ĐỐI THOẠI

Thủ lĩnh Hamas, Yahya Sinwar, vừa bị Israel hạ sát là ai ?

Trọng Thành
Đăng ngày: 18/10/2024 - 11:49Sửa đổi ngày: 18/10/2024 - 12:10
RFI

Hơn một năm sau vụ thảm sát 07/10/2023 do tổ chức Hamas tiến hành trên đất Israel, khiến hơn 1.000 người chết, và gần 300 người bị bắt làm con tin, hôm qua 17/10/2024, Israel thông báo đã tiêu diệt được Yahya Sinwar, được coi là ‘‘đầu não’’ của vụ tấn công. Yahya Sinwar là ai ?

Ảnh tư liệu chụp ngày 13/04/2022: Thủ lĩnh tổ chức Hồi giáo Palestine Hamas, Yahya Sinwar. © AP - Adel Hana

Yahya Sinwar sinh năm 1962 tại trại tị nạn Khan Younes, miền nam dải Gaza. Cha mẹ của thủ lĩnh Hamas tương lai là người Palestine, phải tha hương sau cuộc chiến tranh năm 1948 giữa các nước Ả Rập và Israel, ra đời sau quyết định của Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc năm 1947. 

Yahya Sinwar gia nhập phong trào Hamas ở tuổi 25, ngay khi tổ chức này hình thành, vào thời điểm bùng lên phong trào Intifada thứ nhất năm 1987 chống lại lực lượng chiếm đóng Israel. Kể từ cuối thập niên 1980, Yahya Sinwar bắt đầu chỉ huy Majd, lực lượng an ninh của Hamas, tổ chức nhiều cuộc ám sát người Israel và những người Palestine bị cáo buộc cộng tác với kẻ thù. 

Vì các hoạt động này, Yahya Sinwar bị bắt và bị kết án tù chung thân. Năm 2011, sau 22 năm bị giam giữ, Yahya Sinwar được trả tự do trong một cuộc trao đổi tù binh. Trong thời gian ở tù, Yahya Sinwar đã học tiếng Do Thái và tìm hiểu xã hội Israel để biết rõ về kẻ thù.

Israel rút khỏi dải Gaza của người Palestine năm 2005 sau hơn 30 năm chiếm đóng. Tuy nhiên, căng thẳng giữa hai bên chưa bao giờ nguôi. Kể từ năm 2007, Hamas điều hành dải Gaza sau khi chiến thắng tổ chức Palestine Fatah trong bầu cử. Sau khi được thả, Yahya Sinwar trở lại hàng ngũ Hamas và trở thành một trong những người thuộc cánh cứng rắn nhất của tổ chức bị Mỹ và Liên Âu coi là khủng bố.

Từ khi được bầu làm lãnh đạo Hamas ở Gaza năm 2017, Yahya Sinwar chủ trương duy trì mục tiêu cuối cùng là ‘‘giải phóng’’ toàn bộ các vùng lãnh thổ Palestine khỏi ách chiếm đóng Israel ở vùng Cijordani, Jerusalem….  Yahya Sinwar không công nhận nhà nước Israel ngược lại với thủ lĩnh chính trị của Hamas, Ismaïl Haniyeh, cổ vũ cho giải pháp hai Nhà nước Israel và Palestine cùng tồn tại, như chủ trương của Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc. 

Yahya Sinwar chọn chủ trương sử dụng bạo lực để thu hút sự quan tâm quốc tế về số phận của người Palestine trong bối cảnh Israel và các nước Ả Rập hướng tới bình thường hóa quan hệ và vấn đề Palestine không còn là tâm điểm chú ý của thế giới.

Các đụng độ ở biên giới giữa Israel và Gaza năm 2018 – 2019 với chiến dịch ‘‘Hành trình trở lại’’, khiến gần 300 người chết tại Gaza. Ngày 07/10/2023, dưới sự lãnh đạo của Yahya Sinwar, Hamas tiến hành cuộc tấn công khủng bố trên đất Israel, khiến 1.198 người chết và 251 người bị bắt làm con tin theo Tel Aviv. Israel trả đũa với cuộc chiến tranh chống Hamas tại Gaza, khiến hơn 42.000 người chết, theo bộ Y Tế của Hamas, và tàn phá gần như toàn bộ vùng đất của người Palestine ở Gaza.

Về mặt chính thức, kể từ tháng cuối tháng 7/2024, Yahya Sinwar được bầu làm người lãnh đạo chính trị của tổ chức Hamas, kế nhiệm Ismael Haniyeh, bị quân đội Israel ám sát tại Teheran. Trên thực tế cho đến khi bị hạ sát, Yahya Sinwar được coi là người lãnh đạo trên thực tế cuộc chiến của Hamas chống Israel tại dải Gaza.