ĐỐI THOẠI

Tổng thư ký NATO sắp mãn nhiệmStoltenberg thăm Nhà Trắng ngày 12/6
VOA News
12/06/2023
VOA

Tổng thư ký NATO sắp mãn nhiệm Jens Stoltenberg và Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden.

Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden chuẩn bị gặp Tổng thư ký NATO sắp mãn nhiệm Jens Stoltenberg tại Nhà Trắng vào thứ Hai (12/6) khi cuộc chạy đua tìm người kế nhiệm ông Stoltenberg ngày càng căng thẳng, theo VOA News.

Trong khi Nhà Trắng cho biết chương trình nghị sự chính thức của cuộc họp là thảo luận về hội nghị thượng đỉnh tháng 7 sắp tới của liên minh tại Vilnius, Litva, thì vấn đề ai sẽ là người tiếp theo lãnh đạo NATO trong giai đoạn khó khăn này trong lịch sử 74 năm của tổ chức này chắc chắn sẽ được đặt ra khi liên minh phải đối mặt với cuộc chiến đang diễn ra của Nga ở Ukraine.

Ông Stoltenberg, cựu thủ tướng Na Uy, là người đứng đầu NATO tại vị lâu nhất trong một thế hệ và đã được gia hạn nhiệm kỳ ba lần kể từ khi nhậm chức vào năm 2014. Vào tháng 2, người phát ngôn của ông cho biết ông sẽ rời nhiệm sở khi nhiệm kỳ hiện tại của ông kết thúc vào tháng 10.

Ông Stoltenberg được biết đến nhiều với việc đã quản lý các mối quan hệ xuyên Đại Tây Dương đầy rạn nứt giữa cựu Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump và các đồng minh châu Âu về chi tiêu quốc phòng, việc rút lực lượng NATO khỏi Afghanistan vào tháng 8/2021 và giám sát phản ứng của liên minh trước cuộc xâm lược Ukraine của Moscow. Ưu tiên của ông về người kế nhiệm rất quan trọng và ông Biden dự kiến sẽ tham khảo ý kiến của ông.

“Rất nhiều người sẽ nhìn vào ông ấy và hỏi rằng ‘Ông nghĩ ai là người tốt nhất để tiếp nối sự lãnh đạo của ông?’” ông Andrew Hyde, thành viên cao cấp tại Trung tâm Stimson, nói với VOA.

Bất cứ ai kế nhiệm ông Stoltenberg sẽ phải đối mặt với thách thức khó khăn trong việc bảo vệ an ninh cho 1 tỷ người ở 31 quốc gia và đang ngày càng phát triển. Nhà lãnh đạo tiếp theo về mặt quân sự đồng thời ngăn chặn xung đột lan sang lãnh thổ của một thành viên NATO, điều này sẽ kích hoạt nguyên tắc phòng thủ tập thể Điều 5 của liên minh và có khả năng dẫn đến Thế chiến III.

Dựa trên sự đồng thuận

Theo truyền thống, một vị tướng Hoa Kỳ là Tư lệnh Đồng minh Tối cao Châu Âu nhưng vị trí người đứng đầu NATO luôn được đảm nhận bởi một người Châu Âu, mặc dù không có điều gì trong hiến chương của nó yêu cầu điều đó.

Không có quy trình chính thức và các ứng cử viên không thông báo rằng họ đang tranh cử. Việc lựa chọn được thực hiện thông qua sự đồng thuận, đạt được chủ yếu thông qua các kênh ngoại giao thầm lặng và không chính thức.

Với tư cách là nhà tài trợ lớn nhất, Hoa Kỳ đóng một vai trò quan trọng – đây là lý do tại sao hai ứng cử viên đã đến thăm Phòng Bầu dục gần đây.

Thủ tướng Đan Mạch Mette Frederiksen vừa gặp ông Biden tại Nhà Trắng vào thứ Hai tuần trước (5/6). Bà được coi là ứng viên dẫn đầu; tuy nhiên, việc ứng cử của bà có nghĩa là một tổng thư ký thứ ba liên tiếp đến từ một quốc gia Bắc Âu.

Một rào cản tiềm năng khác là Đan Mạch từ lâu đã không đáp ứng được yêu cầu tối thiểu 2% trong chi tiêu quốc phòng đối với các quốc gia thành viên. Vào tháng 12, chính phủ của bà đã đưa ra kế hoạch đáp ứng mục tiêu của NATO vào năm 2030 và gần đây đã tăng cường viện trợ quân sự cho Ukraine.

Thủ tướng Vương quốc Anh Rishi Sunak đã đến thăm Washington vài ngày sau bà Frederiksen, với một chương trình nghị sự bao gồm vận động hành lang cho bộ trưởng quốc phòng của ông, ông Ben Wallace. Anh, nhà cung cấp hỗ trợ quân sự cho Ukraine nhiều hơn bất kỳ quốc gia nào sau Hoa Kỳ, có ảnh hưởng. Và là một trong những bộ trưởng quốc phòng đầu tiên cung cấp viện trợ sát thương cho Ukraine, ông Wallace nổi tiếng trong liên minh.

Tuy nhiên, trong số 13 người đứng đầu trong lịch sử của NATO, ba người là người Anh.

Ông Biden bày tỏ sự không chắc chắn khi được hỏi liệu đã đến lúc cho một người khác chưa. “Có thể. Điều đó vẫn còn phải xem,” ông nói trong cuộc họp báo chung với ông Sunak hôm 8/6.

Vấn đề ai sẽ là tổng thư ký tiếp theo của NATO dự kiến sẽ được giải quyết vào tháng 7, khi các nhà lãnh đạo của nhóm gặp nhau ở Vilnius.