ĐỐI THOẠI

Lê Huyền Ái Mỹ - Một không gian tưởng niệm bình thường

lundi 3 novembre 2025
Thuymy

Khi đến ngôi làng cổ Hallstatt (Áo), tôi bị “đứng hình”. Không chỉ bởi vẻ đẹp cổ tích của nó mà từ đầu làng, có một vách đá nhỏ nằm khiêm nhường, trên ấy ghi tên những cư dân của làng đã mất. Một nhành hoa nhỏ cắm lên. Trang nhã. Và tự mình thấy cần dừng lại một chút. Trang nghiêm.

Hay trong những ngày này, thử vào trang web của The National Covid Memorial Wall (UK), nơi có bức tường in 150.000 trái tim được vẽ bằng tay, tượng trưng cho chừng ấy con người đã mất vì Covid-19. Cư dân, du khách đi dạo, hay có người dừng lại đọc thông tin trên tấm bảng nhỏ.

Có lẽ, trong hình dung, tôi cũng nghĩ về cái vụ “xây đài tưởng niệm” trong khu vực sẽ làm công viên ở số 1 Lý Thái Tổ trên tinh thần ấy nên không nghĩ nó… căng đét dữ thần !

À thì mới hôm nào hồ hởi, hào hứng chuyện chính quyền lấy lại đất công mà không xây cao ốc, để dành làm công viên, trồng thêm cây xanh, mở rộng đường lân cận, xây bãi giữ xe ngầm... Và trong ấy có cất một đài tưởng niệm các nạn nhân Covid-19.

Cái rồi, dưng không hai chữ “tượng đài” - như một sự ám thị bấy lâu của hội chứng xây cất tượng đài tốn kém, lãng phí - đã khiến không ít người lo ngại xa gần, kể cả phản đối.

Ông bí thư chả bảo lấy ý kiến nhân dân, thì đấy cũng là nhân dân có ý kiến. Chỉ có điều, nhân dân-tui thì thấy việc nên làm ấy - là dành một không gian tưởng niệm trong công viên Lý Thái Tổ - cần thể hiện một cách… bình thường, đừng tham diễn ngôn to tát quá, ôm đồm quá, đâm ra hết bình thường.

Đơn cử cái mẫu tuyên truyền lấy ý kiến nhân dân với ba thông điệp, chưa gì là đã “sức sống mãnh liệt, hồi sinh thần tốc”. Chi dữ zậy ?

Đành là phải có sức sống lắm, phải hồi sinh rồi thì mới có ngày nghĩ ra chuyện lấy lại đất công, xây công viên, tưởng niệm. Những gì ba thông điệp nêu là đúng hết, nó vốn có ở nhiều công trình tưởng niệm nói chung bởi chẳng ai đi cất, khắc một công trình, bảng tưởng niệm mà không dành cho người đã mất, nhắc nhở cho con cháu mai sau.

Nên, nhẹ nhàng, đơn giản, thiết thực mà làm. Diễn ngôn lộng ngữ làm chi khi rốt cùng, nó là một khoảnh không gian tưởng niệm trong một không gian công cộng với nhiều dịch vụ tiện ích cho người dân, du khách đến công viên. Vậy thôi.

Thành phố này, đâu phải chỉ hổm rày mới làm. Chỉ là đang nỗ lực làm nhiều hơn nói, nói vừa đủ để sức còn tìm hiểu mà “biết làm”, làm cho tới nơi tới chốn… là bấy nhiêu đã thành “tượng đài” trong sự thụ hưởng của dân và trong lòng nhân dân !

LÊ HUYỀN ÁI MỸ 03.11.2025 (Tựa bài do Thụy My đặt)