ĐỐI THOẠI

Nên bỏ tục đốt vàng mã

Phạm Xuân Cần
29-1-2024
Tiengdan

Mọi năm, VTV1 có chương trình nói về nguy cơ hỏa hoạn do tục đốt vàng mã gây ra. Trong đó VTV khẳng định đốt vàng mã là “không thể thiếu” và chỉ khuyến cáo người dân cẩn thận. Cuối chương trình một sĩ quan cảnh sát Phòng cháy chữa cháy hướng dẫn cách đốt vàng mã sao cho không gây hậu quả.

Theo mình, thì không hẳn như vậy.

Lần xem trong sách vở thì đốt vàng mã có nguồn gốc từ xa xưa ở Trung Quốc, sau đó lan đến các nước, nhất là các nước Đông Á.

Nhưng, ở Việt Nam, sách “Việt Nam phong tục” của cụ Phan Kế Bính, chỉ nói đến tục thắp hương, không thấy viết gì về đốt vàng mã. Tuy nhiên, trên thực tế đốt vàng mã cũng đã thành một tục, khá phổ biến từ xưa đến nay và đang có xu hướng phát triển.

Vụ đốt vàng mã được cho là lớn nhất Việt Nam vào đầu thế kỷ 20 là trong đám tang của vua Khải Định, băng hà vào ngày 25 tháng 11, năm 1925. Triều đình Huế đã làm nguyên cả ngôi điện Kiến Trung bằng giấy thật lớn và nhiều loại đồ dùng của vua như ngự liễn, long xa, tàn kiệu, v.v.. để đốt theo vua.

Thế nhưng, cũng dưới triều Nguyễn, năm 1933 vua Bảo Đại đã có chỉ dụ về việc cúng tế, trong đó cũng nói là không đốt vàng mã.

Hiện nay, mặc dù đã có không biết bao nhiêu văn bản về việc cấm hoặc hạn chế đốt vàng mã, rải tiền vàng trong đám tang, thế nhưng xem ra tình trạng đốt, rải tiền vàng chưa bao giờ “phát triển rực rỡ” như ngày nay.

Gần đây dư luận cũng đã lên tiếng nhiều về việc đốt vàng mã. Giáo hội Phật Giáo Việt Nam cũng đã khuyến cáo không đốt vàng mã. Ở thành phố Vinh, tôi biết chính xác có hai cụ trước khi qua đời đã yêu cầu con cháu không rải tiền vàng, mà rải tiền thật. Các cụ lý giải rằng: Rải tiền vàng vừa lãng phí, vừa ô nhiễm môi trường, còn rải tiền thật, thì những người nghèo sẽ nhặt những đồng tiền lẻ đó, ít ra là còn có ích.

Xem ra vàng mã cũng thật khó bỏ. Ngay gia đình mình, mặc dù đã rất cố gắng, nhưng cũng chỉ hạn chế, chứ chưa thể bỏ được việc đốt vàng mã, khi ngoài mình ra, tất cả các thành viên khác trong nhà đang coi đó là một phong tục.

Dù khó, nhưng nên, cần và phải bỏ tục đốt vàng mã! Trước hết là trên truyền thông cần tỏ thái độ dứt khoát nói Không với vàng mã!