ĐỐI THOẠI

Sóng gió chính trường

Minh Thùy
17-11-2024
Tiengdan

Bộ phim truyền hình nhiều tập House of Cards, tựa tiếng Việt là “Sóng gió chính trường”, công chiếu năm 2013, đã thu hút hàng triệu người xem, theo dõi liên tục hằng tuần trên màn ảnh nhỏ. Bộ phim vạch ra những âm mưu tranh giành quyền lực đầy thủ đoạn và tàn nhẫn trong ván bài chính trị căng thẳng ở Hoa Kỳ.

Nhân vật chính của House of Cards là Francis Underwood, nhiều tham vọng và đam mê quyền lực, đã đau khổ thất vọng khi tân Tổng thống Garrett Walker nuốt lời, không giao ông chức Bộ trưởng Ngoại giao như đã hứa lúc tranh cử. Underwood thề với lòng là sẽ dấn bước vào chính trường, tiến tới đỉnh cao danh vọng để phục thù, trả mối hận mà ông cho là bị phản bội.

Thật kỳ thú, Donald Trump cũng dấn thân vào cuộc tranh cử chức tổng thống nhiệm kỳ hai với tâm trạng như nhân vật Underwood: Trả mối hận thất cử năm 2020 mà ông cho đó là cuộc bầu cử bị đánh cắp, trả thù những người đã khiến ông điêu đứng 4 năm qua, đưa ông ra tòa, kết án ông với 34 tội danh hình sự từ âm mưu lật ngược kết quả bầu cử, cất giữ trái phép hồ sơ mật, khai gian trốn thuế…

Kỳ thú hơn là, Underwood trong phim dùng mọi thủ đoạn đen tối, tàn độc để chiếm được tham vọng, trở thành tổng thống Hoa Kỳ, thì ngoài đời thật Trump cũng không từ bất cứ mánh khóe, mưu mô nào để đạt được ước vọng của mình.

Cuộc tranh cử chức vụ tổng thống năm 2024 diễn ra với nhiều kịch tính sôi nổi, Trump 3 lần bị ám sát hụt, nhưng ông không run sợ, giữ vững tinh thần, dồn dập tấn công đối thủ bằng đủ chiêu trò chế giễu, bêu riếu, sỉ nhục đối phương không thiếu ngôn từ xấu xa nào. Ông không đưa ra được kế hoạch cụ thể nào cho nhiệm kỳ mới, thản nhiên đi chơi golf, khiến cả ban vận động bầu cử cho ông muốn lên cơn sốt rét.

Bà Kalama Harris tuy nhập cuộc tranh cử khá muộn, chỉ có hơn 100 ngày để vận động bầu cử nhưng bà tỏ ra là người bản lĩnh, chỉ trong ngày đầu tiên tuyên bố tranh cử, số tiền các nhà tài trợ ủng hộ bà lên tới 81 triệu dollar, bà được sự hậu thuẫn mạnh mẽ từ những người tiền nhiệm, cựu tổng thống Barack Obama và Bill Clinton, ca sĩ nổi tiếng Taylor Swift, những nhà báo, giới truyền thông nổi tiếng của Mỹ, những người căm ghét tính độc đoán, ngang tàng của Trump, ghét cả chủ nghĩa MAGA của Trump.

Gần đến những ngày cuối, chính trường càng nổi sóng, cuộc tranh tài càng căng thẳng, tỉ lệ thăm dò ý kiến trong dân chúng cho thấy, hai đối thủ gần như ngang bằng tỉ số, khiến cả hai đảng Dân chủ và Cộng hòa đều lo lắng.

