ĐỐI THOẠI

Khinh khí cầu do thám của TQ đổi hướng bay trên không phận miền Trung Hoa Kỳ
Reuters
04/02/2023
VOA

Khinh khí cầu do thám của Trung Quốc đã thay đổi hướng đi và hiện đang bay về phía đông ở độ cao khoảng 18.300 mét trên miền trung Hoa Kỳ (ảnh chụp ngày 1/2/2023).

Khinh khí cầu do thám của Trung Quốc đã thay đổi hướng đi và hiện đang bay về phía đông ở độ cao khoảng 18.300 mét trên miền trung Hoa Kỳ, thể hiện khả năng cơ động, quân đội Hoa Kỳ cho biết ngày 3/2.

Tiết lộ về khả năng cơ động của khinh khí cầu do thám trực tiếp thách thức khẳng định của Trung Quốc rằng khinh khí cầu này chỉ là một khí cầu dân sự đi lạc vào lãnh thổ Hoa Kỳ sau khi bị chệch hướng.

“Chúng tôi biết đây là khinh khí cầu (do thám) của Trung Quốc và có khả năng cơ động”, Chuẩn tướng Không quân Patrick Ryder nói trong một cuộc họp báo tại Ngũ Giác Đài, từ chối cho biết chính xác nó được cung cấp năng lượng như thế nào hoặc ai ở Trung Quốc đang điều khiển đường bay của nó.

Tổng thống Mỹ Joe Biden hôm 1/2 quyết định không bắn hạ khinh khí cầu lúc nó bay ngang Montana vì quan ngại của quân đội Mỹ về khả năng làm vương cãi các mảnh vỡ, theo các giới chức Hoa Kỳ.

Ngũ Giác Đài dự trù khinh khí cầu sẽ tiếp tục di chuyển trên không phận Hoa Kỳ trong vài ngày nữa, tướng Ryder nói, từ chối suy đoán về những lựa chọn nào mà quân đội Hoa Kỳ có thể phát triển trong thời gian đó trong lúc người ta đang đồn đoán không biết Tổng thống Biden sẽ ra lệnh phá hủy hoặc có thể thu giữ khinh khí cầu hay không.

Tướng Ryder cho biết quân đội Hoa Kỳ sẽ không chỉ định vị trí chính xác của khí cầu bay ở miền trung Hoa Kỳ, nói rằng ông không muốn tham gia vào chu kỳ cập nhật “từng giờ”.

Thượng nghị sĩ Roger Marshall từ Kansas nói khinh khí cầu do thám bay qua phía đông bắc bang của ông và nhân viên của ông đang liên lạc với các quan chức thực thi pháp luật.

“Tôi lên án bất kỳ nỗ lực nào của Trung Quốc nhằm theo dõi người Mỹ. Tổng thống Biden phải bảo vệ chủ quyền của Hoa Kỳ”, ông Marshall đăng trên Twitter.

Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken đã hoãn chuyến thăm Trung Quốc dự kiến bắt đầu vào ngày 3/2.

“Sau khi tham khảo với các đối tác liên ngành cũng như với Quốc hội, chúng tôi đã kết luận rằng các điều kiện hiện tại không phù hợp để Ngoại trưởng Blinken tới Trung Quốc,” một quan chức cấp cao của Bộ Ngoại giao nói với các phóng viên.

“Chúng tôi đã ghi nhận tuyên bố lấy làm tiếc của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, nhưng sự hiện diện của khinh khí cầu này trong không phận của chúng tôi rõ ràng là vi phạm chủ quyền của chúng tôi cũng như luật pháp quốc tế và không thể chấp nhận được điều này đã xảy ra”, quan chức này nói.

“Sáng sớm nay, Ngoại trưởng Mỹ đã chuyển cho Chủ nhiệm Văn phòng Ủy ban Công tác Đối ngoại Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc Vương Nghị rằng chuyến đi cần phải hoãn lại. Nhưng Ngoại trưởng Mỹ cho biết rằng ông ấy sẽ lên kế hoạch đến Cộng hoà Nhân dân Trung Hoa sớm nhất có thể khi điều kiện cho phép.”

ABC News trước đó đã trích dẫn một quan chức Hoa Kỳ nói rằng ông Blinken không muốn làm tình hình trở nên quá mức bằng cách hủy bỏ chuyến thăm của mình, nhưng cũng không muốn sự kiện khinh khí cầu chi phối các cuộc họp của ông với các quan chức Trung Quốc.

Thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa Tom Cotton đã kêu gọi ông Blinken hủy bỏ chuyến đi của mình, trong khi cựu Tổng thống Đảng Cộng hòa Donald Trump, một ứng cử viên tổng thống được tuyên bố cho năm 2024, đã đăng “Bắn hạ khinh khí cầu!” trên nền tảng truyền thông xã hội Truth của ông.

