nói là lớn nhất so với tất cả các chiến dịch trong hai cuộc kháng chiến". Chiến sĩ hầu hết là sinh viên học sinh các trường đại học, rất nhiều sinh viên thủ đô Hà Nội xung phong vào chiến trường” (số liệu theo Facebook của anh Tạ Ngọc Vinh).
Mùa hè đỏ lửa theo “The Easter Offensive of 1972" (1983) của Trung tướng Ngô Quang Trưởng
Ảnh: Quân đoàn 1 của trung tướng Ngô Quang Trưởng tái chiếm thành cồ Quảng Trị và bộ đội miền Bắc chiếm giữ thành cổ Quảng Trị trong 81 ngày đêm
HUỲNH DUY LỘC 04.09.2025
No comments:
Post a Comment