Cho đến khi nhân vật tầm cỡ xuất hiện, Elon Musk, bước vào canh bạc chính trị gần như đang bế tắc, tháu cáy đặt món tiền cược lớn vào ván bài tranh cử thì cán cân nghiêng hẳn. Musk vung tay chi hơn 130 triệu dollar về phía Trump, tung thêm đòn phép mới vào giai đoạn cuối: Trao giải thưởng 1 triệu dollar cho ai bỏ phiếu cho Trump. Không biết có ai trúng số lô độc đắc đó, hay chỉ là một đòn chém gió, nhưng số phiếu bầu cho Trump, cho đảng Cộng hòa tăng lên rõ rệt.

Đảng Dân chủ trở tay không kịp, mất trọn phiếu ở 7 bang chiến địa quan trọng nhất, đi đến kết quả sau cùng Trump được 312 phiếu đại cử tri, trong khi bà Harris chỉ có 226 phiếu. Về số phiếu phổ thông, ông Trump nhận được 72,9 triệu phiếu, bỏ xa bà Harris với 68,2 triệu phiếu. Thật là một trái đắng khó nuốt cho đảng Dân chủ, màn thua cuộc bất ngờ làm nhiều người ủng hộ bà Harris sửng sốt, đau khổ và rơi nước mắt.

Giới truyền thông Mỹ chế giễu, Trump chỉ đắc cử tổng thống khi đối thủ là đàn bà!

Người ta đã mổ xẻ, phân tích nhiều nguyên nhân đưa đến sự thất cử của bà Harris. Vấn đề kỳ thị chủng tộc dường như nằm trong máu người Mỹ da trắng, Harris là phụ nữ, lại là người da màu, dù Hoa Kỳ vẫn tự hào là quốc gia có nền dân chủ, bình đẳng tốt nhất, nhưng có vẻ Hoa Kỳ đi sau Âu châu cả thế kỷ. Từ lâu, Âu châu đã có hàng tá phụ nữ ở cương vị tổng thống, thủ tướng, điều hành đất nước bình yên tốt đẹp.

Đảng Dân chủ dường như bỏ quên thành phần người Mỹ da trắng trung lưu ở miền quê, trong khi Trump hứa hẹn đưa vị trí họ lên cao hơn, có việc làm tốt hơn, mau làm giàu hơn, sau khi Trump trục xuất thành phần di dân bất hợp pháp, cho rằng họ chiếm đoạt việc làm. Bà Harris chưa bứt phá ra khỏi đường hướng chính trị của ông Biden, đã không được lòng nhiều người dân sau 4 năm cầm quyền.

Sau cùng, người ta phải nhìn thẳng vào sự thật: Nguyên nhân đẩy kết quả ngã về phía Trump bất ngờ vào phút 89, chính là nhân vật xuất hiện giờ phút cuối, Elon Musk! Danh tiếng, những lời hứa có cánh và tiền bạc đầy ắp của Musk đã mê hoặc mọi thành phần từ dân thường, chính khách, cả giới truyền thông. Người ta gọi Elon Musk là phù thủy, là kẻ thọc gậy bánh xe. Không cần biết, Elon Musk đã đặt cược quá cao vào ván bài này, ông không bao giờ chịu lỗ vốn, nhất định phải chiến thắng.

Khi đứng trên bục diễn thuyết với chiến thắng vẻ vang, giữa những lời tung hô vang dội, Trump đã mời hai nhân vật lên đứng bên ông là Robert F. Kennedy Jr. và Elon Musk, nhiệt thành cám ơn họ đã giúp ông thắng cử. Kennedy cũng ra tranh cử kỳ này, sau đó ông tự rút lui để dồn phiếu cử tri cho Trump, Elon Musk là ân nhân đáng quý của Trump.

Khi nhận lời chúc mừng từ tổng thống Zelensky của Ukraine, Trump đã đưa điện thoại cho Musk nói chuyện thẳng với Zelensky. Trước đó trong tháng 10, khi cuộc chiến giữa Nga và Ukraine vẫn nóng bỏng thì Musk đã nhiều lần trao đổi với Putin qua điện thoại. Để làm gì? Chỉ có chúa và Trump biết. Không thấy bóng dáng của J.D. Vance phó tổng thống đứng cùng liên danh với Trump. Rồi đây có lẽ Vance sẽ thành cái bóng mờ sau lưng Trump, như Mike Pence ở nhiệm kỳ trước.