Trong một tuyên bố ngày 3/2, Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết khinh khí cầu này được dùng cho mục đích khí tượng dân sự và các mục đích khoa học khác và họ lấy làm tiếc là khinh khí cầu đã đi lạc vào không phận Hoa Kỳ.

Mất cơ hội?

Việc hoãn chuyến đi của ông Blinken, vốn đã được Tổng thống Joe Biden và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đồng ý vào tháng 11 năm ngoái, là một đòn giáng mạnh vào những người ở cả hai bên, những người coi đây là cơ hội quá hạn để ổn định mối quan hệ ngày càng rạn nứt. Chuyến thăm cuối cùng của một ngoại trưởng Hoa Kỳ tới Trung Quốc là vào năm 2017.

Trung Quốc mong muốn có một mối quan hệ ổn định với Hoa Kỳ để họ có thể tập trung vào nền kinh tế của mình, vốn đang bị vùi dập bởi chính sách zero-COVID hiện đã bị bãi bỏ và bị các nhà đầu tư nước ngoài ngó lơ vì lo ngại nhà nước tái can thiệp vào thị trường.

Trong những tháng gần đây, nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình đã gặp gỡ các nhà lãnh đạo thế giới, tìm cách thiết lập lại quan hệ và giải quyết những bất đồng.

Ông Daniel Russel, nhà ngoại giao hàng đầu của Mỹ về châu Á dưới thời cựu Tổng thống Barack Obama, cho biết ông không thấy lý do chiến lược nào để hủy bỏ chuyến đi.

Ông nói: “Mỹ có những vấn đề lớn hơn nhiều để đối đầu với Trung Quốc hơn là một khinh khí cầu do thám, và việc mất đi sự giao tiếp cấp cao này sẽ cản trở nỗ lực tạo nền tảng cho mối quan hệ”.

Mối quan hệ giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ đã trở nên xấu đi trong những năm gần đây, đặc biệt là sau chuyến thăm của nguyên Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi tới Đài Loan vào tháng 8 năm ngoái, đã thúc đẩy các cuộc tập trận quân sự đầy kịch tính của Trung Quốc gần hòn đảo tự trị này.

Giá trị tình báo có giới hạn

Một quan chức Mỹ cho biết khinh khí cầu được đánh giá là có “giá trị bổ sung hạn chế từ góc độ thu thập thông tin tình báo”.

Một quan chức Mỹ nói đường bay của khinh khí cầu sẽ bay qua một số địa điểm nhạy cảm nhưng không cho biết chi tiết. Căn cứ Không quân Malmstrom ở Montana là nơi đặt 150 hầm chứa phi đạn đạn đạo xuyên lục địa.

Sân bay Billings, Montana, đã ban hành lệnh ngưng hoạt động ở mặt đất khi quân đội huy động các khí tài bao gồm máy bay chiến đấu F-22 trong trường hợp ông Biden ra lệnh bắn hạ khinh khí cầu.

Những quả khinh khí cầu như vậy thường hoạt động ở độ cao 24.000-37.000 mét, cao hơn nhiều so với giao thông hàng không thương mại. Máy bay chiến đấu hiệu suất cao nhất thường không hoạt động trên độ cao 24.000 mét, mặc dù các máy bay do thám như U-2 bay từ 24.000 mét trở lên.

Các nhà phân tích và ngoại giao cho biết, từ các vệ tinh do thám quân sự trong không gian cho đến máy bay tình báo điện tử tiên tiến và tàu ngầm, Hoa Kỳ thường xuyên triển khai một loạt phương tiện để theo dõi quá trình xây dựng quân đội của Trung Quốc. Trung Quốc thường phàn nàn về việc theo dõi của Hoa Kỳ, bao gồm cả việc triển khai tàu hoặc máy bay gần các cuộc tập trận quân sự của Trung Quốc.

Các vệ tinh do thám của Trung Quốc mang các cảm biến tương tự như những gì mà các quan chức Mỹ tin là có trên khinh khí cầu do thám, đặt ra câu hỏi về lý do tại sao Bắc Kinh lại mạo hiểm thực hiện một hành động trắng trợn như vậy trước thềm một sự kiện ngoại giao lớn.

Tuy nhiên, các quan chức cho biết khinh khí cầu do thám Trung Quốc đã thực hiện một đường bay có thể mang nó qua một số địa điểm nhạy cảm như các căn cứ quân sự, bao gồm cả ở Montana, nơi đặt các hầm chứa phi đạn đạn đạo xuyên lục địa.