Wednesday, October 29, 2025

Thế lưỡng nan của thủ tướng Hungary: lấy lòng Mỹ hay bám dầu Nga
Nick Thorpe
Phóng viên ở Budapest
29/10/2025(một giờ trước)
BBC

Reuters

"Có một mạng lưới phản đối chiến tranh trên thế giới, với hai trung tâm: một là quyền lực do tổng thống Mỹ lãnh đạo và một là tinh thần được tìm thấy ở đây với Đức Thánh Cha," Thủ tướng Hungary Viktor Orban phát biểu hôm 28/10 sau cuộc gặp với Giáo hoàng Leo tại Vatican.

"Chúng tôi nhận được sức mạnh, động lực và phước lành từ cả hai," ông nói.

Nếu trong tâm trí ông là đồng minh tại Nhà Trắng, Tổng thống Mỹ Donald Trump, thì suy nghĩ của ông có lẽ đã chuyển sang cuộc gặp khó khăn đang chờ đợi ông vào tuần tới tại Washington.

Người mà Trump gọi là "nhà lãnh đạo vĩ đại", và từ lâu đã khơi dậy sự ngưỡng mộ trong các nhóm MAGA, đột nhiên thấy mình ở một vị trí bất thường - bất đồng quan điểm với tổng thống Mỹ về một vấn đề cực kỳ hệ trọng.

Trọng tâm của các cuộc đàm phán đó sẽ là áp lực mới của Mỹ đối với Hungary và Slovakia để họ nhanh chóng "cai nghiện" dầu mỏ của Nga - nước cờ mới nhất của ông Trump trong nỗ lực gây áp lực buộc Nga chấm dứt chiến tranh với Ukraine.

Đọc nhiều nhất





Gần đây, khi được hỏi liệu ông Trump có đi quá xa khi áp đặt lệnh trừng phạt đối với hai công ty dầu mỏ lớn nhất của Nga hay không, ông Orban trả lời rằng "theo quan điểm của Hungary thì đúng vậy".

Thủ tướng Orban đã lợi dụng sự phụ thuộc nặng nề của đất nước vào dầu khí Nga để thúc đẩy chương trình nghị sự của riêng mình theo nhiều cách.

Ông đã sử dụng điều đó như một vũ khí để tấn công Brussels (EU), đồng thời là một phương tiện để duy trì mối quan hệ tốt đẹp với Moscow, và như một nền tảng chính trị mà ông hy vọng sẽ tái đắc cử vào tháng 4/2026 tại Hungary. Ông đã trót hứa với cử tri về "năng lượng Nga giá rẻ".

Ông sẽ bước vào cuộc bầu cử này với hình ảnh một người đáng tin cậy trong một thế giới ngày càng bất ổn. Tuy nhiên, Thủ tướng Orban đang bị tụt hậu trong hầu hết các cuộc thăm dò dư luận, sau khi chính phủ của ông bị lung lay do sự trỗi dậy nhanh chóng của lãnh đạo đảng đối lập Tisza, Peter Magyar.

Thủ tướng Hungary cũng đã rất tức giận trước các cuộc tấn công bằng thiết bị bay không người lái (drone) liên tục của Ukraine vào đường ống Druzhba trong mùa hè này, khiến nguồn cung cấp dầu cho đất nước ông bị gián đoạn trong một thời gian ngắn.

Các quan chức cấp cao của Hungary đã bóng gió trong nhiều tháng rằng họ tin rằng chiến tranh ở Ukraine có thể kết thúc vào cuối năm nay - một tuyên bố có vẻ vô lý, cho đến khi tin tức về một hội nghị thượng đỉnh được lên kế hoạch tại Budapest giữa Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin nổ ra vào đầu tháng này.

Nhưng các kế hoạch được ông Orban cẩn thận vạch ra đã tan vỡ vào ngày 21/10, khi Nhà Trắng tuyên bố rằng hội nghị thượng đỉnh đã bị hủy bỏ.

