ĐỐI THOẠI

Paris By Night - hành trình 40 năm

Tác giả,Cẩm Hà
Viết từ Sài Gòn
25 tháng 7 2023, 20:41 +07
25.07.2023
BBC

NGUỒN HÌNH ẢNH,THÚY NGA

Một thời lên tiếng, một thời lặng im. Đó là cảm giác bồi hồi khi nhớ về một giai đoạn sôi nổi của làng văn nghệ người Việt tại hải ngoại.

Trong một thời gian dài từ giữa thập niên 1980 tới giữa thập niên 2010, các trung tâm ca nhạc Người đẹp Bình Dương, Làng Văn, Mây, Tình, Vân Sơn, Thúy Nga Paris, Asia… đã giúp bảo tồn và phổ biến nhạc Việt trong cộng đồng người Việt xa xứ. Không chỉ vậy, các sản phẩm âm nhạc ấy còn trở thành các món ăn tinh thần rất được mến chuộng đối với người dân trong nước.

Tới nay, chỉ còn trung tâm Thúy Nga vẫn hoạt động. Trung tâm sẽ kỷ niệm bốn thập niên ra đời chương trình Paris by night với chương trình 136 chủ đề “40 năm hành trình” tổ chức ở Bangkok ngày 29 và 30/7/2023. Chọn Thái Lan làm địa điểm tổ chức (sau chương trình 134 cũng diễn ra ở quốc gia gần gụi này), những người đứng đầu trung tâm không giấu ý định một lần nữa đến gần hơn với khán giả trong nước, điều mà ông Tô Văn Lai, người sáng lập trung tâm Thúy Nga, khi còn sống, đã luôn mong mỏi.

Lịch sử của trung tâm Thúy Nga, xét chính xác, khởi nguồn từ Sài Gòn vào năm 1972. Năm đó, ông Tô Văn Lai và phu nhân thành lập thương hiệu Thúy Nga và bắt đầu vận hành một cửa hàng băng đĩa nhạc tại Thương xá Tam Đa, đường Công Lý. Dẫu là một nhà sư phạm, lòng yêu mến nghệ thuật đã đưa ông gắn bó với công việc của một nhà thâu thanh, một nhà sản xuất và nhà phát hành. Trải qua nửa thế kỷ, Thúy Nga đã sản xuất các sản phẩm âm nhạc dưới mọi định dạng, ghi dấu sự tiến triển của kỹ nghệ ghi âm: từ băng cối, băng cassette, đĩa video VHS, đĩa VCD, tới các công nghệ số DVD, Blu-ray và bây giờ là các chương trình phát sóng (streaming) trên mạng.

“Chiều chiều ra đứng ngõ sau - Trông về quê mẹ ruột đau chín chiều”. Ông Tô Văn Lai, buổi đầu xa quê luôn mang niềm đau đáu về một sự đứt gãy văn hóa. Với lòng mong mỏi cất cao lời ca tiếng hát để gìn giữ văn hóa Việt, gìn giữ tiếng Việt nơi xứ người, mùa đông năm 1983, ông sản xuất ở Pháp cuốn Paris by night số 1 dưới dạng video ghi hình ngoại cảnh. Các cuốn video buổi đầu của trung tâm Thúy Nga mang nặng nỗi nhớ thương quê hương đất nước, nhắc nhở những người con lưu lạc “đất nào nuôi thân tôi, mẹ hiền nào cưu mang tôi”.

NGUỒN HÌNH ẢNH,THÚY NGA

Tô Văn Lai, người sáng lập ra hãng băng đĩa Thúy Nga Paris, cùng gia đình đã có vai trò lớn trong âm nhạc Việt Nam

NGUỒN HÌNH ẢNH,THÚY NGA

Kể từ khi có sự đồng hành của nhà văn Nguyễn Ngọc Ngạn trong vai trò MC vào năm 1992, các chương trình của Thúy Nga dần định hình bản sắc, trở thành một chương trình biểu diễn có hàm lượng cao về văn hóa.

