ĐỐI THOẠI

Cần bàn tay sắt chống “hàng giả” trong thị trường nhà ở?!

Mai Phan Lợi
3-12-2025
Tiengdan

Trước thềm Diễn đàn “Xây dựng thị trường bất động sản lành mạnh, bền vững” do Đài Hà Nội tổ chức, dư luận bất ngờ chấn động khi Thanh tra Lâm Đồng chuyển hồ sơ vụ bán nhà ở xã hội sai đối tượng sang cơ quan điều tra.

Đây không chỉ là một vụ việc hành chính đơn thuần, càng không phải sự “nhầm lẫn” có thể bỏ qua, mà là lần đầu tiên một dự án nhà ở xã hội bị xem xét trách nhiệm hình sự vì bán sai đối tượng, huy động vốn trái phép và hợp thức hóa hồ sơ khống.

Nó xuất hiện đúng lúc thị trường đang sôi lên những nghịch lý: người lao động khát nhà, dự án thì bỏ hoang; nguồn cung thừa, giá nhà vẫn phi lý; chính sách đặt ra đúng nhưng thực thi lại méo mó.

Từ câu chuyện ở Lâm Đồng, người ta giật mình bước vào bức tranh phơi trần những mảng tối lâu nay vốn chỉ râm ran trong dư luận.

Khi 99 trên 106 căn nhà ở xã hội được bán cho những người không hề đủ điều kiện, thì cái sai không còn nằm ở thủ tục mà chạm thẳng vào bản chất chính sách: những căn nhà lẽ ra là điểm tựa cho người lao động thu nhập thấp lại được dùng như công cụ trục lợi.

Khi gần 100 tỉ đồng được huy động trái phép và hợp thức hóa bằng các hóa đơn không phản ánh thực tế, thì thị trường không chỉ méo mà còn bị “đầu độc”.

Và khi công trình chưa nghiệm thu vẫn ngang nhiên bàn giao, thì niềm tin của người dân bị thử thách đến tận cùng.

Càng đáng lo hơn, những sai phạm ấy không chỉ đến từ chủ đầu tư mà còn từ sự buông lỏng, thậm chí tắc trách của cơ quan quản lý.

Nếu không có cuộc thanh tra, mọi vi phạm từ xây vượt phép hàng nghìn mét vuông cho đến kinh doanh trái quy định có lẽ vẫn âm thầm vận hành.

Việc bốn trên năm sai phạm bị bỏ sót vì lo “phạt nặng ảnh hưởng đến tiến độ dự án” đặt ra câu hỏi gai góc: tiến độ nào quan trọng hơn tiến độ của công lý? Dự án nào quan trọng hơn quyền được sống trong một căn nhà hợp pháp của hàng triệu người lao động?

Từ vụ việc ấy, cuộc trò chuyện về sự méo mó của thị trường bất động sản bỗng hiện lên rõ nét hơn. Nghịch lý lớn nhất không nằm ở cung – cầu, mà nằm ở lòng tin. Người lao động không thiếu nhu cầu; thị trường không thiếu dự án; nhưng xã hội lại thiếu một thứ đơn giản mà quan trọng: sự minh bạch.

Thiếu minh bạch khiến nhà ở xã hội bị biến thành “hàng hiếm để đầu cơ”, khiến các loại “giấy tờ khống”, “hóa đơn khống”, “đối tượng khống” có cơ hội nảy nở như nấm sau mưa.

Thiếu minh bạch cũng biến cơ quan quản lý thành những tấm cửa lỏng lẻo, dễ bị đẩy ra chỉ vì một lý do “sợ ảnh hưởng”.

Đúng lúc đó, Diễn đàn của Đài Hà Nội (diễn ra ngày mai 4/12) hướng đến đúng điểm chạm: thị trường không thể tự hồi phục nếu không có một cuộc chỉnh đốn mạnh tay.

Và từ đây, việc minh bạch hóa phải được nhìn như một con đường chứ không phải khẩu hiệu. Mọi hồ sơ dự án cần được công khai để người dân giám sát; mọi đối tượng thụ hưởng phải được xác thực bằng dữ liệu dân cư; mọi dòng tiền phải được theo dõi qua hệ thống điện tử; mọi sai phạm phải được xử lý đến cùng, không chần chừ, không nhân nhượng.

Một thị trường lành mạnh không được xây bằng những bản vẽ đẹp mà thực tế lại khác xa.

Nó không thể đứng vững khi những người đáng được bảo vệ lại trở thành nạn nhân.

Và nó càng không thể phát triển khi những căn nhà mang tên “xã hội” lại bị bán cho những người chẳng liên quan gì đến chính sách.

Vì thế, xử lý nghiêm vụ Lâm Đồng không chỉ là trừng phạt một doanh nghiệp, mà là thông điệp gửi đến toàn thị trường rằng kỷ nguyên của sự mập mờ đã đến hồi kết.

Nhà nước đã rất quyết liệt trong cuộc chiến chống hàng giả, hàng nhái, từ thời trang, dược phẩm tới thực phẩm.

Nhưng trong bất động sản — nơi mỗi sản phẩm có giá trị bằng cả đời người — lại tồn tại những loại “hàng giả” đáng sợ hơn nhiều: giả đối tượng, giả công năng, giả nghiệm thu, giả pháp lý, giả luôn ý nghĩa nhân văn của chính sách.

Những thứ giả ấy không chỉ làm hỏng một thị trường, mà có thể làm hỏng niềm tin của hàng triệu người.

Và vì vậy, thị trường bất động sản Việt Nam lúc này không chỉ cần một bàn tay dẫn dắt, mà cần một “bàn tay sắt” — bàn tay đủ mạnh để chặn đứng gian lận, đủ minh bạch để soi chiếu mọi giao dịch, và đủ quyết liệt để bảo vệ những người yếu thế khỏi bị đẩy ra bên lề.

Diễn đàn ngày mai đang được kỳ vọng sẽ không chỉ là nơi phân tích số liệu hay thảo luận chính sách, mà là nơi để khẳng định một cam kết chung: thị trường chỉ có thể lành mạnh khi cái giả bị nhổ tận gốc, và chỉ có thể bền vững khi niềm tin được trả lại cho đúng người xứng đáng.