ĐỐI THOẠI

USAID viện trợ những gì cho Việt Nam?

Hà Hoàng Hợp
4-2-2025
Tiengdan

LGT: Sau khi nhậm chức, ông Trump đã ra lệnh đóng băng tất cả các khoản viện trợ nước ngoài, và mới đây đã đóng cửa USAID, cơ quan thuộc Bộ Ngoại giao Mỹ, giúp quản lý và điều hành hầu hết các khoản viện trợ nước ngoài của Mỹ. USAID có vai trò hỗ trợ, thúc đẩy sự phát triển ở các nước, hướng tới mục tiêu tăng cường an ninh quốc gia và sự thịnh vượng kinh tế của Hoa Kỳ.

Việc đóng cửa USAID đã gây ra một cuộc khủng hoảng nhân đạo nghiêm trọng trên toàn thế giới. Hàng chục quan chức cấp cao nghỉ việc; hàng ngàn nhà thầu bị sa thải. Những người canh gác nhà tù, giám sát hàng ngàn chiến binh khủng bố ISIS ở Syria đã phải bỏ việc sau khi tiền lương của họ bị đóng băng, cho đến khi một lệnh miễn trừ được đưa ra sau đó. Các chương trình hỗ trợ dinh dưỡng cho trẻ sơ sinh và trẻ em suy dinh dưỡng đã bị cắt, ảnh hưởng tới hàng triệu bà mẹ và trẻ em trên toàn thế giới.

USAID đã giúp đỡ Việt Nam những gì trong thời gian qua? Việc đóng cửa cơ quan này ảnh hưởng thế nào đối với người dân Việt Nam? Sau đây là bài viết của TS Hà Hoàng Hợp.

***

USAID đã cung cấp nhiều loại hình hỗ trợ cho Việt Nam qua nhiều năm, tập trung vào một số lĩnh vực chính. Một trong những lĩnh vực quan trọng là di sản chiến tranh, nơi mà USAID đã hoạt động từ năm 1989 với các chương trình như Quỹ Patrick Leahy dành cho Nạn nhân Chiến tranh, hỗ trợ những người Việt Nam khuyết tật bằng cách cung cấp thiết bị chỉnh hình và giúp đỡ khác. Họ cũng đã tham gia vào việc khắc phục hậu quả chất độc dioxin, đặc biệt là tại các khu vực bị ô nhiễm như sân bay Đà Nẵng và căn cứ không quân Biên Hòa, để giải quyết tác động môi trường từ chất độc da cam đã sử dụng trong chiến tranh Việt Nam.

Trong lĩnh vực y tế, USAID đã đóng góp đáng kể, đặc biệt là trong cuộc chiến chống lại các bệnh truyền nhiễm như HIV/AIDS và lao phổi thông qua Kế hoạch Cấp cứu AIDS của Tổng thống (PEPFAR). Trong thời gian đại dịch COVID-19, sự hỗ trợ của USAID bao gồm từ việc nâng cấp hệ thống phòng thí nghiệm đến sàng lọc sức khỏe cộng đồng và tặng hơn 40 triệu liều vắc-xin cho Việt Nam.

Phát triển kinh tế và quản trị cũng là những trọng điểm của USAID, nơi các nỗ lực đã được định hướng để cải thiện quản trị kinh tế, thúc đẩy cạnh tranh của khu vực tư nhân và hỗ trợ Việt Nam hội nhập vào nền kinh tế số toàn cầu. Điều này bao gồm các chương trình giáo dục, hỗ trợ cho thương mại số và các sáng kiến như Hoạt động Thương mại Số Việt Nam nhằm cải thiện khung pháp lý.

Các sáng kiến môi trường và biến đổi khí hậu tạo nên một trụ cột khác của sự hỗ trợ từ USAID. Họ đã làm việc để chuyển đổi sang năng lượng sạch, cải thiện việc quản lý rừng bền vững, chống lại nạn buôn bán động vật hoang dã và hỗ trợ bảo tồn đa dạng sinh học. Các dự án cũng tập trung vào giảm ô nhiễm và tăng cường khả năng chuẩn bị cho thiên tai ở Việt Nam.

Trong lĩnh vực giáo dục, USAID đã góp phần hiện đại hóa hệ thống giáo dục đại học của Việt Nam thông qua các quan hệ đối tác với các cơ sở giáo dục của Hoa Kỳ nhằm nâng cao chất lượng học thuật và quản trị tại các trường đại học Việt Nam.

Viện trợ nhân đạo từ USAID bao gồm các phản ứng khẩn cấp đối với thiên tai, đặc biệt là ở những khu vực dễ bị lũ lụt, cũng như hỗ trợ cho công tác cứu trợ và chuẩn bị cho thiên tai.

Cuối cùng, USAID đã cấp các khoản tài trợ cụ thể cho công tác bảo tồn, như Quỹ Bảo tồn Loài, nhằm bảo vệ các loài động vật quý hiếm trong các vườn quốc gia và khu bảo tồn thiên nhiên của Việt Nam. Những đóng góp đa dạng này thể hiện cam kết của USAID trong việc giải quyết các di sản lịch sử, y tế, phát triển kinh tế, vấn đề môi trường và cải thiện giáo dục ở Việt Nam.