ĐỐI THOẠI

Khi Vinfast muốn bỏ tù cả công luận

Tuấn Khanh
22-12-202
Tiengdan

Mạng xã hội Việt Nam xôn xao khi tin tức lan khắp nơi, khi một kỹ sư tin học và phân tích tài chính Sonnie Tran, tên thật là Trần Mai Sơn, sinh năm 1986, đột nhiên bị công an đưa đi thẩm vấn với lý do “Vinfast tố cáo theo điều 331”.

Sơn cho biết, anh bị mời làm việc suốt nhiều ngày liền, từ 18 tháng 12 cho đến hết tuần này ở trụ sở của Bộ Công an nằm trên đường Nguyễn Trãi, Quận 1, TPHCM. Nguyên nhân mà Sơn phải làm việc với công an, là những bài viết phân tích về vấn đề tài chính cũng như hoạt động của Vinfast đủ nhức nhối đến mức khiến anh rơi vào tình trạng khó khăn này.

Tuy nhiên, theo điều tra của giới báo chí độc lập cho biết, là dường như đơn tố cáo không đặt vấn đề là những phân tích và vạch trần của anh Sơn đúng hay sai, mà anh bị điều tra là liệu có tổ chức phản động nào đứng sau những bài viết của anh không. Máy tính và điện thoại của anh đã bị tịch thu và dữ liệu đã được sao chép, truy vấn với các mối quan hệ qua mạng xã hội.

Trong ngày đầu điều tra, anh Trần Mai Sơn được công an đưa cho xem một trang gọi là đơn tố cáo của Vinfast theo điều 331. Anh Sơn nói không biết liệu công ty Vinfast có ý định tranh luận hay phản bác những điều anh viết trên facebook về những sai lầm của Vinfast, nhưng anh biết chắc chắn là anh bị Vinfast đưa vào tội “lợi dụng quyền tự do ngôn luận, báo chí và các quyền tự do dân chủ khác nhằm xâm phạm lợi ích của nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân”.

Một người đọc facebook nhận định về hành động này của Vinfast là vô cùng kiêu ngạo, khi dùng đến công an để phủ định những quan điểm và phân tích chính xác của anh Sơn. “Vậy nếu như Sonnie Trần giúp người ta nhận ra Vinfast đang lợi dụng quyền ngôn luận và báo chí để lừa gạt người sử dụng hàng của họ thì có bị tội 331 không”, người này nói.

Quan sát trang facebook cá nhân của anh Sonnie Trần, với hơn 3.000 người theo dõi, người ta thấy chứa đầy trên đó là các bài đăng luôn soi rõ những thiếu sót và điểm yếu kém trong hoạt động và sản phẩm của VinFast. Các bài viết gần đây được coi là nguyên nhân của lời “tố cáo” gồm: ‘VinFast giấu mình như thế nào’, ‘Lộ diện đầy đủ các nhà phát triển đằng sau các dòng xe của VinFast’ và ‘VF bị kiện ở Mỹ vì xe chất lượng kém’… đã gây ra nhiều tranh cãi.

Các văn bản này cáo buộc rằng, các dòng xe của VinFast chủ yếu được thiết kế và phát triển bởi các nhà sản xuất Ấn Độ và Trung Quốc, đồng thời công ty đang phải đối mặt với các vụ kiện có thể xảy ra ở Mỹ do thông tin sai lệch hoặc không đầy đủ. Trước đó, Sonnie Trần nói cho bạn bè biết, có những cuộc gọi thăm dò từ người của Vinfast về nguồn tư liệu của anh. Thế nhưng, hầu hết là những bài báo được đăng trên các mạng báo nước ngoài.

Những người đọc facebook của Sonnie Trần nói, họ có cảm giác các bài viết phân tích về Vinfast như bị “che” đi – một thuật toán về chuyện giảm tương tác của facebook mà lâu nay người Việt đã quen gặp. Nhiều người đã lưu về nhà, giữ lại những bài và anh Sonnie Trần vạch ra VinFast có liên hệ với hàng loạt công ty vỏ bọc được cho là dùng để che giấu tổn thất và các giao dịch tài chính phức tạp. Những bài viết này đã được copy, và đăng lại trên một diễn đàn facebook có tên là ‘Financial Expose’, nơi có hơn 176.000 thành viên, từ đó tạo ra sự lan toả nhanh chóng.

Sonnie Trần nói anh không có mục đích kiếm tiền, gây hấn hay được một tổ chức nào trợ lực sau lưng mà khẳng định rằng mục đích của anh là cung cấp thông tin cho các nhà đầu tư, giúp họ đánh giá rủi ro và đưa ra quyết định sáng suốt. Sonnie Trần cũng trích dẫn những vụ sụp đổ của công ty trước đây là kết quả của thông tin bị che giấu hoặc bị thao túng. Có vẻ như cáo buộc của Vinfast dành cho ông Sonnie Trần là muốn đẩy ông về phía một thế lực theo phản động nào đó đang muốn chống lại một sản phẩm mang màu sắc “quốc gia yêu nước”.

VinFast, được nói là thuộc sở hữu của “cá nhân giàu nhất Việt Nam” Phạm Nhật Vượng và là một phần của tập đoàn VinGroup, được thành lập vào năm 2017 và nuôi dưỡng những kế hoạch đầy tham vọng về phát triển xe điện trên toàn cầu. Tính đến tháng 11/2022, VinFast trở thành hãng ô tô Việt Nam đầu tiên xuất khẩu xe sang thị trường Mỹ. Tuy nhiên lịch sử phát triển của Vinfast cũng gắn liền với những câu chuyện trấn áp, kiện tụng những người phàn nàn về sản phẩm của họ hoặc chỉ trích về hoạt động của họ mà được coi là bất minh.

Một nguồn tin riêng chưa được kiểm chứng cho biết, là anh Sonnie Trần cảm thấy khó chịu về cách hình sự hóa sự việc của công ty Vinfast, và có dự định mời luật sư để khởi kiện ngược lại công ty này về cách đã nguỵ tạo lời tố cáo, mượn tay công an để tạo áp lực với anh. Chuyện quả là chỉ có ở Việt Nam.