NCQT: Thế giới hôm nay-29/12/2022Nguồn: The Economist
Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
29.12.2022
NghiencuuQT
Giới chức Ukraine kêu gọi cư dân Kherson sơ tán khi quân Nga tái tấn công thành phố này, vốn được giải phóng hồi tháng 11 sau khi bị quân Nga chiếm đóng từ đầu cuộc chiến. Nga đẩy mạnh pháo kích trong những ngày gần đây, khiến hàng trăm người phải sơ tán. Nhiều cuộc pháo kích dường như nhằm vào các mục tiêu dân sự, bao gồm một bệnh viện phụ sản vào đêm thứ Ba.
Chính phủ Ý cho biết người nhập cảnh từ Trung Quốc sẽ phải xét nghiệm covid-19 bắt buộc, quốc gia châu Âu đầu tiên làm như vậy. Hồi đầu tuần chính phủ Trung Quốc đã tuyên bố chấm dứt kiểm dịch bắt buộc đối với người nhập cảnh từ tháng 1, khiến số người Trung Quốc chuẩn bị ra nước ngoài tăng kỷ lục. Ấn Độ, Nhật Bản, Malaysia và Hàn Quốc đều đã công bố các biện pháp tương tự như Ý.
ExxonMobil đang kiện EU về thuế lợi nhuận đột biến mới của khối đối với các công ty dầu mỏ. Được đệ trình hôm thứ Tư bởi các chi nhánh Hà Lan và Đức của tập đoàn, vụ kiện lập luận rằng Hội đồng EU không có thẩm quyền pháp lý để áp loại thuế này, vì nó thuộc phạm vi thẩm quyền của các quốc gia.
Giáo hoàng Francis đề nghị giáo dân cầu nguyện cho người tiền nhiệm, Đức Benedict XVI, người mà ngài nói là đang “rất yếu.” Các dấu hiệu cho thấy vị cựu Giáo hoàng 95 tuổi sắp qua đời. Năm 2013, Benedict trở thành giáo hoàng đầu tiên từ chức trong 600 năm qua. Với danh xưng mới là “giáo hoàng danh dự,” ông vẫn sống ở Vatican kể từ đó, trở thành một chốt chặn bảo thủ đối lập với một Giáo hoàng Francis vốn có khuynh hướng tự do hơn.
Tân thủ tướng Israel Binyamin Netanyahu đã hoàn tất các thỏa thuận để thành lập liên minh cầm quyền, theo các bên liên quan. Ông Netanyahu dự kiến sẽ tuyên thệ nhậm chức cho chính phủ mới của mình — một trong những chính phủ hữu khuynh nhất lịch sử Israel — vào thứ Năm. Hôm thứ Ba, quốc hội nước này đã thông qua đạo luật gây tranh cãi cho phép các đồng minh của ông Netanyahu đảm nhận các vị trí quan trọng trong chính phủ.
Tòa án Tối cao Hoa Kỳ đã phán quyết giữ lại một biện pháp y tế công cho phép nhanh chóng trục xuất những người di cư bất hợp pháp từ Mexico. Trước đó mười chín tiểu bang Cộng hòa đã nộp đơn kiện để gia hạn chính sách này, được gọi là Tiêu đề 42, với lý do gia tăng các vụ vượt biên trái phép. Chính sách này sẽ duy trì cho đến ít nhất là tháng 2, khi Tòa bắt đầu nghe tranh luận của các bên.
Điện Kremlin ra lệnh cấm bán dầu mỏ và các sản phẩm dầu mỏ của Nga cho các nước phương Tây đã áp giá trần lên dầu Nga. Biện pháp trả đũa này sẽ kéo dài 5 tháng, bắt đầu từ ngày 1/2. Nó nhắm vào các nước G7 cũng như toàn bộ EU và Úc, vốn đã đồng loạt áp giá trần 60 đô la một thùng lên dầu Nga.
TIÊU ĐIỂM
Liệu thế giới có vượt qua được lạm phát mà không suy thoái?
Nhiều nền kinh tế toàn cầu đã phải sống cùng lạm phát trong những năm gần đây. Xuất phát từ chính sách tài khóa nới lỏng trong đại dịch và cuộc xâm lược của Nga ở Ukraine, nó đã khiến giá lương thực và năng lượng tăng vọt. Tốc độ tăng giá tiêu dùng ở khu vực đồng euro đạt mức kỷ lục 10,7% trong năm 2022, và đạt đỉnh 9% ở Mỹ.
Các ngân hàng trung ương bị một số người chỉ trích vì không sớm tăng lãi suất để dập lạm phát. Nhưng dù sao họ cũng đã quyết liệt hành động trong năm 2022. Do đó, hầu hết các nước sẽ kiểm soát được lạm phát từ năm 2023, nhưng với các thiệt hại nghiêm trọng. Cục Dự trữ Liên bang Mỹ dự đoán thất nghiệp tăng vào năm 2023; trong khi Ngân hàng Anh dự báo GDP của Anh suy giảm. Còn nhớ lần cuối cùng thế giới phải tiến hành các chính sách hạn chế tăng trưởng để chống lạm phát vào năm 1982, nó đã gây ra một cuộc suy thoái toàn cầu. Không có gì đảm bảo 2023 sẽ khác.
