Reuters: Nhóm G7 đề nghị tài trợ Việt Nam hơn 300 triệu USD để giảm sử dụng than
VOA Tiếng Việt
30/10/2023
VOA
Số liệu phát thải của các nhà máy điện than ở Việt Nam trên bản đồ được chuyên gia môi trường Ngụy Thị Khanh cho thấy tại văn phòng ở Hà Nội ngày 31/5/2018.
Các nước thành viên của nhóm G7 đã đề nghị tài trợ hơn 320 triệu USD cho Việt Nam để hỗ trợ các kế hoạch giảm sử dụng than, theo các tài liệu mà Reuters tiếp cận được. Hãng tin Anh cho biết, khoản đề nghị này chiếm 2% gói tài chính gồm chủ yếu là các khoản vay tốn kém mà Hà Nội đã miễn cưỡng chấp nhận.
Gói tài chính được Reuters nhắc tới là khoản viện trợ hơn 15 tỷ USD mà nhóm G7 và đối tác cam kết cung cấp cho Việt Nam vào tháng 12 năm ngoái để giúp quốc gia Đông Nam Á đạt mục tiêu phát thải ròng về không vào năm 2050.
Các tài liệu mà Reuters trích dẫn cho thấy, Việt Nam muốn có được các khoản tài trợ và vốn vay lãi suất thấp để thực hiện kế hoạch chuyển đổi năng lượng, bằng cách loại bỏ dần các nhà máy điện than tốn kém và thay thế chúng bằng các trang trại điện gió cũng như các nguồn năng lượng tái tạo khác. Tuy nhiên, các nhà tài trợ hầu như chỉ cung cấp “các khoản vay đắt đỏ theo giá thị trường” trong bối cảnh các dự án điện ở Việt Nam thường xuyên bị trì hoãn.
Các nhà tài trợ đã gặp khó khăn trong các cuộc đàm phán về khí hậu với các đối tác đang phát triển khác, theo Reuters. Kế hoạch trị giá 8,5 tỷ USD cho Nam Phi đã được thông qua vào năm 2021 nhưng vẫn chưa mang lại kết quả cụ thể trong khi Indonesia đã trì hoãn kế hoạch đầu tư liên quan đến cam kết 20 tỷ USD của các nhà tài trợ.
Việt Nam vẫn cam kết hợp tác và đã chuẩn bị một danh sách khoảng hơn 400 dự án có thể nhận tiền từ nhóm G7, trong đó có 272 dự án về cơ sở hạ tầng năng lượng như trang trại điện gió và mặt trời, nâng cấp mạng truyền tải điện và hệ thống pin lưu trữ điện, theo tài liệu được Reuters trích dẫn.
Một quan chức của một đối tác tài trợ nói với Reuters rằng danh sách này cần có sự chấp thuận của các đối tác quốc tế, vốn yêu cầu các cải cách đầy tham vọng hơn về quy định và sự tham gia của xã hội dân sự vào các quyết định chống biến đổi khí hậu, trước Hội nghị về biến đổi khí hậu của Liên Hợp Quốc bắt đầu vào ngày 30/11 tại Dubai.
Việt Nam đang bị chỉ trích vì bắt giam và kết án tù các nhà lãnh đạo các tổ chức dân sự thúc đẩy cho việc cắt giảm sử dụng than đá cũng như chuyển đổi sang năng lượng sạch.
Chính quyền Hà Nội đã dùng tội danh “trốn thuế” để kết án tù các nhà hoạt động môi trường, trong đó có ‘anh hùng khí hậu’ Ngụy Thị Khanh – giám đốc Trung tâm phát triển sáng tạo GreenID. Bà Khanh và nhà báo Mai Phan Lợi, chủ tịch Hội đồng khoa học của Trung tâm Truyền thông giáo dục cộng đồng (MEC), đã được thả tự do trước thời hạn. Tuy nhiên chính quyền sau đó lại kết án bà Hoàng Thị Minh Hồng, giám đốc Trung tâm Hành động và Liên kết vì môi trường và phát triển (Change), cũng như bắt giam chuyên gia năng lượng Ngô Thị Tố Nhiên.
Một chuyên gia về khí hậu, người từ chối nêu tên trong bối cảnh Việt Nam dường như đang đàn áp các chuyên gia và nhà hoạt động năng lượng, cho Reuters biết số tiền tài trợ “rất thấp và có thể không đủ để thuyết phục Hà Nội” loại bỏ dần việc sử dụng than.
Theo Reuters, khoản tiền tài trợ trị giá 321,5 triệu USD gần như hoàn toàn đến từ các quốc gia của Liên minh châu Âu. Các nhà tài trợ thuộc khối này cam kết cung cấp 2,6 tỷ USD trong khi 2,7 tỷ USD khác là các khoản vay ưu đãi với lãi suất thấp, trong đó 2/3 đến từ EU, Đức và Pháp và 1/3 còn lại là do Ngân hàng phát triển châu Á (ADB) với một phần nhỏ từ Canada.
Các khoản vay từ khu vực công hiện đã tăng lên 8 tỷ USD nhưng hơn một nửa trong số đó là các khoản vay thương mại với mức lãi suất theo giá thị trường mà Việt Nam rất miễn cưỡng chấp nhận, theo Reuters.
Tài liệu được Reuters trích dẫn cho biết 7,5 tỷ USD còn lại trong tổng cam kết hơn 15 tỷ USD là các khoản vay từ khu vực tư nhân nhưng có kèm theo yêu cầu thay đổi về quy định và chất lượng các dự án cụ thể.
Trong khi đó, theo ước tính của chính phủ Việt Nam, để thực hiện các kế hoạch phát điện của quốc gia đến năm 2030, Việt Nam cần khoảng 135 tỷ USD. Theo Reuters, khoản tiền từ khối G7 chỉ là một giai đoạn đầu 3 năm và có mục đích để hấp dẫn những khoản đầu tư tư nhân lớn hơn.