Trong bộ phim House of Cards, nhân vật Underwood lên phương án trả thù mối hận xưa, ông phối hợp với vợ là Claire lợi dụng lòng tin cậy của phu nhân tổng thống tìm ra yếu điểm đối thủ, đẩy ông đến đường cùng, phải từ chức để Underwood ngồi vào ghế danh vọng, không hề ray rứt ân hận khi vị tổng thống nhẹ dạ đau khổ hiểu ra sự thật và thẳng tay triệt tiêu những ai có ý định điều tra âm mưu của ông.

Giờ đây khi cờ đã đến tay, Trump bắt đầu hành động, tiến hành thành lập nội các với dàn nhân viên do chính ông lựa chọn, với tiêu chuẩn do chính ông đề ra: “Trung thành bù thông minh”. Có kinh nghiệm từ nhiệm kỳ trước, ông không chọn người vì năng lực, vì kinh nghiệm nghiệp vụ, Trump muốn người đó phải trung thành với ông, phải tuân theo mệnh lệnh của ông, luôn đứng về phía ông trong mọi vấn đề.

Giống như bộ phim The Godfather (Bố già) vừa thắng thế, dẹp yên các băng đảng nhỏ, Bố già phân vùng, chia chác ban ơn cho các bộ hạ trung thành. Trump đang bắt đầu ban ơn, phân chức cho những người hỗ trợ ông, những người mạnh mẽ bênh vực ông, bất chấp ông là tội phạm đang chờ tuyên án, tìm cách ân xá cho những tội nhân gây bạo loạn ngày điện Capitol ngày 6 tháng 1 đang trong nhà tù.

Nhân vật đầu tiên được Trump đặt vào vị trí mới, dĩ nhiên là Elon Musk với chức vụ mới: Bộ trưởng bộ Hiệu quả Chính phủ (viết tắt DOGE) một sáng kiến có lẽ do “trí óc nhân tạo siêu việt” của Trump và Musk phối hợp nghĩ ra. Điểm chính yếu là bộ này không trực thuộc hệ thống guồng máy chính phủ, sẽ phối hợp với Bộ Tài chánh cắt giảm chỉ tiêu ngân sách của các ban bệ ở cả liên bang mà từ lâu mọi người đều kêu ca là quan liêu, cồng kềnh, lãng phí tài chánh quốc gia. Báo chí Mỹ đặt câu hỏi: “Liệu Musk có nhân tiện cắt giảm bớt thuế luôn cho con cưng Tesla của mình không?”

Lần lượt những nhân vật mới xuất hiện, đưa vào các chức vụ mới, làm nước Mỹ lên cơn sốt với sự sắp đặt của Trump. Đầu tiên Lầu Năm Góc bị rúng động với tin tức lan rộng, Trump sẽ sa thải mấy ngàn nhân viên cũ, cả đội ngũ lãnh đạo chủ chốt đương nhiệm mà ông cho là bất tài, luôn tìm cách chống đối ông ở nhiệm kỳ trước.

Ngay cả đảng Cộng hòa cũng ngỡ ngàng, bật ngửa khi Trump chọn Pete Hegseth, người dẫn chương trình truyền hình (MC) trên đài Fox, từng là thiếu tá lực lượng dự bị Lục quân Vệ binh Quốc gia, làm Bộ trưởng Quốc phòng. Một sĩ quan cấp thấp liệu có đủ năng lực điều hành một bộ phận quan trọng nhất không? Với Trump, “no problem” (không sao cả), cốt yếu là Hegseth từng lên tiếng bảo vệ, ca ngợi Trump mấy năm qua, chắc chắn sẽ trung thành với ông đến cuối đời.