Thị trường năng lượng tiếp tục nóng trong năm 2023
Bất chấp các biện pháp trừng phạt của phương Tây và việc Nga cắt giảm nguồn cung, châu Âu vẫn có đủ khí đốt cho mùa đông này. Và đến mùa đông năm sau họ sẽ có nhiều cảng nhập khí đốt tự nhiên hóa lỏng hơn, từ đó ít phụ thuộc vào khí cung cấp qua đường ống của Nga hơn. Dù vậy, thị trường năng lượng vẫn sẽ nóng trong năm 2023 vì hai lý do chính.
Thứ nhất, đứt gãy nguồn cung vẫn chưa được giải quyết. Từ tháng 2, Nga sẽ cấm bán dầu và các sản phẩm dầu mỏ sang các nước phương Tây đã áp giá trần đối với dầu Nga. Và khi châu Âu chuyển trọng tâm nhập khẩu sang châu Á, những nút thắt cổ chai mới chắc chắn sẽ xuất hiện. Ngoài ra OPEC cũng có thể thông báo cắt giảm sản lượng để giữ giá.
Thứ hai, các sản phẩm tinh chế, chẳng hạn như xăng và dầu diesel, đang trở nên khan hiếm hơn. Từ tháng 2, châu Âu sẽ cấm nhập khẩu loại nhiên liệu này từ Nga. Nhưng bản thân lục địa này lại không thể sản xuất đủ dầu diesel để dùng. Một cuộc khủng hoảng dầu diesel toàn cầu có thể xảy ra sớm nhất là vào tháng 3.
Triển vọng của thị trường tài chính trong năm 2023
Kể từ những năm 1950, đã có 11 lần thị trường chứng khoán Mỹ đi vào đà giảm (thị trường gấu – bear market). Đợt ngắn nhất chỉ kéo dài một tháng vào năm 2020; trong khi đợt dài nhất kéo dài hơn hai năm rưỡi từ năm 2000. Do đó, lịch sử không thể khẳng định liệu thị trường có kéo dài đà trượt dốc của năm nay sang năm 2023 hay không. Nhưng có một số manh mối.
Các giai đoạn giảm dài nhất thường xảy ra khi giá tài sản giảm làm bộc lộ các sai phạm tài chính trong các giai đoạn thị trường đang thăng hoa — chẳng hạn như thế chấp dưới chuẩn của những năm 2000. Thị trường gấu hiện nay đã phơi bày các doanh nghiệp tiền điện tử lớn và bộc lộ những điểm yếu trong các quỹ hưu trí của Anh, vốn gần như hấp hối hồi tháng 9 năm nay do lệnh gọi ký quỹ đối với các công cụ phái sinh trái phiếu mà họ nắm giữ. Biến động trên thị trường trái phiếu chính phủ Mỹ cũng tăng đột biến. Tuy nhiên, sau 15 năm cải cách quy định trong hệ thống tài chính, thật khó để tưởng tượng bất cứ điều gì xảy ra ở quy mô như giai đoạn 2007-09. Đó là tin tốt. Nhưng chính sách tiền tệ thắt chặt và hoạt động kinh tế chậm đi đồng nghĩa thị trường giá lên sẽ không sớm quay lại.
Năng suất toàn cầu trì trệ sau đại dịch
Quá trình phát triển và triển khai vắc-xin covid-19 dường như cho thấy rằng khi cùng nhau hành động, thế giới có thể làm nên những điều đáng kinh ngạc. Đáp lại, giới quan sát đã mạnh miệng dự đoán một thập niên 2020 sáng sủa với đủ loại phát minh mới. Một loại vắc-xin ung thư! Xe không người lái! Kính thực tế ảo cho tất cả mọi người! Các công ty dường như tin vào sự cường điệu, với liên tiếp những lời hứa hẹn tăng đầu tư khổng lồ.
Nhưng cho đến nay, thế giới đang tỏ ra còn kém sáng tạo hơn so với trước đây. Tăng trưởng năng suất toàn cầu là cực kỳ yếu, thậm chí âm — tức một người lao động trung bình đang sản xuất ít hơn trước đây. Có rất ít dấu hiệu cho thấy năm 2023 sẽ khác. Góc nhìn lạc quan là có độ trễ giữa chi tiêu đầu tư của doanh nghiệp và năng suất, và do đó năng suất cuối cùng sẽ tăng. Nhưng góc nhìn thực tế là các phát minh thay đổi thế giới, và tăng trưởng kinh tế, đang ngày càng khó xảy ra hơn. Thập niên 2020 có lẽ sẽ nhàm chán hơn những dự đoán ban đầu.
No comments:
Post a Comment