Các chương trình Paris by night có sự kết hợp nhuần nhuyễn với lịch sử, thi ca, sân khấu và ở nhiều chương trình, là tính tài liệu. Ở đó, mọi chất liệu văn hóa Việt Nam đều được được tôn vinh, không câu nệ nguồn gốc và lý lịch tác giả. Ở đó, vẫn là hình ảnh cây đa bến cũ, là cầu tre lắt lẻo, là Hà Nội - Huế - Sài Gòn, là người phụ nữ Việt Nam, là người trai nhớ về em gái hậu phương, nhưng được dàn dựng và hòa âm với các kỹ nghệ tân tiến của phương Tây. Mỗi chương trình đều đảm bảo tính giải trí hòa quyện với tính chuyên môn trong từng tiết mục. Chìa khóa giúp Thúy Nga trụ vững tới hôm nay, có lẽ, nằm ở việc xây dựng được một tinh thần đa văn hóa trên cái nền vững chắc của các giá trị nguồn cội, cộng với những tìm tòi không ngừng về nghệ thuật và sự đầu tư chiều sâu về kỹ thuật.

Điều may mắn của trung tâm Thúy Nga so với các trung tâm khác là chủ nhân sáng lập đã có một người kế thừa xuất sắc. Cũng như thân phụ, cô Tô Ngọc Thủy ý thức rõ vai trò và trách nhiệm của một người sản xuất chương trình (producer). Cô cùng chồng đầu tư công sức để tạo ra hào quang cho các ca sĩ và các tác phẩm một cách đồng đều.

Trên sân khấu của Thúy Nga, thăng hoa nghệ thuật dành cho tất cả những ai chuyên tâm cống hiến và rèn luyện. Nhờ vậy, nhiều ngôi sao đã hình thành từ sân khấu này và đạt tới đỉnh cao trong trình diễn.

Nếu như coi trung tâm Thúy Nga là một đoàn hát, đoàn hát đó đã rong ruổi trên hành trình nghệ thuật 40 năm.

Từ giã cuộc đời vào năm 2022, ông Tô Văn Lai để lại cho những người con một sứ mệnh: tiếp tục làm nghệ thuật, tiếp tục gìn giữ di sản nhạc Việt, tôn vinh văn hóa Việt cho tới khi còn có thể. Cô Tô Ngọc Thủy chắc cũng cảm nhận được sự mến mộ của khán giả hai bờ đại dương dành cho các sản phẩm của Thúy Nga, dẫu vậy, những đòi hỏi về tài chính trong bối cảnh chi phí sản xuất tăng cao vẫn sẽ là bài toán nan giải.

Dù thế nào, hành trình 40 năm của Paris by night đã là một hành trình đầy tự hào của người Việt tại hải ngoại nói riêng và người Việt tại Mỹ nói riêng. Nhiều em bé Việt Nam ở nước ngoài học tiếng Việt, hiểu văn hóa Việt nhờ ngồi xem Paris by night cùng ông bà, bố mẹ. Những cuốn băng, những chương trình đã trở thành ký ức tuổi thơ, tuổi thanh xuân của nhiều người, không kể biên giới. Nhiều khán giả mong ước được một lần xem chương trình Paris by night thu hình trực tiếp ngoài đời. Tới nay, vẫn có những khán giả ghé qua tiệm Thúy Nga ở Westminster (California) để mua một đĩa DVD về nhà làm kỷ niệm, dù trung tâm đã chuyển sang phát hành qua ứng dụng và trên mạng.

Âm nhạc, nghệ thuật luôn có sức gắn kết mạnh mẽ. Đối với khán giả yêu mến trung tâm, dẫu mai này, khi những cuốn băng chỉ còn trên kệ sưu tầm, dẫu cho con đường phía trước là lặng im hay lên tiếng, còn lại sau tất cả, Paris by night sẽ được nhớ tới là một hành trình nghệ thuật đã đưa ánh sáng vào trái tim bao người.

Bài viết thể hiện quan điểm riêng của tác giả.