ĐỐI THOẠI

Nhật nâng cao quan hệ an ninh với Đài Loan, có khả năng chọc giận Trung Quốc
Reuters
14/09/2023
VOA

Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida họp báo tại Tokyo ngày 13/9/2023 công bố việc bổ nhiệm tân Ngoại trưởng và tân Bộ trưởng Quốc phòng.

Nhật Bản bổ nhiệm một quan chức chính phủ làm tùy viên quốc phòng trên thực tế tại Đài Loan, bốn nguồn tin cho biết, nâng cao quan hệ an ninh trong một động thái có thể khiến Trung Quốc tức giận, quốc gia vốn tuyên bố hòn đảo dân chủ, chiến lược này là của riêng mình.

Nhật Bản không có bất kỳ cơ quan đại diện ngoại giao chính thức nào ở Đài Loan mà thay vào đó xử lý các mối quan hệ song phương thông qua Hiệp hội Trao đổi Nhật Bản-Đài Loan ở Đài Bắc, nơi có nhân viên chủ yếu là các quan chức của Bộ Ngoại giao và Thương mại được bổ nhiệm lại. Tuy nhiên, vai trò tùy viên quốc phòng cho đến nay vẫn do một sĩ quan Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản đã nghỉ hưu đảm nhiệm để tránh gây phản cảm với Trung Quốc.

Các nguồn tin cho biết ông đã đi cùng một quan chức do Bộ Quốc phòng cử đến để tăng cường thu thập thông tin và liên lạc với quân đội Đài Loan.

Một trong những người biết về việc bổ nhiệm nói, đây cũng là “biểu tượng” cho sự hỗ trợ của Nhật Bản đối với Đài Loan. Ông nói thêm: “Đài Loan đã yêu cầu một quan chức quốc phòng đang làm nhiệm vụ đảm nhận vị trí này”.

Động thái này đã bị dừng lại vào năm ngoái sau khi truyền thông Nhật Bản đưa tin về kế hoạch vừa kể, cho thấy quan ngại của Tokyo về phản ứng từ Bắc Kinh.

Bộ Quốc phòng Nhật Bản nói họ sẽ chỉ theo đuổi các mối quan hệ “phi chính phủ” với Đài Loan, thuộc địa của Nhật Bản từ năm 1895-1945, nằm trong giới hạn của tuyên bố chung năm 1972 công nhận Bắc Kinh là chính phủ hợp pháp duy nhất của Trung Quốc.

Bộ Ngoại giao Đài Loan từ chối bình luận khi được hỏi về tùy viên quốc phòng mới nhưng cho biết họ “sẽ tiếp tục tăng cường hợp tác sâu sắc hơn với các đối tác có cùng quan điểm như Nhật Bản”.

Người phát ngôn các vấn đề Đài Loan của Trung Quốc Chen Binhua cho biết Bắc Kinh phản đối “bất kỳ hình thức trao đổi chính thức nào giữa khu vực Đài Loan của Trung Quốc với các quốc gia mà Trung Quốc đã thiết lập quan hệ ngoại giao”.

“Trung Quốc kêu gọi phía Nhật Bản rút ra bài học từ lịch sử, tuân thủ nguyên tắc một Trung Quốc...và thận trọng trong lời nói cũng như hành động về vấn đề Đài Loan”, ông Chen nói trong cuộc họp báo ngày 13/9 khi trả lời câu hỏi của Reuters.

Quan tâm

Sự hiện diện quân sự ngày càng tăng của Bắc Kinh xung quanh hòn đảo, vốn chỉ cách lãnh thổ Nhật Bản 100 km, đã khiến Tokyo lo lắng. Họ lo lắng về việc bị lôi kéo vào bất kỳ cuộc xung đột nào cũng có thể đe dọa các tuyến đường biển gần đó, nơi cung cấp phần lớn dầu mỏ cho Nhật Bản.

Đầu tuần này, Đài Loan cho biết một đội tàu hải quân Trung Quốc do tàu sân bay Sơn Đông dẫn đầu đã đi qua 60 hải lý tính từ bờ biển Đài Loan trên đường tới tây Thái Bình Dương.

Mối lo ngại về những hoạt động như vậy đang thúc đẩy những lời kêu gọi Nhật Bản tăng cường liên kết an ninh với Đài Loan, bao gồm cả việc liên lạc trực tiếp giữa quân đội với quân đội để có thể giúp Nhật Bản lên kế hoạch cho một tình huống bất ngờ.

Tuy nhiên, Bắc Kinh có thể coi bất kỳ sự nâng cấp quan hệ nào là một nỗ lực nhằm can thiệp vào công việc nội bộ của mình.

Vào tháng 8 năm ngoái, Trung Quốc đáp trả chuyến thăm Đài Loan của Chủ tịch Hạ viện Hoa Kỳ lúc đó là bà Nancy Pelosi bằng các cuộc tập trận bao gồm các cuộc tấn công phi đạn vào vùng biển gần các đảo của Nhật Bản.

Bốn tháng sau, chính quyền của Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida công bố kế hoạch xây dựng quân đội lớn nhất của Nhật Bản kể từ Thế chiến thứ hai, với việc tăng gấp đôi chi tiêu quốc phòng trong 5 năm để chi trả cho phi đạn tấn công tầm xa, phát triển máy bay chiến đấu tiên tiến và dự trữ đạn dược cùng các phụ tùng thay thế cần có trong một cuộc xung đột kéo dài.

Trong bản đánh giá an ninh quốc gia đi kèm, chính phủ của ông cho biết hòa bình ở eo biển Đài Loan là điều cần thiết cho sự ổn định quốc tế.

Trung Quốc đã chỉ trích Nhật Bản, Mỹ và các quốc gia phương Tây khác vì đã áp dụng cái mà họ gọi là tâm lý Chiến tranh lạnh.

Cho đến nay, chưa có quan chức cấp cao nào của chính phủ Nhật Bản đến thăm Đài Loan, nhưng một số nhà lập pháp đã đến đó trong những tháng gần đây nhằm mở rộng các chuyến đi không chính thức, thể hiện sự ủng hộ đối với hòn đảo này.