Chính phủ Orban đã bí mật xây dựng kế hoạch cho hội nghị thượng đỉnh trong nhiều tháng. Balazs Orban, người phụ trách chính trị của Thủ tướng Orban (không có quan hệ họ hàng), có mối quan hệ thân thiết với Phó Tổng thống Mỹ JD Vance, và được cho là đã đóng một vai trò quan trọng.

Ông Orban hy vọng sẽ thuyết phục ông Trump giảm bớt áp lực lên Hungary ít nhất cho đến cuộc bầu cử, khi hai người gặp nhau tại Washington vào tuần tới.

Chính phủ Hungary dường như đang tin rằng ông Trump đã chán ngấy cuộc chiến ở Ukraine và bỏ mặc nếu không có thỏa thuận nào được thực hiện sớm.

Ông Orban đã phản đối mạnh mẽ việc phương Tây hỗ trợ quân sự và tài chính cho Ukraine, đồng thời từ chối tư cách thành viên NATO và EU của Ukraine. Ông mô tả ông Trump là một tổng thống ủng hộ hòa bình, lạnh nhạt với những người mà ông coi là những kẻ hiếu chiến của Liên minh châu Âu.

Cao trào của hội nghị thượng đỉnh (đã bị hủy bỏ) ở Budapest lẽ ra là khoảnh khắc ông xuất hiện trên ban công của Tu viện Carmelite trên Đồi Lâu đài, nhìn ra sông Danube, với một bên là Tổng thống Trump và một bên là Tổng thống Putin. Có lẽ ông đã tự hỏi: làm sao người dân Hungary có thể bỏ phiếu chống lại một nhà lãnh đạo thành công vang dội trên trường quốc tế như vậy cơ chứ?

Tại Rome hôm 27/10, bất chấp những lời bác bỏ của Mỹ, ông Orban vẫn khẳng định hội nghị thượng đỉnh vẫn sẽ diễn ra - đó chỉ là vấn đề thời gian. Cuối tuần qua, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cũng kín đáo đề xuất điều tương tự.

Dưới áp lực của Mỹ, liệu Orban có đi theo bước chân của Cộng hòa Séc không?

Vấn đề lớn nhất làm xấu đi mối quan hệ Mỹ-Hungary là dầu mỏ.

Năm 2024, Hungary thậm chí còn tăng lượng dầu nhập khẩu từ Nga thông qua đường ống Druzhba (nghĩa là "Hữu nghị)".

Vào ngày 23/10, ngay khi ông Orban đang phát biểu trước một cuộc mít tinh của những người ủng hộ trước quốc hội ở Budapest, Mỹ đã công bố lệnh trừng phạt đối với hai công ty dầu mỏ khổng lồ của Nga là Lukoil và Rosneft.

Năm 2020, Hungary nhận được 64% lượng dầu nhập khẩu thông qua đường ống Hữu nghị từ Nga, qua Belarus và Ukraine. Đến năm 2024, con số đó là 80%, tương đương 5 triệu tấn mỗi năm.

Chính phủ Hungary lập luận rằng đường ống trên đất liền là cách nhập khẩu dầu rẻ nhất, và do không có bờ biển riêng, Hungary không có lựa chọn thay thế nào khác. Cũng có nguồn cùng dầu từ Kazakhstan, Croatia, Iraq và Azerbaijan nhưng số lượng nhỏ hơn đáng kể.

Một vấn đề khác là dầu thô Ural của Nga có hàm lượng lưu huỳnh cao hơn dầu thô Brent được cung cấp từ nơi khác.

Nhà máy lọc dầu lớn của Hungary tại Szazhalombatta, do tập đoàn dầu mỏ khổng lồ MOL của Hungary điều hành, và nhà máy lọc dầu Slovnaft ở Slovakia, cũng do MOL điều hành, đều được thiết lập để chủ yếu xử lý dầu thô Ural, chứ không phải dầu Brent.

