ĐỐI THOẠI

Ngô Bảo Châu

Trần Nam Dũng
29-8-202
Tiengdan

Tôi lại muốn viết vài dòng về người đồng nghiệp trẻ (hơn tôi) tài năng, nhiệt huyết, người đã dũng cảm đánh đổi sự bình yên cá nhân để phụng sự đất nước, phụng sự nhân dân.

1. Là giáo sư chính thức của Đại học Chicago, là một nhân vật được nhiều Viện nghiên cứu, nhiều Đại học săn đón, mời mọc với những mức đãi ngộ ngoài sức tưởng tượng, GS Châu vẫn chọn nhận lời với Bộ giáo dục và Đào tạo làm giám đốc Khoa học của Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán – VIASM suốt 15 năm nay.

Suốt 15 năm nay, hè nào GS Ngô Bảo Châu cũng về nước để trực tiếp tham gia các hoạt động do Viasm tổ chức trong chương trình Trọng điểm quốc gia Phát triển toán học, từ Hội nghị đến Trường hè, từ các bài giảng đại chúng đến các cuộc gặp gỡ thường niên …

2. Có rất nhiều các hoạt động như vậy, thường xuyên, dồn dập, có những ngày 2, 3 sự kiện cùng diễn ra. GS Châu đã phải phân thân có mặt. Và ông không bao giờ nề hà, ít khi nào từ chối. Ông hiểu, ông không còn là của riêng nữa rồi, ông thuộc về cộng đồng toán học Việt Nam. Tôi chỉ kể vài sự kiện mà tôi trực tiếp tham gia, chứng kiến.

3. Ngày 2/8/2025, ông chủ trì tọa đàm Đổi mới Văn hóa dạy và học toán ở Việt Nam và ra mắt Sân chơi toán học Việt Nam. Chiều hôm đó, lúc 15:00, sau một buổi trưa vất vả tiếp đón các đoàn về dự sự kiện buổi sáng, ông vẫn giữ mình tỉnh táo để nói chuyện 30 phút với các học sinh THCS trong bài giảng đại chúng số 1 của Trường hè cho học sinh THCS 2025.

4. Giữa tháng 8, trong một cuộc thi đấu thể thao, do cố gắng cứu bóng ông đã bị đứt gân cơ, sau đó phải phẫu thuật và bó bột. Phải di chuyển khó khăn bằng nạng và sau khi phẫu thuật thì cũng khá đau, ông vẫn hàng ngày ra trận, vẫn phát biểu. Ngày 25/8 ở tiệc tiếp đón các GS quốc tế do Chủ tịch CLB các Chủ tịch ở MK Group, ông đã ân cần giới thiệu từng người có mặt, giúp cho buổi tiệc trở nên thực sự gắn kết và thân mật.

5. Suốt 3 ngày 26, 27, 28/8, ông luôn có mặt tại các phiên làm việc của Hội nghị thường niên và London Math Society Global Meeting để phát biểu, trao đổi với các GS, các diễn giả. Đặc biệt ông dành thời gian hỏi thăm các bạn học sinh, sinh viên, sẵn sàng chụp hình với các bạn với nụ cười hiền thường trực trên khuôn mặt. Thực sự, điều đó tạo cảm hứng rất lớn cho các bạn trẻ, những người mới chập chững bước vào con đường nghiên cứu toán học.

6. Trên con đường phụng sự của mình, dù có nhiều chông gai, trở ngại, có những ý kiến và nhận định trái chiều, thậm chí có những sự đặt điều, vu khống, GS Châu vẫn dũng cảm bước đi với một niềm tin vững chắc vào sự tử tế. Và trên con đường đó, GS Châu không đơn độc, hôm thì có Phan Thành Nam thay ông làm chair, hôm thì có Phan Thị Hà Dương, hôm lại có Phạm Hữu Tiệp, Lê Minh Hà. Đào Hải Long, một GS lừng lẫy của Kansas U vẫn có thể làm người đẩy xe cho GS Châu …

7. Có 3 loại tình yêu.

Có tình yêu Nguyên nhân – Hệ quả: Tôi yêu anh bởi vì anh yêu tôi, tôi làm việc cho anh bởi vì anh trả tôi lương cao, đãi ngộ tốt. Tình yêu này không tệ, nó thể hiện một mối quan hệ xã hội bình thường.

Có tình yêu Điều kiện: Nếu anh là một công dân tốt thì anh sẽ được tôn trọng, tôi sẽ yêu anh, còn nếu anh quậy phá, vi phạm luật thì tôi sẽ bắt anh, sẽ phạt anh.

Có tình yêu mặc dù. Mặc dù con hư nhưng mẹ vẫn yêu con. Tình yêu đó là cao cả nhất, bền vững nhất, bất biến nhất.

Chắc độc giả cũng hiểu là tôi muốn nói điều gì.