ĐỐI THOẠI

Quyết định của Biden cho Ukraine sử dụng vũ khí tầm xa của Mỹ có ý nghĩa gì?
AP
19/11/2024
VOA

Hệ thống phi đạn chiến thuật của quân đội, hay ATACMS của Mỹ có tầm bắn 300 km.

Xem bình luận (19)

Hoa Kỳ sẽ cho phép Ukraine sử dụng vũ khí tầm xa do Hoa Kỳ cung cấp để tiến hành các cuộc tấn công bên trong lãnh thổ Nga, một yêu cầu mà Kyiv đã mong đợi từ lâu.

Không rõ liệu có giới hạn nào đối với việc Ukraine sử dụng Hệ thống phi đạn chiến thuật của quân đội, hay ATACMS, như đã từng áp dụng đối với các hệ thống phi đạn khác của Hoa Kỳ hay không. Việc triển khai chúng có thể — ít nhất là ban đầu — chỉ giới hạn ở khu vực Kursk của Nga, nơi quân đội Ukraine đã chiếm giữ lãnh thổ vào đầu năm nay.

Kể từ năm đầu tiên của cuộc chiến, các nhà lãnh đạo Ukraine đã vận động các đồng minh phương Tây cho phép họ sử dụng vũ khí tiên tiến để tấn công các mục tiêu quan trọng bên trong nước Nga — một động thái mà họ hy vọng sẽ làm xói mòn năng lực của Moscow trước khi quân đội Nga đến tiền tuyến phía đông và có thể khiến Nga khó tấn công lãnh thổ Ukraine hơn. Nó cũng có thể đóng vai trò là lực lượng răn đe trong trường hợp các cuộc đàm phán ngừng bắn trong tương lai.

Hoa Kỳ từ lâu đã phản đối động thái này, với việc Tổng thống Joe Biden quyết tâm tránh mọi sự leo thang mà ông cảm thấy có thể kéo Hoa Kỳ và các thành viên NATO khác vào cuộc xung đột trực tiếp với nước Nga sở hữu vũ khí hạt nhân. Điện Kremlin đã cảnh báo vào ngày 18/11 rằng quyết định này chỉ “đổ thêm dầu vào lửa”.

Quyết định vừa kể được đưa ra vào những ngày cuối cùng của nhiệm kỳ tổng thống của ông Joe Biden, trước khi Tổng thống đắc cử Donald Trump nhậm chức. Ông Trump đã tuyên bố sẽ chấm dứt nhanh chóng cuộc chiến mà nhiều người lo ngại có thể buộc Kyiv phải nhượng bộ ngoài ý muốn.

ATACMS là gì? 

Các phi đạn đạn đạo do công ty hàng không không gian và quốc phòng Hoa Kỳ Lockheed Martin phát triển, có tầm bắn gần gấp đôi — lên tới 300 km — so với hầu hết các loại vũ khí mà Ukraine sở hữu. Chúng có thể thực hiện các cuộc tấn công chính xác vào các sân bay, kho đạn dược và cơ sở hạ tầng chiến lược.

Hoa Kỳ đã cung cấp ATACMS cho Ukraine vào năm ngoái và chúng đã được sử dụng để phá hủy các mục tiêu quân sự ở các vùng lãnh thổ của Ukraine bị Nga chiếm đóng — nhưng không phải trên đất Nga.

Ông Biden đang cho phép Ukraine làm gì? 

Ông Biden đã cho phép Ukraine sử dụng ATACMS để tấn công sâu hơn vào bên trong nước Nga, theo một quan chức Hoa Kỳ và ba người khác hiểu rõ vấn đề này.

Theo một trong những người hiểu rõ sự việc, các phi đạn tầm xa có khả năng được sử dụng để đáp trả quyết định của Triều Tiên về việc gửi quân đến hỗ trợ lực lượng Điện Kremlin. Quân đội Bình Nhưỡng dường như đang được triển khai để giúp quân đội Nga đẩy lực lượng Ukraine ra khỏi khu vực biên giới Kursk của Nga, nơi Ukraine đã tiến hành một cuộc xâm nhập vào tháng 8.

Các quan chức đã nói chuyện với điều kiện giấu tên vì họ không được phép thảo luận công khai về quyết định của Hoa Kỳ.

Đây là lần thứ hai Washington cho phép Ukraine sử dụng hệ thống vũ khí của mình bên trong lãnh thổ Nga.

