ĐỐI THOẠI

Mỹ tăng thuế ô tô : Ngành công nghiệp xe hơi toàn cầu hoảng loạn, Trung Quốc lại bình yên
Thanh Hà
Đăng ngày: 27/03/2025 - 15:53
RFI

Ngày 26/03/2025, tổng thống Donald Trump loan báo tăng thêm 25 % thuế hải quan đánh vào xe hơi từ bất cứ nơi nào trên thế giới nhập vào Hoa Kỳ. Nếu Nhà Trắng không đổi ý, biện pháp này sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 02/04/2025, và đúng một tháng sau đó đến lượt tất cả các loại phụ tùng xe hơi nhập khẩu khẩu vào Mỹ cũng phải chịu mức thuế tương tự.

Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 26/03/2025 ban hành sắc lệnh tăng thêm 25% thuế nhập khẩu nhắm vào ô tô nước ngoài. Getty Images via AFP - WIN MCNAMEE

Các nhà sản xuất trên thế giới, từ ở Châu Âu đến châu Á, « tái mặt » trước viễn cảnh bị thiệt hại hàng tỷ đô la. Nhưng những tiếng nói chống đối mạnh mẽ nhất, và có thể là có trọng lượng nhất, lại xuất phát từ các hãng xe của Mỹ Hoa Kỳ, trong đó có nhãn hiệu Tesla của tỷ phú Elon Musk, thành viên trong nội các Donald Trump.

Giải thích về quyết định tăng thuế ô tô, cố vấn về thương mại của Nhà Trắng Peter Navaro khẳng định : một nửa xe bán trên thị trường Mỹ là được sản xuất ở nước ngoài, nửa còn lại tuy được lắp ráp trong các nhà máy trên lãnh thổ Hoa Kỳ nhưng gần 50 % phụ tùng của những chiếc xe đó cũng là hàng nhập khẩu. Washington không che giấu là những biện pháp trừng phạt này nhắm vào « các nước bạn như Đức, hay Nhật Bản vốn lạm dụng lòng tốt của Hoa Kỳ và làm suy yếu « nền công nghiệp xe hơi của Mỹ ».

Căn cứ vào thông báo của chủ nhân Nhà Trắng, đúng một tuần lễ nữa, mỗi chiếc xe hơi từ Canada hay Mêhicô, từ Nhật Bản, Hàn Quốc hay Anh, Đức, Pháp bán sang Hoa Kỳ sẽ chịu mức thuế 27, 5 % thay vì 2,5 % như hiện nay. Theo thẩm định của giới trong ngành, như vậy là giá cùng một chiếc xe bán ra trên thị trường Mỹ tăng từ 8 đến hơn 12.000 đô la.

Vài giờ sau khi Washington loan báo quyết định tăng thêm 25 % thuế ô tô nhập khẩu vào Mỹ, chỉ số chứng khoán từ châu Á đến châu Âu trong phiên giao dịch hôm nay 27/03 đều sụt giảm. Cổ phiếu các tập đoàn xe hơi của Nhật, Hàn Quốc và châu Âu đồng loạt mất giá. Ngân hàng Mỹ Goldman Sachs tại Tokyo thẩm định « ô tô và phụ tùng xe hơi chiếm hơn 30 % tổng kim ngạch xuất khẩu của Nhật Bản sang Hoa Kỳ » và với quyết định ông Trump vừa ban hành, GDP của Nhật trong năm nay có nguy cơ bị sụt giảm 0,1 %. Tại Tokyo, thủ tướng Shigeru Ishiba đang tiếp tổng thống Brazil phải lên tiếng trước những « hậu quả vô cùng to lớn » đối với các nền công nghiệp và tăng trưởng toàn cầu.

Đối với Hàn Quốc, tình hình nghiêm trọng không kém, đến nỗi mà trong ngày hôm nay, bộ trưởng Thương Mại triệu tập một cuộc họp khẩn đển bàn cách đối phó. Trung Quốc, với nền công nghiệp xe hơi đang vươn lên, cảnh báo chiến tranh thương mại và thuế quan sẽ « gây thiệt hại cho tất cả các bên ». Các nhà sản xuất lâu đời của châu Âu, nhất là các hãng xe cao cấp của Đức, vốn xuất khẩu đến 30 % sang Mỹ, báo động về những « hậu quả nghiêm trọng đối với các doanh nghiệp và chuỗi cung ứng toàn cầu ».

Nhưng phản ứng đầu tiên và đáng chú ý nhất xuất phát từ hiệp hội các hãng xe của Mỹ (AAPC). Hai ông lớn trong ngành là Ford và Generaal Motors, trong thông cáo chiều qua, lưu ý tổng thống Trump rằng quyết định của ông trước hết đè nặng lên người tiêu dùng ở Mỹ và có nguy cơ làm suy yếu khả năng cạnh tranh của các nhà sản xuất khu vực Bắc Mỹ, tức bao gồm cả Canada và Mêhicô. Trên mạng xã hội X, Elon Musk, chủ nhân tập đoàn ô tô điện Tesla, cánh tay mặt của Donald Trump từ khi ông còn vận động tranh cử, đã báo động rằng việc tăng thuế xe hơi đẩy các chi phí sản xuất lên cao, bởi vì « phụ tùng của Tesla được sản xuất ngoài nước Mỹ ».

Tân thủ tướng Canada Mark Carney nhắc nhở lãnh đạo Nhà Trắng rằng, ngay cả với một chiếc xe được lắp ráp trong các nhà máy trên lãnh thổ Hoa Kỳ, phần lớn phụ tùng phải « đi qua đi lại biên giới hai nước trung bình là 7 lần ».

Từ lâu nay, các hãng xe Mỹ đã di dời cơ sở ra nước ngoài, mà trước hết là sang hai quốc gia sát cạnh là Mêhicô và Canada để tận dụng nhân công rẻ. Website của hãng xe Ford ghi rõ : 20 % xe mang nhãn hiệu của tập đoàn này được sản xuất ngoài lãnh thổ Hoa Kỳ, nhưng phần lớn phụ tùng ô tô trong các nhà máy Ford ở Mỹ được sản xuất tại Canada và Mêhicô. Còn hãng xe General Motors thì mỗi năm nhập 750.000 chiếc từ hai đối tác Canada và Mêhicô. Xe hơi sản xuất từ Canada và Mêhicô như vậy chiếm 20 % thị phần ở Mỹ.

Nghịch lý ở đây là Trung Quốc, đối thủ nguy hiểm nhất về thương mại và trong nhiều lĩnh vực khác nữa, mà Hoa Kỳ muốn nhắm tới, thì lại được bình yên. Đơn giản là vì xe của Trung Quốc gần như không thâm nhập được vào thị trường Mỹ. Có chăng là Trung Quốc bị ảnh hưởng khi các hãng xe Mỹ sử dụng phụ tùng « made in China ». Trái lại, những đồng minh thân thiết nhất của Hoa Kỳ, cũng như các hãng xe Mỹ và người tiêu dùng ở Mỹ là những nạn nhân đầu tiên của quyết định tăng thuế ô tô 25 %.