Nhân vật gây tranh cãi nhiều nhất là Matt Gaetz, được Trump đề cử là công tố viên hàng đầu nước Mỹ, đảm nhiệm chức Bộ trưởng Bộ Tư pháp, sẽ giám sát Cục điều tra liên bang, gọi tắt là FBI. Từ năm 2021 đến nay, Gaetz bị Ủy ban đạo đức Hạ viện điều tra về cáo buộc liên quan đến vụ mua bán tình dục các cô gái trẻ, sử dụng ma túy bất hợp pháp, dù ông luôn chối bỏ hai tội trạng này. Với Trump, từng phải ra tòa vì tội quấy rối tình dục, hối lộ tiền cho cô đào khiêu dâm Stormy Daniels, thì tội của Gaetz là “chuyện nhỏ như con thỏ”, quan trọng là Gaetz luôn ủng hộ, bảo vệ Trump ở Hạ viện là đủ.

Với việc đề cử ông Marco Rubio giữ chức Bộ trưởng Ngoại giao, người vẫn “tin từ đáy lòng rằng Trung quốc là kẻ thù của Mỹ”, vẫn muốn chính quyền Mỹ có đường lối cứng rắn hơn với Trung Quốc, Donald Trump như muốn báo hiệu chính sách của ông có thể tiến đến lập trường diều hâu đối với Trung Quốc. Còn nhớ, ở nhiệm kỳ trước, trong bữa tiệc khoản đãi Tập cận Bình ở Mar-a-Lago, Trump đã đưa cháu gái nhỏ của mình đến khoe tài, hát bài ca tiếng Trung, bây giờ phải hỏi Trump “tình đồng minh liệu có bền lâu?”

Đối với Ukraine, dù có cuộc điện đàm với Musk và Trump trước đó, Zelensky và lãnh đạo các nước châu Âu bàng hoàng khi biết tin bà Tulsi Gabbard được đặt vào vị trí quan trọng Giám đốc Tình báo Quốc gia, vì bà từng lên tiếng khẳng định Mỹ đã tài trợ cho các phòng thí nghiệm sinh học ở Ukraine, một tuyên bố bà không ngần ngại kết nối với những cáo buộc của Nga về vũ khí sinh học.

Bà Gabbard từng nổi tiếng với việc lan truyền các thuyết âm mưu, mà không có bằng chứng cụ thể, làm tình hình chính trị các nước rối ren. Bỏ mặc những lời chỉ trích từ báo chí Mỹ rằng Gabbard không có kinh nghiệm trong lĩnh vực an ninh quốc gia hay tình báo, Trump không thay đổi ý kiến, phải chăng ông cần những con chốt sẵn sàng phát ngôn phóng đại, bất cần chứng cớ thay cho ông khi cần thiết?

Chức vụ Bộ trưởng Y tế được giao cho Robert F. Kennedy Jr. như sự trả ơn rõ rệt, dù ông này đã 70 tuổi, hoàn toàn không có kiến thức về lãnh vực y học, là người nổi tiếng trong phong trào chống vaccine, phát tán thông tin sai lệch và tuyên truyền chống vaccine, nhưng Trump tin tưởng ông Kennedy Jr. “là người sẽ làm cho nước Mỹ vĩ đại và khỏe mạnh trở lại”, bằng cách nào thì chỉ có Chúa với Trump mới biết. Cầu Chúa ban phước lành cho dân Mỹ trong 4 năm tới.

Đứng đầu danh sách những kẻ đại thù của Trump chắc chắn là Jack Smith, công tố viên đặc biệt đang luận tội Trump, âm mưu lật ngược kết quả bầu cử năm 2020 và kích động bạo loạn ngày 6 tháng 1 ở điện Capitol. Với hai tội danh này ở các nước khác, dù là tổng thống đương nhiệm hay đã hết nhiệm kỳ, vẫn bị truy tố ra tòa đại hình, lãnh án nặng và dài hạn, đâu dễ nhởn nhơ ngoài song sắt. Nước Mỹ với các đạo luật rối rắm, với những luật sư ưa cãi chầy bựa, đã kéo lê vụ án Trump 4 năm qua, không dứt điểm được. Jack Smith dù rất kiên định, phải tháo lui, ông dự tính từ chức sớm trước ngày Trump nhận chức tổng thống tránh cuộc trả thù.

