ĐỐI THOẠI

Nội bộ Ukraina bất đồng về động viên quân để đối phó với cuộc chiến tranh hao mòn
Anh Vũ
Đăng ngày: 28/12/2023 - 15:35
RFI

Cuộc chiến chống Nga xâm lược của Ukraina đang trong hoàn cảnh khó khăn, cả quân sự cũng như chính trị. Ngoài nguồn viện trợ quân sự của các nước đồng minh có nguy cơ bị cắt giảm, trên chiến trường, nhiều dấu hiệu thất thế quân sự trong nước những bất đồng nội bộ ngày càng được thể hiện rõ.

Tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky và tổng tư lệnh Lực lượng vũ trang Ukraina Valeriy Zaluzhny (thứ 2 từ trái qua) đến thăm một trung tâm huấn luyện quân sự, tại một địa điểm không xác định, ngày 03/11/2023. AFP - HANDOUT

Hôm thứ Ba 26/12, lần đầu tiên kể từ đầu cuộc xâm lược của Nga, tham mưu trưởng quân đội Ukraina Valeri Zalouzhny đã tổ chức một cuộc họp báo. Dù là một lãnh đạo quân sự khá nổi tiếng ở Ukraina, nhưng cho đến giờ ít khi người ta thấy ông Zalouzhny tiếp xúc với báo chí, cũng như ông chưa bao giờ tổ chức họp báo riêng như lần này tại Kiev.

Cuộc tiếp xúc với báo giới của chỉ huy quân sự Ukraina diễn ra một ngày sau khi Quốc Hội nước này công bố văn bản dự luật, mục đích để sửa đổi việc đăng ký nghĩa vụ quân sự, tạo điều kiện để động viên quân, trong đó chủ yếu là quy định tuổi nhập ngũ hạ từ 27 xuống 25 tuổi. Dự luật này đã được hội đồng các bộ trưởng Ukraina thảo luận từ nhiều tháng qua, ngay khi được công bố đã gây nhiều tranh cãi trên mạng xã hội. Nếu như những ngày đầu khi Nga mở chiến dịch tấn công Ukraina, người ta đã chứng kiến hàng chục nghìn công dân tình nguyện gia nhập quân đội để bảo vệ tổ quốc thì giờ đây khí thế này không còn được như trước.

Cải cách đăng ký nghĩa vụ quân sự giờ là chủ đề rất nhạy cảm đối với dân chúng Ukraina, đang bắt đầu cảm thấy quá mệt mỏi không thấy chút hy vọng chấm dứt cuộc chiến tranh đã kéo dài gần hai năm.

Với giới chuyên gia, phải động viên quân thường trực chạy theo cuộc chiến tranh kéo dài sẽ ảnh hưởng đến nguồn nhân lực phát triển kinh tế.

Phát ngôn không nhất quán

Điểm được giới quan sát chú ý nhiều là trong cuộc họp báo hôm thứ Ba, tướng Zalouzhny đã nhiều lần chỉ rõ trách nhiệm của tổng thống Volodymyr Zelensky về những khó khăn của quân đội Ukraina trong chiến dịch phản công. Trong cuộc họp báo trước đó một tuần, hôm 19/12, tổng thống Volodymyr Zelensky, đã tuyên bố ông không thấy thuyết phục với đề nghị của bộ tổng tham mưu huy động từ 450 nghìn đến 500 nghìn quân mới để luân chuyển, giảm áp lực cho các binh sĩ đang chiến đấu ở mặt trận từ hai năm nay. 

Những phát ngôn không nhất quán giữa tham mưu trưởng quân đội, tướng Zalouzhny và tổng thống Zelensky về chiến dịch phản công Nga không phải là mới. Trong một cuộc trả lời phỏng vấn tuần báo The Economist được đăng tải hồi đầu tháng 11, tướng Zaloujny đã đưa ra nhận định quân đội Ukraina đang ở trong “ngõ cụt” và cuộc phản công Kiev đang tiến hành theo cách như hiện nay có thể kéo dài nhiều năm. Những nhận định của tham mưu trưởng quân đội ngay sau đó đã được sự ủng hộ của thị trưởng Kiev, Vitali Klitschko, một người cũng khá nổi tiếng trong thời kỳ đầu chiến tranh. Ông khẳng định điều mà tướng Zalouzhny nói “là sự thật”. Vài ngày sau, cũng qua kênh báo chí, trong một cuộc phỏng vấn tại Kiev,  tổng thống Volodymyr Zelensky đã lên tiếng phản bác những nhận định về chiến dịch phản công của chỉ huy quân đội Ukraina.

Mặc dù chiến dịch phản công của Ukraina vẫn dậm chân tại chỗ, nếu không muốn nói là thất bại, tướng Zaloujny vẫn có uy tín rất cao trong dân chúng vì thành tích đã đẩy lùi quân Nga ra khỏi Kiev trong những ngày đầu tiên của cuộc chiến tranh và đã thành công trong hai đợt phản công Nga hồi mùa thu năm 2022. Một số chuyên gia còn tin rằng vị tướng này có thể là một sự thay thế chính trị đáng tin cậy cho Zelensky, trong kỳ bầu cử tổng thống Ukraina sắp tới, trên lý thuyết vào cuối tháng 3 năm 2024, nhưng chưa có quyết định chính thức vì tình hình đất nước có chiến tranh.

Những đồn đoán về quan hệ bất hòa, căng thẳng giữa tham mưu trưởng quân đội và tổng thống Ukraina, hai lãnh đạo vốn được coi là những người thân cận, đã được báo chí loan truyền vào thời điểm mà người Ukraina hơn bất cứ lúc nào đang cần đến tinh thần đoàn kết.