Vào tháng 5, sau khi cuộc tấn công của Nga vào khu vực Kharkiv đe dọa làm căng thẳng lực lượng Ukraine, ông Biden đã cho phép sử dụng hệ thống HIMARS — có tầm bắn 80 km— để ngăn chặn bước tiến đó. Quyết định đó đã giúp quân đội Ukraine ổn định cuộc chiến trong một thời gian bằng cách buộc lực lượng Nga phải rút lui các khí tài.

Tại sao Ukraine cần vũ khí tầm xa? 

Ukraine đã yêu cầu các đồng minh phương Tây cung cấp vũ khí tầm xa hơn để thay đổi cán cân lực lượng trong cuộc chiến mà Nga có nhiều nguồn lực hơn, và tấn công chính xác vào các căn cứ không quân, kho tiếp tế và trung tâm liên lạc cách biên giới hàng trăm km.

Họ hy vọng các loại vũ khí này sẽ giúp làm suy yếu sức mạnh không quân của Nga và làm suy yếu các tuyến tiếp tế mà họ cần để tiến hành các cuộc tấn công hàng ngày vào Ukraine và duy trì cuộc tấn công trên bộ của quân đội vào Ukraine.

Nếu được sử dụng ở Kursk, các loại vũ khí này có thể khiến lực lượng Nga phải chuẩn bị phản công để đẩy lùi các thiết bị và nhân lực có giá trị và làm phức tạp các kế hoạch chiến đấu.

Thay vì vũ khí của phương Tây, Ukraine thường xuyên tấn công Nga bằng vũ khí sản xuất trong nước, một số loại có khả năng bay xa tới 1.000 km, nhưng vẫn thiếu số lượng đủ để gây ra thiệt hại nghiêm trọng trong thời gian dài.

Liệu quyết định này có thay đổi tiến trình của cuộc chiến không? 

Hiệu ứng phụ thuộc vào các quy tắc được đặt ra để sử dụng vũ khí.

Nếu các cuộc tấn công được phép diễn ra trên toàn nước Nga, chúng có thể làm phức tạp đáng kể khả năng ứng phó với các yêu cầu trên chiến trường của Moscow.

Nếu các cuộc không kích chỉ giới hạn ở khu vực Kursk, Nga có thể di dời các trung tâm chỉ huy và đơn vị không quân của mình đến các khu vực lân cận, làm giảm tác động của những thách thức về mặt hậu cần đó. Điều đó cũng có nghĩa là nhiều mục tiêu có giá trị mà các quan chức Ukraine bày tỏ mong muốn tấn công vẫn có thể nằm ngoài tầm với.

Các nhà lãnh đạo Ukraine đang thận trọng về loan báo này.

“Hôm nay, nhiều phương tiện truyền thông đang nói về thực tế là chúng tôi đã được phép thực hiện các hành động thích hợp. Nhưng đòn giáng không phải do lời nói gây ra. Những điều như vậy không được công bố. Các phi đạn sẽ tự nói lên điều đó”, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy nói về tloan báo này.

Phát ngôn viên Ngũ Giác Đài, Trung tá Charlie Dietz đã lưu ý rằng ATACMS sẽ không phải là câu trả lời cho mối đe dọa chính mà Ukraine phải đối mặt từ bom lượn do Nga bắn, được bắn từ khoảng cách hơn 300 km, ngoài tầm với của ATACMS.

Các nhà lãnh đạo Ukraine cũng cho biết rằng lực lượng Nga đã có thời gian để rút các khí tài ra khỏi tầm bắn của phi đạn trong thời gian Hoa Kỳ đưa ra quyết định.

“Quyết định được đưa ra quá muộn. Nếu được đưa ra vào đầu mùa thu, nó có thể đã phá vỡ cuộc phản công của Nga ở khu vực Kursk. Và nếu được đưa ra sớm hơn, nó có thể đã làm chệch hướng cuộc tấn công theo hướng Pokrovsk”, ông Glib Voloskyi, một nhà phân tích tại Trung tâm Sáng kiến CBA, một nhóm nghiên cứu, cho biết.

Ngoài ra, nguồn cung ATACMS nói chung còn hạn chế, vì vậy các quan chức Hoa Kỳ trong quá khứ đã đặt câu hỏi liệu họ có thể cung cấp đủ cho Ukraine để tạo ra sự khác biệt hay không. Một số người ủng hộ Ukraine cho rằng ngay cả một vài cuộc tấn công sâu hơn vào bên trong nước Nga cũng sẽ buộc quân đội Nga phải thay đổi cách triển khai và tiêu tốn nhiều nguồn lực hơn.

Và quyết định này cũng có thể khuyến khích Anh và Pháp cho phép Ukraine sử dụng phi đạn Storm Shadow, còn được gọi là phi đạn SCALP, có tầm bắn 250 km.