ĐỐI THOẠI

Phải cải cách thể chế, “nhứt thể hóa” chế độ

Trương Nhân Tuấn
18-9-2024
Tiengdan

Chưa hết năm mà đã xảy ra ba kỳ Hội nghị Trung ương (kỳ 8, 9 và 10). Hội nghị 10 đang diễn ra trong lúc này (18-9). Hội nghị 9 đã được tổ chức vào ngày 18 tháng 5. Hội nghị 8 tổ chức vào ngày 18 tháng 1. Chưa kể cuộc “họp” Trung ương ngày 3 tháng 8 đã bầu Tô Lâm làm Tổng Bí thư.

Trung ương càng nhiều họp hành thì càng cho thấy nội bộ trong đảng có xào xáo. Vì đâu?

Vì tranh chấp phe phái? Phe phái trong đảng đã được phân chia từ lâu. Phe Bắc, phe Trung, phe Nam, phe Công an và phe Quân đội. Hiện tại hai phe: Phe CA và phe “vừa Hưng vừa Yên” chinh phục được quyền lực.

Theo tôi, từ nay phải phân biệt bốn “khuynh hướng” phát sinh trong đảng. Thứ nhứt là khuynh hướng theo Trung Quốc, tức rập khuôn mô hình phát triển “kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa” và củng cố “tư bản nhà nước”. Thứ hai là khuynh hướng “độc lập”, kiểu phát triển Việt Nam sao cho mục tiêu “tự lực tự cường” sớm thành công. Thứ ba là khuynh hướng “bảo thủ”. Phe này hầu như cũng là phe rập khuôn mô hình Trung Quốc. Thứ tư là phe chủ trương “cải tổ thể chế”. Hình như (nhấn mạnh là hình như) phe “cải cách” thì “thân Mỹ.

Theo tôi, sắp tới Việt Nam sẽ có nhiều chuyển đổi từ trong nội bộ đảng. Tương lai chính trị của Việt Nam sẽ tùy thuộc vào những chuyển đổi này.

Theo tôi, phe “bảo thủ”, tức phe chủ trương “vũ như cẩn”, hiện đang áp đảo, nếu ta chỉ theo dõi truyền thông, trong cũng như ngoài nước.

Mọi tin tức truyền tải đa số chỉ nhằm đề cao mô hình “tứ trụ”, tức chủ trương “bảo thủ”, vũ như cẩn.

Hệ quả mô hình tứ trụ cho đất nước và nhân dân Việt Nam, mọi người đã thấy từ vài thập niên nay rồi. Tham nhũng, hối mại quyền thế đã trở thành “lối sống”. Cuộc “đốt lò”, sau trận đại dịch Covid, cho ta thấy cả một bộ máy nhà nước là một tổ chức tội phạm. Chưa bao giờ trên thế giới này, ở một đất nước mà từ chủ tịch nước cho tới hàng loạt bộ trưởng đều là tội phạm không thể dung thứ: Ăn trên xác chết, trên nước mắt, trên nỗi sợ hãi và khổ đau của nhân dân.

Mô hình này phải dứt khoát dẹp bỏ. Nhưng…

Mô hình tứ trụ vẫn được nhiều sự ủng hộ, vì đây là phương pháp phân chia “miếng bánh Việt Nam” một cách đồng đều.

Người ta lo sợ “nhứt thể hóa” là vì một phe lên sẽ ăn hết phần của các phe còn lại.

Điều cần nhấn mạnh là Trung Quốc nhiệt tình ủng hộ mô hình “tứ trụ”, cũng là mô hình rập khuôn Trung Quốc, như thời kỳ ông Trọng.

Vì sao Trung Quốc ủng hộ? Là vì chỉ có mô hình này Việt Nam mới lệ thuộc vào Trung Quốc mà thôi. Ngoài ra, 20 năm áp dụng mô hình tứ trụ, sự phát triển của Việt Nam vô cùng bịnh hoạn. Tất cả đều của nước ngoài. Nội lực Việt Nam không có gì hết cả.

Dĩ nhiên cá nhân tôi thì ủng hộ phe cải cách. Mô hình “nhứt trụ” là mô hình phổ cập. “Tứ trụ” là ngoại lệ.

Không có quốc gia nào mà có tới hai hệ thống quyền lực hiện hữu song song, “đảng – nhà nước” như Việt Nam. Không có ngân sách nào có thể trả lương đồng loạt cho hai ông đầu tỉnh, kiểu tỉnh ủy và chủ tịch ủy ban nhân dân. Cấp bộ trưởng thì có bộ trưởng và đảng ủy của bộ (kiểu bộ công an và đảng ủy công an). Đã có Chủ tịch nước đứng đầu quốc gia, lại còn có tổng bí thư quyền hạn đứng trên Chủ tịch nước. Trên thế giới này có đảng nào đứng trên quốc gia? Không có nước nào hết cả.

Vì vậy, phải cải cách thể chế, phải “nhứt thể hóa” chế độ. Phải gộp lại hai bên. Như đã nói, Bộ Chính trị “hòa tan” với Chính phủ. Ban Chấp hành Trung ương “hòa tan” với Quốc hội. Các cấp ủy hòa tan vào UBND…

Làm được vậy ngân sách được “nhẹ” bớt 1/2. Với ngân sách dành cho đảng, ta có thể tái tổ chức quốc phòng hiện đại và chấn hưng nền giáo dụng khai phóng. Có như vậy mới hy vọng Việt Nam sẽ có ngày “tự lực tự cường”.

Thế giới bây giờ không còn vụ “trật tự quốc tế dựa trên luật lệ” nữa mà là một thế giới “mạnh được yếu thua”.