ĐỐI THOẠI

Nguyễn Thông - Tết táo quân

mercredi 22 janvier 2025
Thuymy

Ngày hai mươi ba tháng chạp (23 tháng chạp) hằng năm là Tết Táo quân.

Hồi anh trai tôi còn tại thế, có lần vừa hóa vàng (trong đó có con cá chép, hai ông cưỡi một con, như bây giờ ta chở nhau bằng xe máy vậy) tiễn ông Công ông Táo lên giời báo cáo việc nhân gian với Ngọc hoàng. Anh tôi bảo tết Táo này là dạng tết nháp, tiền tết, trước khi vào tết chính, cách đúng một tuần.

Năm nay và vài năm tới, lịch âm năm thiếu, chỉ có 29 tết chứ không có ngày 30 nên sự cách ấy cũng bị hụt, không đủ tuần. Dù ngày cuối năm là 29 hay 30 thì người ta vẫn gọi nó là giao thừa.

Giao thừa tức là thời điểm cuối cùng để chuyển (giao) bước sang năm mới. Đêm giao thừa lòng ai cũng chộn rộn, bởi sắp phải xa mãi cái cũ và hồi hộp đón nhận cái mới chưa biết sẽ thế nào.

Trong sách "Việt Nam phong tục" của cụ cử Phan Kế Bính (cuốn sách cần cho tất cả người Việt, tôi mà làm xuất bản thì tôi sẽ xin phép con cháu cụ cử in cuốn này, cả triệu cuốn cũng bán hết), cụ biên như sau:

"Ta thường cho hôm ấy là ngày vua bếp lên chầu trời. Nguyên ở trong đạo Lão Tử có nói rằng: ngày hai mươi ba tháng chạp thì Táo quân lên chầu trời để tâu việc thiện ác của nhân gian.

Lại có sách nói rằng: Ngày xưa có hai vợ chồng nghèo phải bỏ nhau. Người vợ về sau lấy được người chồng giàu có. Một hôm cúng, đốt mã ngoài sân, có một người vào ăn xin, người đàn bà trông thấy là người chồng cũ của mình, động lòng thương cảm, đem cơm gạo tiền bạc ra cho. Người chồng sau biết chuyện, nghi ngờ vợ. Vợ xấu hổ đâm đầu vào đống lửa mà chết. Người chồng cũ cảm tình ân nghĩa, cũng đâm đầu vào lửa chết theo. Người chồng sau thương vợ, cũng nhảy vào nốt, thế là chết cháy cả ba. Thượng đế thương, cho ba người cùng có nghĩa mới phong cho làm vua bếp.

Ta theo hai điển ấy, cho nên cứ đến ngày ấy, thì mua hai mũ ông, một mũ bà để thờ và mua con cá chép để làm ngựa cho táo quân lên chầu trời".

Đàn bà trong mọi chuyện luôn là nguyên nhân của nguyên nhân, nhưng họ thường đẹp, nhất là về phẩm cách.

Báo cáo việc thiện ác của nhân gian, thời xưa việc này còn nhẹ còn đỡ, chứ thời nay trách nhiệm của ông táo thật nặng nề. Thương hai vị vua bếp bởi cái ác ngày càng nhiều, nặng trĩu lưng cá chép.

NGUYỄN THÔNG 22.01.2025