Danh sách này còn dài, từ ông Adam Schiff, người lãnh đạo cuộc luận tội Trump lần đầu tại Hạ viện cuối năm 2019, đến bà Nancy Pelosi từng là chủ tịch Hạ viện, đã nhận lá thư hăm dọa dài 6 trang của Trump, rồi bà Liz Cheney từng nói: Trump không phù hợp để lãnh đạo, mà Trump cho đó là sự sỉ nhục, đến bà Harris hay ám chỉ tinh thần của Trump bất ổn, cả ông Joe Biden, kẻ cựu thù…

Người như Trump không dễ quên những sự việc làm tổn thương danh dự ông. Đến nay đảng Cộng hòa nắm giữ cả quyền hành ở Thượng viện và Hạ viện, càng rộng tay cho Trump tiến hành việc báo thù, ông sẽ thông qua các dân biểu và nghị sĩ thuộc đảng Cộng hòa làm việc đó cho mình. Người ta lo ngại hơn khi Trump từng nói: Putin là một nhân tài, đến nay Trump nói thêm: Elon Musk là siêu nhân tài! Còn Trump là gì? Có nên chăng gọi Trump là siêu tội phạm!?

Putin ra lệnh cho Tối cao Pháp viện sửa đổi Hiến pháp để ông nắm quyền lực lâu hơn. Liệu Trump có đủ uy lực thay đổi luật pháp để giữ vị trí tổng thống lâu dài như Putin?

Nước Mỹ có bình yên không khi một tội phạm sẽ ra tòa ngày gần đây lại chuẩn bị ngồi vào ghế tổng thống, làn sóng người chống đối kêu gọi “Trump out!” tiếp tục diễn ra ở vài thành phố lớn. Giới báo chí truyền thông, mà Trump vẫn gọi là “kẻ thù của nhân dân”, chỉ trích Trump dữ dội hơn trước những quyết định độc đoán, đầy nguy hại cho nền dân chủ Mỹ, họ kêu gọi tòa án kết tội Trump sớm hơn. Nhóm luật sư bảo vệ Trump đòi hủy các tội danh của Trump vì không thể kết tội vị tổng thống đang ở chức vị.

Cuối bộ phim House of Cards là một đoạn phim đáng suy ngẫm. Claire, người vợ cũng là đồng phạm với Francis Underwood trong mọi âm mưu độc hại, tranh dành quyền lực, ra sức giữ vững địa vị tổng thống cho chồng, bỗng tỉnh ngộ, hiểu ra, bao lâu nay mình chỉ là con cờ để ông sử dụng. Danh xưng First Lady từ vị trí của chồng có được, hóa ra chỉ là danh hảo. Claire nhìn ra con người mình, dù là phụ nữ, bà có đủ mưu lược với các thủ đoạn cứng rắn, cũng như đường lối mềm mỏng, đối phó với mọi tình huống để đi đến danh vọng. Claire bắt đầu cuộc chiến triệt tiêu đối thủ chính là chồng mình, thản nhiên nói ly dị và tuyên bố: “Chính tôi sẽ ngồi vào cái ghế đó!” Rồi bà bỏ đi trước ánh mắt sửng sốt, đau khổ của Underwood.

Người ta chỉ kết nối với nhau, ca ngợi nhau khi còn có lợi ích chia nhau. Trong một ván bài, ai là con cờ, ai là người chơi cờ, phải đợi thời gian trả lời. Còn tình anh em, tình đồng minh, đồng chí, tình vợ chồng liệu có bền lâu?