Trong EU, ông Orban hiện là nhà lãnh đạo tại vị lâu nhất. Thay vì rời khỏi khối, ông muốn xây dựng lại EU theo hình ảnh của riêng mình, như một liên minh các quốc gia có chủ quyền. Vì điều này, ông cũng đã nhận được lời khen ngợi từ ông Putin.

Nhưng lập luận của Hungary rằng họ không thể thay đổi đã bị làm suy yếu bởi trường hợp của Cộng hòa Séc. Đó là một quốc gia có dân số tương tự như Hungary và cũng không giáp biển.

Cộng hòa Séc theo truyền thống phụ thuộc rất nhiều vào dầu thô của Nga để đáp ứng nhu cầu 8 triệu tấn dầu mỗi năm.

Bắt đầu từ đầu năm 2022, sau cuộc xâm lược toàn diện của Nga vào Ukraine, chính phủ Cộng hòa Séc dưới thời Thủ tướng Petr Fiala đã đầu tư mạnh vào việc cải thiện đường ống Transalpine đến cảng Trieste của Ý.

Đồng thời, các nhà máy lọc dầu của nước này tại Kralupy và Litvínov đã được điều chỉnh để phù hợp với dầu thô Brent. Vào tháng 4/2025, chính quyền Cộng hòa Séc tự hào tuyên bố rằng họ không còn nhận một giọt dầu nào từ Nga nữa.

Các chuyên gia năng lượng nhận định trong khi MOL, gã khổng lồ dầu mỏ Hungary, đang âm thầm thay đổi công nghệ, thì điều còn thiếu là một quyết định chính trị từ chính phủ về việc chuyển sang đường ống Adria từ cảng Omisalj của Croatia.

Ngoài ra còn có những tranh chấp giữa công ty Janaf của Croatia và MOL - về lượng dầu mà đường ống có thể vận chuyển.

Reuters
Ông Orban thường xuyên bất đồng quan điểm với EU và đã nhận được lời khen ngợi từ Tổng thống Nga Vladimir Putin

Khi hai bên gặp nhau vào tuần tới, ông Trump sẽ thúc giục ông Orban thể hiện ý chí chính trị để giảm dần nguồn cung từ Nga.

Nhưng ông Orban có thể coi đó là một quyết định khó giải thích với cử tri Hungary. Sau nhiều năm tranh luận rằng Hungary không thể tồn tại nếu không có dầu khí Nga, ông sẽ bị bẽ mặt nếu điều đó xảy ra.

Matt Whitaker, Đại sứ Mỹ tại NATO, nói trong một cuộc phỏng vấn với Fox News hôm 26/10 rằng Hungary vẫn "chưa có bất kỳ bước đi tích cực nào" để chấm dứt sự phụ thuộc vào dầu mỏ của Nga.

"Những người bạn của chúng tôi ở Hungary sẽ phải lên kế hoạch rất nhiều," ông nói, và hứa sẽ hỗ trợ Hungary và Croatia để thực hiện điều đó.

Theo đường chim bay, Omisalj chỉ cách Trieste khoảng 70km. Dầu vận chuyển bằng đường biển từ Kazakhstan, Libya, Azerbaijan, Mỹ và Iraq có thể sớm được vận chuyển qua đường ống Adria đến Hungary.

Bất chấp những cảnh báo nghiêm trọng của Thủ tướng Orban về rủi ro tăng giá, vẫn chưa có dữ liệu nào - ít nhất là cho đến nay - cho thấy người tiêu dùng Cộng hòa Séc phải trả nhiều tiền hơn.

Không có gì mà người bạn cũ Donald Trump thích thú hơn là đạt được một thỏa thuận.

Ông Orban sắp được chứng kiến ​​khả năng thuyết phục của vị tổng thống Mỹ này.

Chủ đề liên quan

Tin liên quan







By at

No comments:

Post a Comment

Subscribe to: Post Comments (Atom)